I. Wielkość zasobu mieszkaniowego Gminy Wałbrzych z podziałem na lokale socjalne i pozostałe lokale mieszkalne oraz stan techniczny mieszkań
1.1 Wielkość zasobu mieszkaniowego ogółem
TAB. I
Zasoby mieszkaniowe zamieszkane wg form własności
Forma własności |
Ilość mieszkań |
% udział |
Gmina Wałbrzych |
19 651 |
42,17 |
Spółdzielnie |
14 999 |
32,18 |
Zakładowe |
2 067 |
4,44 |
Prywatne |
9 886 |
21,21 |
Ogółem |
46 603 |
100,00 |
1.2 Wielkość zasobu mieszkaniowego Gminy Wałbrzych
Zgodnie z ustawą z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 71, poz. 733) tworzenie warunków do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych wspólnoty samorządowej należy do zadań własnych gminy. Gmina zapewnia lokale socjalne i zamienne, a także zaspokaja potrzeby mieszkaniowe gospodarstw domowych o niskich dochodach.
Wg teoretyków prawa powyższy zapis ustawowy wyraźnie świadczy o tym, iż gminny zasób mieszkaniowy nie służy zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych całej społeczności lokalnej, lecz jedynie tej części, która nie ma możliwości wygospodarowanymi przez siebie środkami zapewnić sobie lokalu mieszkalnego. Wyartykułowane w ustawie kryterium dochodowe, jako podstawowy wyznacznik przy ustalaniu prawa do najmu gminnych lokali mieszkalnych, zasadę tą dobitnie potwierdza.
Mieszkaniowy zasób Gminy Wałbrzych tworzą lokale stanowiące własność Gminy Wałbrzych, z podziałem na:
a) lokale socjalne – o obniżonej wartości użytkowej i o niepełnym standardzie, w których powierzchnia pokoi przypadająca na członka gospodarstwa domowego wynosi min. 5 m2, a w przypadku gospodarstwa jednoosobowego 10 m2,
b) lokale do zawarcia umowy na czas nieoznaczony, w tym lokale zamienne do realizacji potrzeb mieszkaniowych wynikających z rozbiórek budynków i wycofania lokali lub budynków z eksploatacji oraz innych okoliczności,
c) lokale do wynajmu na czas trwania stosunku pracy osobom uznanym za niezbędne dla miasta Wałbrzycha,
d) lokale zamienne do przekwaterowania na czas trwania remontu,
e) inne lokale do wynajmu w przypadkach określonych w uchwale Rady Miejskiej Wałbrzycha w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu Gminy Wałbrzych.
Mieszkaniowy zasób Gminy służy zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych członków wspólnoty samorządowej miasta Wałbrzycha, na zasadach i w przypadkach określonych przez Radę Miejską Wałbrzycha we wspomnianej uchwale.
Osoby ubiegające się o najem lokalu wchodzącego w skład mieszkaniowego zasobu winny spełniać łącznie kryteria określone w ww. uchwale – m.in. kryterium dochodowe – z pewnymi wyjątkami, również określonymi w uchwale.
Za osoby mogące się ubiegać o najem lokalu wchodzącego w skład mieszkaniowego zasobu Gminy Wałbrzych uznaje się pełnoletnie osoby bez własnego tytułu prawnego do mieszkania lub budynku mieszkalnego i osoby zamieszkujące w lokalach, w których na jedną osobę przypada mniej niż 5 m2 w przypadku gospodarstwa domowego wieloosobowego i mniej niż 10 m2 na osobę w przypadku gospodarstwa domowego wieloosobowego powierzchni pokoi na osobę, które:
– legitymują się zameldowaniem na pobyt stały lub czasowy na terenie Wałbrzycha,
– gdy ich pobyt stały w Wałbrzychu potwierdzi postępowanie wyjaśniające przeprowadzone przez Urząd Miejski w Wałbrzychu,
– są osobami opuszczającymi rodziny zastępcze i inne placówki opiekuńczo-wychowawcze oraz zakłady, w których przebywali nie z własnej woli – powracającymi do Wałbrzycha z warunkiem, że udokumentują swój poprzedni pobyt w Wałbrzychu i pobyt poza terenem Wałbrzycha.
Jest to, oprócz dochodowego, drugie kryterium, o którym mowa wyżej.
Wnioski osób o przydział mieszkania realizowane są wg kryterium kolejności wpisania osoby na listę osób zakwalifikowanych do ubiegania się o prawo najmu lokalu z zastrzeżeniem postanowień, o których będzie mowa niżej oraz z zastrzeżeniem postanowień uchwały stanowiących, iż do niektórych określonych w uchwale przypadków nie stosuje się tych kryteriów.
