R o z d z i a ł II
Ogólne zasady zagospodarowania terenów
§ 3
Ustalenia funkcjonalno-przestrzenne dla terenów
zainwestowania wiejskiego
1. Ustala się zasięg istniejącego i projektowanego zainwestowania wiejskiego jak na rysunkach planu.
2. W obrębie terenów zainwestowania wiejskiego dopuszcza się lokalizację zabudowy zagrodowej, mieszkaniowej i usługowej, nieuciążliwej produkcyjnej i magazynowo-składowej oraz zainwestowania służącego celom publicznym.
3. Dopuszcza się lokalizowanie małych pawilonów usługowo-handlowych jako obiektów tymczasowych, z wyjątkiem terenów objętych strefami konserwatorskimi.
4. Dopuszcza się lokalizację niewielkich urządzeń gospodarki komunalnej na wydzielonych działkach.
5. Zakaz zabudowy na terenach folwarcznych.
§ 4
Zasady kształtowania zabudowy
1. W ramach remontów i modernizacji istniejących zespołów zabudowy wymagane jest porządkowanie i uzupełnianie istniejącej struktury przestrzennej poprzez: lokalizację nowych budynków na działkach plombowych, właściwe kształtowanie elementów obsługi komunikacyjnej (ulic dojazdowych, parkingów), zieleni towarzyszącej i izolacyjnej itp.
2. Projektowana na działkach plombowych zabudowa winna zachowywać linię zabudowy sąsiednich budynków i być dostosowana gabarytami do charakteru sąsiedniej zabudowy, a ponadto spełniać wymogi zawarte w przepisach, szczególnych dotyczących odległości od sąsiednich budynków, sieci infrastruktury technicznej, dróg itp.
3. Zasady podziału na działki budowlane dla terenów projektowanej zabudowy mieszkaniowej ustalono na rysunkach planu w formie proponowanego podziału na działki. Dla zespołów projektowanej zabudowy, dla których nie określono zasad podziału – przed dokonaniem podziałów geodezyjnych – wymagane jest opracowanie koncepcji systemu ulic dojazdowych, zapewniającego właściwą obsługę komunikacyjną wszystkich terenów przeznaczonych pod zabudowę oraz dostęp do drogi publicznej.
4. Dla zespołów projektowanej zabudowy nie ustala się obowiązujących intensywności zabudowy, wymaga się jednak dostosowania stopnia zainwestowania działki do charakteru sąsiedniej zabudowy o podobnej funkcji, o ile ustalenia szczegółowe nie stanowią inaczej.
5. Maksymalna wysokość nowej zabudowy – dwie kondygnacje z poddaszem użytkowym, dach stromy, dwurzędowy o nachyleniu połaci od 30° do 45°, kryty dachówką ceramiczną lub dachówko-podobnymi.
§ 5
Ustalenia funkcjonalno-przestrzenne
terenów pozostałych
TERENY ROLNE
1. Ochronie podlegają rolnicza przestrzeń produkcyjna oraz przyrodnicze, kulturowe i krajobrazowe wartości terenu.
2. Chroni się przed trwałym zainwestowaniem grunty rolne. Ich przeznaczenie na cele nierolnicze może odbywać się tylko na zasadach określonych w niniejszym planie.
3. Trwałe użytki zielone położone wzdłuż cieków wodnych przeznacza się do trwałej adaptacji oraz wprowadza na nich zakaz wszelkiej zabudowy kubaturowej.
4. Ustala się zakaz zabudowy kubaturowej na terenach otwartych z wyjątkiem terenów przeznaczonych pod zainwestowanie w niniejszym planie zagospodarowania przestrzennego.
5. Nie ogranicza się możliwości realizacji sieci infrastruktury technicznej, zalecając ich prowadzenie wzdłuż pasów drogowych lub granic działek oraz równoległe do sieci istniejących.
6. Nie ogranicza się możliwości realizacji małych retencji wodnej i stawów hodowlanych, o ile nie stoi to w sprzeczności z przepisami szczególnymi.
