R o z d z i a ł VI

Szczególne warunki zagospodarowania wynikające z potrzeb ochrony środowiska kulturowego

§ 12

1. Ochronie kulturowej podlegają:

1) obiekty i obszary zabytkowe wpisane do rejestru zabytków,

2) stanowiska archeologiczne wpisane do rejestru zabytków,

3) obiekty o wartościach środowiskowych i kulturowych objęte spisem konserwatorskim,

4) rejony obserwacji archeologicznej – stanowiska archeologiczne udokumentowane,

5) obszary zespołów zabudowy wiejskiej kultury łużyckiej o konstrukcji przysłupowej i ryglowej oraz zabudowy śródmiejskiej wskazane do objęcia ścisłą ochroną wartości zabytkowych,

6) obszary zespołów zabudowy wiejskiej kultury łużyckiej o konstrukcji przysłupowej i ryglowej oraz zespołów zabudowy mieszkalno-uzdro-wiskowej wskazane do objęcia ochroną wartości kulturowych i krajobrazowych.

§ 13

1. Plan wskazuje obszar do objęcia ścisłą ochroną wartości zabytkowych, obejmujący zespoły “wiejskiej zabudowy kultury łużyckiej” i zespoły “zabudowy o charakterze miejskim” w centralnej części miasta Bogatynia. Granicę obszaru oznaczono na rysunku planu nr 2.

2. Plan wskazuje obszary do objęcia ochroną wartości kulturowych i krajobrazowych, obejmujące:

1) zespoły “wiejskiej zabudowy kultury łużyckiej” zlokalizowane w:

· Markocicach – w granicach oznaczonych na rys. planu nr 2,
· Działoszynie – w granicach oznaczonych na rys. planu nr 14,
· Wyszkowie – w granicach oznaczonych na rys. planu nr 15,

2) zespół zabudowy pensjonatowo-willowej w Opolnie Zdroju – w granicach oznaczonych na rys. planu nr 4.

3. W granicach obszarów wymienionych w ust. 1 i 2 ochronie podlegają:

1) układy urbanistyczne kształtowane przez “wiejską zabudowę kultury łużyckiej” oraz “zabudowę o charakterze miejskim” i “zabudowę pensjonatowo-willową”, w zakresie:

a) rozplanowania wyodrębnionych zespołów (układu zabudowy) i zasad zagospodarowania działek,
b) skali zabudowy,
c) architektury zabudowy i detalu architektonicznego,

2) budynki wiejskie (mieszkalno-usługowe) kultury łużyckiej (kultury Górnych Łużyc) o konstrukcji przysłupowej i ryglowej, w tym wpisane do rejestru zabytków,

3) budynki o charakterze miejskim, wartościowe pod względem kulturowym (budynki rezydencjalne, użyteczności publicznej i usługowej), o cechach eklektycznych z XIX i XX w.,

4) budynki pensjonatowo-willowe, wartościowe pod względem kulturowym, o cechach eklektycznych z XIX i XX w.,

5) zespoły zieleni przyulicznej i skwerów oraz założenia parkowe, ogrodowe otoczenie zabudowy, aleje i szpalery,

6) ciąg przyrodniczy rzeki Miedzianki w jej pierwotnym naturalnym przebiegu wraz z kamiennym obmurowaniem jej brzegów oraz systemem mostów i kładek,

7) ciągi przyrodnicze innych cieków i strumieni,

8) układ drogowy.

4. Ochrona, o której mowa w ust. 3, polega, zarówno na zachowaniu charakterystycznych cech zabudowy i innych wymienionych elementów zagospodarowania, jak i tworzących przez nie układów urbanistyczno-krajobrazowych, zgodnie z wymogami przepisów szczególnych, z równoczesną możliwością przebudowy i rozbudowy istniejącej zabudowy oraz wprowadzenia zabudowy uzupełniającej przy spełnieniu warunków ustalonych w planie.

5. Ustala się następujące zasady zagospodarowania terenów zlokalizowanych na obszarach wskazanych do objęcia ochroną, o których mowa w ust. 1:

1) wnętrza blokowe i zaplecza działek, w szczególności najbliższego otoczenia budynku chronionego, należy przekształcać na tereny zieleni i rekreacji przydomowej oraz ciągi komunikacji pieszej i pieszo-jezdne m.in. poprzez sukcesywną likwidację substandardowej tymczasowej zabudowy gospodarczej i garaży,

2) na terenach zdegradowanych należy likwidować funkcje uciążliwe oraz niedostosowane do przestrzennych warunków i kulturowych wartości zabudowy,

