Do najważniejszych polskich problemów alkoholowych zaliczamy:

1. Osoby uzależnione od alkoholu,

2. Osoby nadużywające alkoholu – pijące szkodliwie,

3. Osoby dorosłe żyjące w najbliższym otoczeniu osób uzależnionych,

4. Dzieci wychowujące się w rodzinach z problemem alkoholowym,

5. Przemoc w rodzinie/przemoc domowa,

7. Dzieci i młodzież pijąca alkohol.

Poniżej zostały przedstawione populacje osób z terenu województwa dolnośląskiego, u których występują różne kategorie problemów alkoholowych

(dane szacunkowe na podstawie przelicznika przyjętego przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz na podstawie danych Wojewódzkiego Urzędu Statystycznego)

Liczba osób uzależnionych na terenie województwa dolnośląskiego według wieku.

• dane z WOTUIW – Wrocław

Ilość osób zobowiązanych sądownie do podjęcia leczenia odwykowego w roku 2002 to w województwie dolnośląskim 2 293 osoby, 1 154 osoby podjęły decyzję o leczeniu odwykowym z czego tylko 623 osoby ukończyły to leczenie.

Pozostałą część stanowią osoby, które nie podejmują leczenia odwykowego i generują dodatkowe koszty w różnych obszarach ochrony zdrowia ze względu na szkody zdrowotne związane z nałogowym piciem alkoholu. Dodatkowo grupa ta ponosi straty o charakterze społecznym i materialnym, jednocześnie będąc powodem strat zdrowotnych, społecznych i materialnych w swoim najbliższym środowisku.

Według szacunkowych danych odsetek osób nadmiernie pijących alkohol na terenie województwa dolnośląskiego to ok. 116 044 osoby stanowi to 4% całej populacji. Osoby nadmiernie pijące alkohol to grupa ryzyka, która charakteryzowana jest w następujący sposób:

• mężczyźni wypijający w ciągu roku powyżej 10 litrów czystego alkoholu,

• kobiety wypijające w ciągu roku powyżej 7,5 litra czystego alkoholu.

Sytuacja ta oznacza, że w grupie tej należy liczyć się ze zwiększoną ilością szkód zdrowotnych wynikających przede wszystkim ze zwielokrotnioną liczbą urazów, wypadków mających związek z alkoholem oraz długotrwałą ekspozycją na duże dawki alkoholu co nierozerwalnie wiąże się ze zwiększonymi kosztami w wielu obszarach ochrony zdrowia. W aktualnych badaniach wykazano, że alkohol zajmuje czołowe miejsce w określonych typach obrażeń może on być przyczyną wielu urazów a nawet śmierci na skutek m.in. wypadków samochodowych, potrąceń pieszych, upadków, utonięć, pożarów i poparzeń a także wypadków przy pracy. Wynika z tego fakt, że problemy konkretnych osób wynikające z nadmiernego picia alkoholu generują znaczne koszty także poza obszarem ochrony zdrowia.

Do tej kategorii zaliczmy osoby dorosłe członków rodziny, partnerów życiowych osób uzależnionych od alkoholu. Osoby te żyjące na stałe z alkoholikiem ponoszą różnego rodzaju szkody, straty, w tym także zdrowotne wynikające z długotrwałego funkcjonowania w stresie oraz szkody psychiczne i somatyczne związane z przystosowaniem się do życia z osobą uzależnioną od alkoholu. Efektem takiego życia są nerwice, izolowane objawy psychosomatyczne ze strony różnych układów (nerwowego, pokarmowego, krążenia, ruchowego) często sprzyja to sięganiu przez te osoby po środki uspokajające, nasenne, przeciwbólowe ale również po alkohol. Często prowadzi to do własnego uzależnienia. Według szacunkowych danych grupa ta stanowi 4% całej populacji czyli na terenie województwa dolnośląskiego liczba ta wynosi ok.116 044 osoby.

W roku 2002 jedynie 2 420 osób żyjących w najbliższym otoczeniu alkoholika (współuzależnienie), korzystało z leczenia odwykowego w tym 2 332 osoby stanowiły kobiety. Pacjenci współuzależnieni, którzy podjęli leczenie po raz pierwszy w ubiegłym roku to 1 413 osób, w tym 1 355 to kobiety. Wszystkie osoby podjęły realizację programów terapeutycznych. Terapię ukończyło 1 088 osób w tym, 1003 kobiety – dane pochodzą z WOTUIW we Wrocławiu. Stanowi to jedynie ok. 2% takich osób żyjących w najbliższym otoczeniu alkoholika.

W sytuacji tej nie tylko można mówić o szkodach zdrowotnych ale także o pogłębianiu dysfunkcji rodziny, utrudnieniu adaptacji do zmieniającego się rynku pracy lub straty rozwojowe dzieci żyjących w tych rodzinach.

Życie dziecka w rodzinie z problemem alkoholowym powoduje poważne straty w rozwoju intelektualnym, emocjonalnym i społecznym. Według szacunków dzieci wychowujące się w rodzinach z problemem alkoholowym jest ok. 5–7% całej populacji naszego województwa pozwala to oceniać, że może to dotyczyć około 145 055 – 203 077 dzieci i młodych ludzi.