TERENY LASÓW
1. Ustala się zachowanie istniejących lasów, wyznaczając tereny projektowanych dolesień, jak na rysunkach planu.
2. Ochronie podlega przyrodnicza struktura zieleni wysokiej, średniej i niskiej, cieków wodnych śródleśnych, w tym wszystkich terenów stanowiących lub mogących stanowić system ciągów (korytarzy) ekologicznych, ostoi dla zwierząt i roślin, a także ekosystemów mających wpływ na funkcjonowanie przyrody i odtworzenie jej zasobów.
3. Tereny leśne mogą być wykorzystane dla turystyki i wypoczynku, przy zachowaniu następujących zasad:
·
Ruch turystyczny pieszy masowy powinien odbywać się na szlakach turystycznych, wyznaczonych w uzgodnieniu z nadleśnictwem,·
Ruch turystyczny rowerowy powinien być ograniczony do wyznaczonych i odpowiednio urządzonych tras.4. Dopuszcza się lokalizację niezbędnych urządzeń z zakresu gospodarki leśnej i wodnej oraz związanych z ich utrzymaniem istniejących tras komunikacyjnych i ciągów infrastruktury technicznej, z dopuszczeniem ich uzupełnień w niezbędnym zakresie (np. konieczne nowe powiązania drogowe, telekomunikacyjne, niezbędne przebiegi przewodów wodociągowych i kanalizacyjnych).
TERENY WÓD OTWARTYCH
1. Ustala się zachowanie istniejących rzek i cieków.
2. Ustala się zachowanie istniejących naturalnych zbiorników wodnych.
3. Ustala się przekwalifikowanie terenów klasyfikowanych jako nieużytki (N), a będące zbiornikami wodnymi, na zbiorniki wodne.
4. Ustala się system zbiorników wodnych naturalnych i sztucznych tworzących system małej retencji.
TERENY UDOKUMENTOWANYCH ZŁÓŻ MINE-RALNYCH
1. W zakresie gospodarki surowcami mineralnymi niniejszym ustala się:
a. eksploatacja surowcami mineralnymi może być prowadzona jedynie na ustalonych obszarach górniczych określonych w planie zagospodarowania przestrzennego lub na obszarach wyznaczonych w niniejszym planie w celu wydobywania kopalin pospolitych (złoża udokumentowane);
b. wyznacza się tereny udokumentowanych złóż, na których wprowadza się zakaz zabudowy kubaturowej,
c. nakaz rekultywacji terenów poeksploatacyjnych.
TERENY REZERWOWE POD DROGI
Wskazuje się rezerwy terenowe pod realizację projektowanych odcinków dróg, na których obowiązuje zakaz zabudowy i zagospodarowania stałego:
– dla drogi krajowej Nr 94 – obwodnica wsi Rusko i Mazurowice
– dla drogi wojewódzkiej Nr 345 obejście wsi Chełm, Dębice, Kwietno.
§ 6
Ustalenia dotyczące komunikacji
1. Ustala się przebudowę i modernizację ulic i dróg w celu doprowadzenia ich parametrów technicznych do wymaganych klas technicznych.
2. W ramach robót modernizacyjnych dróg wyższych kategorii (zbiorczych i głównych) należy, w celu zwiększenia ich przepustowości, ograniczyć liczbę indywidualnych włączeń (wjazdów i wyjazdów).
3. W obrębie linii rozgraniczających dróg i ulic kategorii Z i L dopuszcza się możliwość lokalizacji obiektów nieograniczających ruchu, a związanych z obsługą ruchu (np. wiaty przystankowe, ławki).
§ 7
Ustalenia dotyczące infrastruktury technicznej
Ustala się następujące zasady wyposażania terenów w sieci i urządzenia infrastruktury technicznej.
1. Zaopatrzenie w wodę
Ustala się zachowanie dotychczasowego systemu zaopatrzenia gminy w wodę, na który składają się:
– Wodociągi grupowe bazujące na ujęciach w Malczycach, Mazurowicach (dwa), Wilczkowie i Dębicach.
2. Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków
Ustala się następujący układ odprowadzania i oczyszczania ścieków:
– Istniejąca w Malczycach mechaniczno-biolo-giczna oczyszczalnia ścieków BOS-500 o przepustowości 500 m3/d winna być zmodernizowana i obsługiwać też wieś Chomiążę,
– Projektowana oczyszczalnia ścieków zlokalizowana na terenie wsi Rusko ( działka nr 306) obsługi dla wsi: Rusko, Rachów, Wilczków, Mazurowice, Kwietno, Dębice,
– Dla najmniejszych wsi: Szymanów, Zawadka, Chełm ustala się indywidualne systemy oczyszczania.