3) zabudowę uzupełniającą należy lokalizować w sposób tworzący zespoły nawiązujące do istniejących układów urbanistycznych oraz tradycyjnych form przestrzeni publicznych – placów, pierzei, pasaży,

4) przy modernizacji istniejących i budowie nowych dróg należy stosować rozwiązania zapewniające utrzymanie i wprowadzenie jednopowierzchniowych nawierzchni ulic (jezdni i chodników) oraz tradycyjne materiały budowlane, spełniające wymogi konserwatorskie,

5) zachować zasady kształtowania zabudowy określone w ust. 7,

6) zamierzenia w zakresie modernizacji istniejącego i realizacji nowego zagospodarowania oraz urządzania terenu i budowy infrastruktury technicznej należy uzgadniać z Państwową Służbą Ochrony Zabytków.

6. Ustala się następujące zasady zagospodarowania terenów zlokalizowanych na obszarach wskazanych do objęcia ochroną, o których mowa w ust. 2:

1) zaplecza działek, w szczególności najbliższego otoczenia budynku chronionego, należy przekształcać na tereny zieleni i rekreacji przydomowej m.in. poprzez sukcesywną likwidację substandardowej tymczasowej zabudowy gospodarczej i garaży,

2) zabudowę uzupełniającą należy lokalizować w sposób tworzący zespoły nawiązujące do istniejących układów urbanistycznych,

3) przy modernizacji istniejących i budowie nowych dróg należy stosować rozwiązania zapewniające utrzymanie i wprowadzenie jednopowierzchniowych nawierzchni ulic (jezdni i chodników) oraz tradycyjne materiały budowlane, spełniające wymogi konserwatorskie,

4) lokalizację nowych obiektów należy ściśle dostosowywać do warunków topograficznych, rzeźby i pokrycia terenów,

5) zachować zasady kształtowania zabudowy określone w ust. 7.

7. Ustala się następujące zasady kształtowania zabudowy na obszarach wskazanych do objęcia ochroną:

1) zapewnić ochroną charakterystycznych elementów architektonicznego ukształtowania istniejącej zabudowy (wymienionych w punkcie 4) i jej detalu architektonicznego oraz przywrócić utracone i zdegradowane elementy w ramach prowadzonej odbudowy, rozbudowy i przebudowy,

2) nową zabudowę kształtować z zachowaniem następujących warunków:

· zachować jednorodny charakter architektoniczny wymienionych w punkcie 3 ciągów i zespołów zabudowy poprzez nawiązanie w ich kształtowaniu do dotychczasowych, w nich występujących form zabudowy istniejącej i ich cech architektonicznych, określanych w przepisach niniejszej uchwały jako “zabudowa wiejska łużycka” oraz “zabudowa miejska i pensjonatowo-willowa”;

· zabudowę w poszczególnych ciągach i zespołach dostosować do charakterystycznych dla ustalonych w punkcie 4 poszczególnych form zabudowy cech architektury zabytkowej i regionalnej o wartościach kulturowych w zakresie ukształtowania bryły budynku i jej wysokości, formy dachu, detalu oraz rozwiązań materiałowych,

· zachować istniejące linie zabudowy, o ile ustalenia dotyczące zasad kształtowania zabudowy i zagospodarowania terenu, określone w przepisach niniejszej uchwały nie przewidują inaczej;

· zachować warunki i parametry kształtowania zabudowy ustalone w rozdz. IX niniejszej uchwały,

3) poszczególne ciągi i zespoły zabudowy kształtować:

a) na obszarze wskazanym do objęcia ścisłą ochroną wartości zabytkowych:

· ciągi ulic:

Armii Czerwonej,
Dworcowej,
Kościuszki,
Daszyńskiego,

oraz na obszarach ważniejszych układów zabudowy oznaczonych na rysunku planu

w oparciu o charakterystykę “zabudowy miejskiej” ustaloną w punkcie 4 lit. b.

· ciągi ulic:

Bojowników o Wolność i Demokrację,
Waryńskiego,
Biskupia,
Zamkinięta,
Krzywa,
1 Maja,
Pl. Boh. Warszawy

w oparciu o charakterystykę “zabudowy wiejskiej łużyckiej” ustaloną w punkcie 4 lit. a,

b) na obszarze wskazanym do objęcia ochroną wartości kulturowych i krajobrazowych:

· zespoły zabudowy wsi Markocice,
· zespoły zabudowy wsi Działoszyn,
· zespoły zabudowy wsi Wyszków,

w oparciu o charakterystykę “zabudowy wiejskiej łużyckiej” ustaloną w punkcie 4 lit. a,