Do lecznictwa w roku 2002 trafiło tylko 395 młodych ludzi w tym, 195 dziewcząt – dane z WOTUIW we Wrocławiu.

Wychowywanie się i życie w rodzinie z problemem alkoholowym naraża dzieci na przeżywanie stresu zdecydowanie przekraczającego granice ludzkiego doświadczenia. Choroba rodziców powoduje zaburzenie podstawowych potrzeb rozwojowych dziecka, koncentruje wokół problemu energię, siły i funkcjonowanie rodziny. Potrzeby dzieci lokalizowane są w dalszej kolejności lub wcale nie są zaspokajane. Istotne i ważne podkreślenia jest to, że przeżycia z dzieciństwa w rodzinie z problemem alkoholowym mają istotny wpływ na dorosłe życie dzieci tzw. syndrom DDA (Dorosłe Dziecko Alkoholika).

Dlatego niezmiernie waży jest fakt organizacji sieci profesjonalnych placówek świadczących pomoc psychologiczną i terapeutyczną dzieciom wychowującym się w rodzinach z problemem alkoholowym ponieważ pewne jest, że nieudzielanie takiej pomocy skutkuje dysfunkcjami w sferze emocjonalnej, psychicznej, społecznej, zawodowej, rodzinnej i osobistej w życiu dorosłym.

Szacunkowe liczby dotyczące osób będących ofiarami lub świadkami przemocy domowej wg PARPA określa się jako 2/3 osób dorosłych i 2/3 dzieci żyjących w rodzinach z problemem alkoholowym biorąc pod uwagę liczbę rodzin z problemem w województwie dolnośląskim można szacować, że zjawisko to dotyczy:

• ok. 38 681 osób dorosłych,

• ok. od 48 351 do 67 692 dzieci

Oczywiście problem przemocy domowej nie tylko dotyczy rodzin alkoholowych ale w Polsce określa się, że 70% interwencji policji dotyczących “problemów rodzinnych” wiąże się z osobami nadużywającymi alkoholu i stosującymi przemoc wobec najbliższych.

W polskiej rzeczywistości większość osób będących ofiarami przemocy w domu to pozostaje poza zasięgiem profesjonalnej pomocy psychologicznej oraz prawnej. Najczęściej pomoc dla ofiar organizowana jest przez organizacje pozarządowe. Formy pomocy dla sprawców przemocy są bardzo nieliczne najczęściej realizowane przez zakłady karne. Jednak brak jest systemowego rozwiązania umożliwiającego kompleksową pomoc terapeutyczno-psychologiczną dla sprawców pomocy domowej.

W ciągu ostatnich dwóch lat szczególnie niepokojącą sytuacja dotyczy grupy osób bezrobotnych dane WUS z 30.06.2003 roku wskazują, że na terenie województwa dolnośląskiego jest to grupa licząca ponad 270 tysięcy osób. Badania wskazują, że ok. 30% osób w tej grupy można zaliczyć do “grupy ryzyka” pod względem używania napojów alkoholowych. Trudna sytuacja na rynku pracy powoduje, że wiele osób jako sposób radzenia sobie ze stresem związanym z utratą pracy lub jej długim brakiem. Sytuacja ta sprzyja pogłębianiu różnego rodzaju dysfunkcji w sferach biologicznej i psychicznej co sprzyja poszerzaniu się obszarów dotkniętych ubóstwem.

Możemy w związku z powyższym szacować, że w grupie osób bezrobotnych problem nadużywania alkoholu dotyczy ok. 81 000,00 tysięcy osób. Oznacza to, że grupa tych osób coraz bardziej zmniejsza swoje szanse na znalezienie pracy.

Grupa ryzyka w skład, której wchodzą nastoletni ludzie to grupa młodych ludzi, która sięga po legalne jak i nielegalne środki aktywne częściej niż przeciętny nastolatek tym samym wymaga profesjonalnej pomocy psychologicznej lub terapeutycznej.

Na terenie województwa dolnośląskiego we wszystkich typach szkół podstawowych i ponadpodstawowych (państwowych i prywatnych) na koniec 2002 roku uczyło się 466 807 dzieci i młodzieży. Według badań ESPAD realizowanych w 1999 roku 61,1% 15-letnich uczniów (III klasa gimnazjum) w ciągu ostatnich 30 dni poprzedzających badania piło alkohol a aż 30,5% w tym samym okresie upiło się. Badanie przeprowadzono równolegle wśród uczniów 17-letnich (II klasa szkoły ponadpodstawowej) wykazany został znaczny wzrost odsetka uczniów korzystających z alkoholu 78,1% uczniów w ciągu 30 dni przed badaniem piło alkohol, a 36,3% uczniów w tym okresie upiło się.

Młodzi ludzie z grupy ryzyka ponoszą olbrzymie straty rozwojowe, zdrowotne, emocjonalne oraz społeczne związane z używaniem a przede wszystkim nadużywaniem substancji psychoaktywnych głównie alkoholu.