Wymaga się wyprzedzających działań w rozwiązywaniu gospodarki wodno-ściekowej przy zagospodarowaniu terenów projektowanej zabudowy.
Zezwala się na prowadzenie sieci kanalizacyjnej wraz z przepompowniami przez tereny otwarte, zalecając ich usytuowanie wzdłuż dróg i granic działek.
3. Elektroenergetyka
Kierunki zagospodarowania: w zakresie przesyłowych sieci elektroenergetycznych:
– Ustala się adaptację linii elektroenergetycznej 400 KV relacji Czarna – Pasikurowice
– Ustala się adaptację linii 110 KV relacji Czarna –Środa Śląska i Pawlowice – Wrocław; nie przewiduje się budowy nowych urządzeń elektroenergetycznych 110 KV
– Ustala się adaptację systemu linii 20 KV obsługujących gminę, a wyprowadzonych z GPZ w Środzie Śląskiej, z możliwością jego rozbudowy, z preferencją ich skablowania.
4. Zaopatrzenie w gaz
Ustala się:
– Adaptację istniejących gazociągów:
·
wysokiego ciśnienia relacji Załęcze – Rodakowice – Zgorzelec DN 300 PN 6,3 MPa·
podwyższonego średniego ciśnienia węzeł Ołtaszyn, węzeł Biernatki DN 300, PN 1,6 Mpa.Dla powyższych gazociągów ustala się strefę ochronną.
Ustala się budowę gazociągu wysokiego ciśnienia o parametrach DN 100 pr 6.3 Mpa od granicy z gminą Ruja poprzez teren obrębu Mazurowice do stacji redukcyjnej pierwszego stopnia w Mazurowicach.
Ustala się stację kontrolowaną gazociągu wysokiego ciśnienia DN 100 pr 6.3 Mpa o szerokości 4 m (2 x 2 m liczone od osi gazociągu).
Ustala się budowę stacji redukcyjnej pierwszego stopnia na terenie Mazurowic.
Ustala się gazyfikację gminy poprzez sieć dystrybucyjną średniego ciśnienia od stacji redukcyjnej w Mazurowicach.
5. Gospodarka cieplna
Utrzymuje się dotychczasowe sposoby ogrzewania budynków, zalecając stosowanie do celów grzewczych energii elektrycznej, gazu i innych alternatywnych w stosunku do węgla źródeł paliw.
6. Telekomunikacja
Adaptuje się przebieg istniejących kabli telekomunikacyjnych, którymi zawiaduje TP S.A. Pion Sieci Wrocław. Nie ogranicza się możliwości realizacji i rozbudowy systemów telekomunikacji przewodowej, wymagając prowadzenia nowych sieci wzdłuż istniejących korytarzy infrastruktury technicznej, dróg i granic działek, zezwala się na lokalizację urządzeń telekomunikacyjnych, w tym telefonii komórkowej pod warunkiem pełnienia wymogów określonych odrębnymi przepisami.
7. Gospodarka odpadami
a. Utrzymuje się dotychczasowy system gospodarki odpadami oparty o składowisko odpadów w Rusku,
b. Adaptacja odstojnika Cukrowni, na składowisko odpadów komunalnych w Malczycach (działka nr 689).
§ 8
Zasady zagospodarowania terenów i obiektów
podlegających ochronie
1. W odniesieniu do obiektów i terenów podlegających ochronie prawnej – budynków, budowli, zespołów parkowych i cmentarzy wpisanych do rejestru zabytków – zakres i charakter wszelkich prac inwestycyjnych remontowo-modernizacyjnych muszą, na etapie postępowania lokalizacyjnego i pozwolenia na budowę, uzyskać zezwolenie konserwatorskie służby ochrony zabytków. Powyższe rygory obowiązują również w granicach obszarów objętych strefą “A” ścisłej ochrony konserwatorskiej.