· zespoły zabudowy wsi Opolno Zdrój

w oparciu o charakterystykę “zabudowy miejskiej” ustaloną w punkcie 4 lit. b,

4) zabudowę w ciągach i zespołach wymienionych w punkcie 3 należy kształtować z uwzględnieniem cech architektonicznych wyszczególnionych form zabudowy:

a) zabudowy wiejskiej łużyckiej:

· bryła budynku – zwarta i prosta z rozbudową pod kątem prostym lub na osi budynku, ukształtowana konstrukcją przysłupową, ryglową lub ryglową na ścianach murowanych;

· główne proporcje bryły – określone proporcją wysokością ściany (h) do wysokości szczytu (s):

a) budynek parterowy: s = 2,5 – 3,5 h,
b) budynek piętrowy: s = 0,6 – 1,2 h;

· dach: – stromy, dwuspadowy, o symetrycznym układzie połaci dachowej, kryty dachówką ceramiczną koloru czerwonego, często naczółkowy; spodek 45^o–55^o; dodatkowe elementy bryły podstawowej: – okapy, galerie, podcienia, ganki podcieniowe, ganki z galeriami na piętrze, werandy;

· elementy elewacji: – elementy konstrukcji przysłupowej i ryglowej, opaski okienne, opaski i portale drzwiowe, witryny, opierzenia ścian i szczytów deskowe (gont), gzymsy;

· ogrodzenia: – pełne z zachowaniem elementów bram;

b) zabudowy miejskiej i pensjonatowo-willowej:

· bryła: prosta z rzutem na planie w kształcie prostokąta lub kwadratu z bogatym reprezentacyjnym wystrojem zewnętrznym obejmującym: ryzality loggii i werand, pseudoryzality akcentujące główne wejścia, narożniki akcentowane wieżyczkami lub wykuszami (jako dominanty urbanistyczne);

· wysokość: 2–3 kondygnacje lub 2 kondygnacje z poddaszem użytkowym;

· dachy: wielospadowe z facjatkami, hełmami i wstawkami nad ryzalitami i wieżyczkami lub dwuspadowe i czterospadowe z lukarnami oraz mansardowe, dachówka karpiówka;

· elementy elewacji: pilastry, boniowanie, gzymsy, okna prostokątne (stojące) z opaskami, rozbudowana dekoracja detalu tynkarskiego i ceramicznego z motywami architektury historycznej.

§ 14

1. Obiekty zabytkowe i objęte spisem konserwatorskim położone poza obszarami wymienionymi w § 13 podlegają ochronie zgodnie z przepisami szczególnymi.

2. Dla obiektów, o których mowa w ust. 1, i ich zwartych zespołów obowiązują ustalenia § 13 w zakresie warunków kształtowania zabudowy i zagospodarowania terenów.

§ 15

1. Dla utrzymania i podniesienia walorów przestrzennych i tożsamości kulturowej poszczególnych jednostek osadniczych oraz gminy ustala się lokalizację ważnych przestrzennie (dominujących) zespołów zabudowy. Zespoły te obejmują istniejące i projektowane układy urbanistyczne.

2. Lokalizację poszczególnych zespołów określają rysunki planu.

3. Dla istniejących zespołów zabudowy ustala się:

1) ochronę wartości zabytkowych zgodnie z przepisami prawa i ustaleniami niniejszej uchwały,

2) ochronę charakterystycznych tradycyjnych elementów architektonicznego ukształtowania istniejącej zabudowy i jej detalu architektonicznego oraz towarzyszącego mu zespołu zieleni lub cmentarza,

3) przywrócenie utraconych i zdegradowanych elementów historycznego wystroju w ramach prowadzonej odbudowy, rozbudowy i przebudowy,

4) adaptację zabudowy pod funkcje mieszkaniowe oraz usługowe, głównie o charakterze publicznym.

4. Dla projektowanych zespołów zabudowy ustala się:

1) wykształcenie dominującego charakteru projektowanego układu zabudowy w obszarze jednostki osadniczej poprzez zastosowanie czytelnej i jednorodnej zasady kompozycyjnej, koncentracji zabudowy i zwartości poszczególnych jej ciągów,

2) kształtowanie układów zabudowy w nawiązaniu do istniejących dotychczasowych urbanistycznych zasad rozplanowania wraz z ich wzbogaceniem poprzez wprowadzenie tradycyjnych form przestrzeni publicznych – placów, pierzei, pasaży,

3) dostosowanie nowej zabudowy do skali i kulturowo ukształtowanych cech architektury tradycyjnej i regionalnej, a w szczególności poprzez ukształtowanie bryły budynku i formy dachu.