2. W przypadku działań inwestycyjnych (remontów, adaptacji, modernizacji oraz lokalizacji projektowanej zabudowy i urządzeń) dotyczących obszarów objętych granicami strefy “B” ochrony konserwatorskiej należy uzyskać na etapie postępowania lokalizacyjnego pozytywne uzgodnienie służby ochrony zabytków.
3. W przypadku prac remontowo-modernizacyjnych dotyczących istniejącej zabudowy i obiektów umieszczonych w gminnej ewidencji obiektów o wartościach kulturowych należy uzyskać na etapie postępowania lokalizacyjnego pozytywne uzgodnienie służby ochrony zabytków.
4. Projektowanie i prowadzenie jakichkolwiek robót budowlanych na obszarze występowania chronionych – wpisanych do rejestru zabytków – stanowisk archeologicznych, a w szczególności robót ziemnych może odbywać się za zezwoleniem służby ochrony zabytków.
5. Na terenie stanowisk archeologicznych i w ich bezpośrednim sąsiedztwie: “Przed uzyskaniem pozwolenia na budowę wszelkie zamierzenia inwestycyjne związane z robotami ziemnymi wymagają uzyskania opinii Dolnośląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków we Wrocławiu, a mogą być realizowane po uzyskaniu zezwolenia Dolnośląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków na ratownicze badania archeologiczne, prowadzone przez uprawnionego archeologa, na koszt inwestora”.
W strefie “OW” obserwacji archeologicznej dla obszarów o metryce średniowiecznej: “Przed uzyskaniem pozwolenia na budowę na wszelkie zamierzenia związane z robotami ziemnymi wymagają uzyskania opinii Dolnośląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, co do konieczności prowadzenia prac ziemnych za zezwoleniem konserwatorskim i, w zakresie określonym w tej opinii, należy uzyskać zezwolenie na prowadzenie stałego nadzoru archeologicznego. Prowadzenie nadzoru archeologicznego odbywa się na koszt inwestora”.
6. Obowiązki wynikające z nałożonych stref ochrony konserwatorskiej:
·
Strefa “A” ochrony konserwatorskiej, gdzie obowiązuje priorytet wymagań konserwatorskich nad działalnością inwestycyjną, a działania konserwatorskie zmierzają do:– zachowanie historycznego układu przestrzennego, tj. rozplanowanie dróg, ulic, placów, kompozycji wnętrz i kompozycji zieleni,
– dostosowanie nowej zabudowy do historycznej kompozycji przestrzennej w zakresie sytuacji, skali, bryły, podziałów architektonicznych oraz nawiązaniem form współczesnych do lokalnej tradycji architektonicznej,
– usunięcia obiektów dysharmonizujących,
– wszelkie zamierzenia inwestycyjne (m.in. nowe inwestycje, zmiany nawierzchni) oraz podziały działek należy uzgodnić z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków.
·
Strefa “B” ochrony konserwatorskiej, gdzie działania konserwatorskie zmierzają do:– zachowania zasadniczych elementów historycznego rozplanowania,
– restauracji, modernizacji obiektów o wartościach kulturowych z dostosowaniem współczesnej funkcji do wartości kulturowych,
– dostosowania nowej zabudowy do historycznej kompozycji przestrzennej w zakresie skali i bryły,
– nowe obiekty kubaturowe należy uzgodnić z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków.
·
Strefa “K” ochrony konserwatorskiej gdzie działania konserwatorskie zmierzają do ochrony krajobrazu naturalnego związanego z historycznym założeniem oraz likwidacji obiektów dysharmonizujących, nowe obiekty kubaturowe należy uzgodnić z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków.·
Strefa “E” ochrony ekspozycji – zakaz lokalizowania zabudowy kubaturowej.7. Na całym obszarze objętym planem ustala się zasadę harmonijnego kształtowania przestrzennego istnienia układów urbanistyczno-architektonicznych i projektowanej zabudowy, dostosowując do otoczenia gabaryty, formę i stosowane materiały projektowanych obiektów.
§ 9
Ustalenia dotyczące zasad ochrony i kształtowania środowiska
Ustala się następujące warunki zagospodarowania terenu wynikające z potrzeb ochrony środowiska przyrodniczego i zdrowia ludzi:
1. w zakresie ochrony wód powierzchniowych i podziemnych ustala się:
– granice obszaru wysokiej ochrony Głównego Zbiornika Wód Podziemnych Subzbiornik nr 319 oraz obszarów zasobowych ujęć wód podziemnych,
– ochronę istniejących ujęć wód podziemnych wraz ze strefami ochrony bezpośredniej,
– porządkowanie gospodarki wodno-ściekowej poprzez dokończenie budowy systemów odprowadzania i oczyszczania ścieków,
– ochronę cieków wodnych i stawów poprzez zakaz zabudowy kubaturowej w ich bezpośrednim sąsiedztwie oraz zmianę użytkowania z użytków rolnych na trwałe użytki zielone;
2. w zakresie ochrony powietrza ustala się:
– w stosunku do nowych inwestycji wymóg stosowania w celach grzewczych ekologicznych źródeł energii,
– zakaz lokalizacji obiektów, instalowania urządzeń lub prowadzenia działalności usługowej i gospodarczej powodującej przekroczenia dopuszczalnych norm w zakresie ochrony powietrza atmosferycznego, warunek rozwiązania gospodarki cieplnej – w oparciu o paliwa ekologiczne (energia elektryczna, gaz, olej opałowy itp.);
3. w zakresie prac rekultywacyjnych:
– powiększenie powierzchni leśnej poprzez projektowane dolesienia;
4. w zakresie ochrony kopalin i powierzchni ziemi ustala się:
– prowadzenie eksploatacji powierzchniowej surowców mineralnych może następować zgodnie z warunkami wydanych koncesji tylko na obszarach wskazanych w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego,
– do rekultywacji przeznacza się wskazane nieczynne wyrobiska poeksploatacyjne;
5. w zakresie ochrony szaty roślinnej i walorów krajobrazowych ustala się:
– zakaz wprowadzania zmian stosunków wodnych niekorzystnych dla sąsiadujących ekosystemów leśnych,
– zachowanie istniejących zadrzewień i powierzchni leśnych,
– w odniesieniu do terenów przylegających do kompleksów leśnych ustala się zakaz prowadzenia prac ziemnych naruszających w sposób trwały rzeźbę terenu i powodujących wzmożenie procesów erozyjnych,
– nieprzekraczalna linia zabudowy 20 m od ściany lasu, ze względu na ochronę istniejącego drzewostanu;
6. w zakresie ochrony przyrody ustala się:
– uwzględnienie przepisów szczególnych dla następujących obszarów i obiektów chronionych:
a) obszaru chronionego krajobrazu “Dolina Odry I”(w projektowaniu)
b) zespołów przyrodniczo-krajobrazowych
c) pomników przyrody;
7. w zakresie ochrony przed elektromagnetycznym promieniowaniem niejonizującym:
– zobowiązuje się administratorów sieci elektroenergetycznych NN i WN do zastępowania ograniczeń w zagospodarowaniu terenów wzdłuż linii EE zmniejszeniem zasięgu ich oddziaływania środkami technicznymi;
8. w zakresie ochrony przed hałasem i zanieczyszczeniami komunikacyjnymi:
– ustala się ochronę istniejących zadrzewień przydrożnych, uzupełnienie szpalerów nowymi nasadzeniami i w uzasadnionych przypadkach – realizację stosownych ekranów akustycznych.
§ 10
1. Szczególne zasady zagospodarowania wynikające z lokalizacji terenu w bezpośrednim sąsiedztwie istniejącej zelektryfikowanej linii kolejowej nr 275, państwowego znaczenia, relacji Wrocław – Muchobór, i linii kolejowej nr 302, znaczenia miejscowego, relacji Malczyce – Marciszów przez Ujazd, Strzegom:
a) wszystkie obiekty budowlane (w tym drogi, infrastruktura podziemna) niezwiązane z prowadzeniem i zabezpieczeniem ruchu kolejowego należy lokalizować w odległości:
·
nie mniejszej niż 10 m od granicy obszaru kolejowego, jednak nie mniej niż 20 m od osi skrajnego toru,·
ewentualne budynki mieszkalne, użyteczności publicznej, oraz inne obiekty przeznaczone na stały pobyt ludzi powinny być lokalizowane w odległości zapewniającej zachowanie dopuszczalnego natężenia hałasu i wibracji, określonego w odrębnych przepisach.2. Powyższe przedstawione w ust. 1, nie dotyczy zastrzeżeń podanych poniżej
a) ustala się konieczność zachowania pasa terenu szerokości 3,0 m od zewnętrznej krawędzi budowli kolejowej (m.in. rowu odwadniającego, podtorza, podnóża nasypu) dla potrzeb kolejowej drogi technologicznej (dla służb technicznych i ratowniczych) obsługujących linię kolejową,
b) wszystkie tereny komunikacji samochodowej, tj.: dojazdy, place składowe i manewrowe, dojazdy i parkingi w sąsiedztwie terenów kolejowych muszą mieć nawierzchnię twardą ze spadkiem w kierunku przeciwnym do terenów kolejowych,
c) wyklucza się w bezpośrednim sąsiedztwie linii kolejowej prowadzenie działalności związanej z substancjami łatwopalnymi, wybuchowymi, żrącymi i pylącymi,
d) lokalizacja zbiorników na paliwa i gazy płynne w odległości większej od obszaru kolejowego, użytek Tk, niż wynosi strefa poziomego awaryjnego wybuchu przedmiotowych budowli. Należy pamiętać, że na obszarze kolejowym przebywają ludzie związani z obsługą techniczną szlaku i stacji, a także pasażerowie przebywający w wagonach kolejowych i na peronach. Wobec powyższego obszar kolejowy należy zaliczyć do terenów użyteczności publicznej,
e) zalesianie i zadrzewianie terenów sąsiadujących z obszarem kolejowym musi zapewnić bezpieczeństwo ruchu na linii. Zalesiać i zadrzewiać należy w odległości nie mniejszej niż 15 m od osi skrajnego toru kolejowego, z wyłączeniem gatunków drzew, których wysokość może przekroczyć 10 m,
f) wszystkie skrzyżowania dróg z linią kolejową w jednym poziomie wymagają zachowania parametrów trójkąta widoczności zgodnie z przepisami szczególnymi i odrębnymi, bez względu na kategorię przejazdu,
g) nie dopuszcza się prowadzenia magistrali wodociągowych o średnicy większej niż 1620 mm, wzdłuż linii kolejowej, gdyż awaria rurociągu grozi rozmyciem podtorza i wykolejeniem składu,
h) ewentualne konstrukcje wieżowe oraz inne urządzenia i obiekty techniczne o charakterze wieżowym należy lokalizować w odległości przekraczającej ich wysokość, liczoną od linii rozgraniczającej tereny kolejowe,
i) przy modernizacji sieci gazowej, w tym jej rozbudowie, obowiązuje zakaz przechodzenia nowych gazociągów wysokiego ciśnienia pod torami kolejowymi (skrzyżowanie z linią kolejową) bez uprzedniego zredukowania ciśnienia,
j) na terenach kolejowych objętych zasięgiem konstrukcji mostowych i wiaduktowych obowiązuje całkowity zakaz krzyżowania gazociągów z torami kolejowymi,
k) na terenach stacji obowiązuje całkowity zakaz krzyżowania gazociągów z torami kolejowymi,
l) na projektowanych drogach przebiegających w sąsiedztwie obszaru kolejowego (równolegle do linii kolejowej) i krzyżującej się z torami kolejowymi za pomocą wiaduktu drogowego, w przypadku instalowania świateł w kolorach stosowanych w sygnalizacji kolejowej, a mogących powodować zniekształcenie obrazów istniejących lub pomyłki złego odczytania sygnałów przez maszynistę prowadzącego pociąg, należy lokalizować źródła światła projektowanych sygnalizatorów drogowych w ten sposób by nie były widoczne przez maszynistę z pojazdu kolejowego,
m) lokalizacja bilbordów (reklam) wraz z ich oświetleniem przy drogach i na węźle obwodnicy śródmiejskiej usytuowanych wzdłuż i w sąsiedztwie linii kolejowej, w sposób nieoślepiający maszynistów prowadzących pociągi, oraz zgodnie z przepisami dotyczącymi lokalizacji budowli przy liniach kolejowych,
n) wszelkie obiekty budowlane (w tym infrastruktura podziemna) posadowione (zlokalizowane) w sąsiedztwie linii kolejowych, winny posiadać zabezpieczenia konstrukcji przed wibracjami i drganiami.