Pierwszeństwo najmu lokalu mają osoby, które:
1. utraciły mieszkanie wskutek klęski żywiołowej, katastrofy lub pożaru,
2. podlegają przekwaterowaniu z budynków przeznaczonych do rozbiórki (w szczególności zagrożonych katastrofą budowlaną), remontu, przebudowy lub modernizacji, z lokali wycofanych z eksploatacji,
3. opuściły dom dziecka lub rodzinę zastępczą po osiągnięciu pełnoletności,
4. są niepełnosprawne,
5. nabyły prawo do otrzymania lokalu socjalnego na mocy orzeczenia wyroku sądowego.
Nie wprowadza się natomiast odrębnych kryteriów wyboru osób, którym przysługuje pierwszeństwo najmu lokali socjalnych i na czas nieoznaczony.
Wielkość zasobu mieszkaniowego stanowiącego własność Gminy Wałbrzych przedstawia się następująco:
1) budynki stanowiące w 100% własność Gminy: 1313 budynków, 8802 lokali mieszkalnych, łączna powierzchnia użytkowa wynosi 399 689,61 m2;
– budynki mieszkalne stanowiące w całości własność Gminy Wałbrzych zarządzane przez Miejski Zarząd Budynków Sp. z o.o.: 1178 budynków, 8078 lokali mieszkalnych;
– budynki mieszkalne stanowiące w całości własność Gminy Wałbrzych zarządzane przez Wałbrzyskie Towarzystwo Budownictwa Społecznego Sp. z o.o.: 135 budynków, 724 lokali mieszkalnych;
2) budynki stanowiące własność wspólnot mieszkaniowych, w których Gmina Wałbrzych jest jednym ze współwłaścicieli: 1780 budynków, 10 849 lokali mieszkalnych, łączna powierzchnia użytkowa 504 863,23 m2;
– budynki stanowiące własność wspólnot mieszkaniowych, w których Gmina Wałbrzych jest jednym ze współwłaścicieli w zarządzie MZB Sp. z o.o.: 1651 budynków, 10.369 lokali mieszkalnych,
– budynki stanowiące własność wspólnot mieszkaniowych, w których Gmina Wałbrzych jest jednym ze współwłaścicieli w zarządzie WTBS Sp. z o.o.: 129 budynków, 480 lokali mieszkalnych.
TAB. II
Wielkość zasobu mieszkaniowego Gminy Wałbrzych
Forma własności |
Ilość budynków |
Ilość mieszkań |
Budynki mieszkalne stanowiące w całości własność Gminy Wałbrzych - w zarządzie MZB Sp. z o.o. |
1 178 |
8 078 |
Budynki mieszkalne stanowiące własność wspólnot mieszkaniowych, w których Gmina Wałbrzych jest jednym ze współwłaścicieli - w zarządzie MZB Sp. z o.o. |
1 651 |
10 369 |
Budynki mieszkalne stanowiące w całości własność Gminy Wałbrzych - w zarządzie WTBS Sp. z o.o. |
135 |
724 |
Budynki mieszkalne stanowiące własność wspólnot mieszkaniowych, w których Gmina Wałbrzych jest jednym ze współwłaścicieli - w zarządzie WTBS Sp. z o.o. |
129 |
480 |
Razem |
3 093 |
19 651 |
TAB. III
Lokale mieszkalne w budynkach stanowiących własność Gminy Wałbrzych
|
|
|
|
Śródmieście |
183 |
1 102 |
51 504,17 |
Sobięcin |
204 |
1 291 |
60 193,78 |
Piaskowa Góra-Podzamcze |
22 |
59 |
2 688,08 |
Podgórze |
264 |
2 052 |
92 394,81 |
Szczawienko |
150 |
761 |
35 594,04 |
Nowe Miasto |
114 |
1 005 |
42 423,68 |
Biały Kamień |
196 |
1 400 |
63 325,06 |
Stary Zdrój |
180 |
1 132 |
51 565,99 |
RAZEM |
1 313 |
8 802 |
399 689,61 |
TAB. IV
Lokale mieszkalne stanowiące własność Gminy Wałbrzych w nieruchomościach wspólnot mieszkaniowych
|
|
|
|
Śródmieście |
315 |
1 821 |
97 780,60 |
Sobięcin |
114 |
678 |
32 064,26 |
Piaskowa Góra-Podzamcze |
154 |
1 194 |
50 611,02 |
Podgórze |
220 |
1 374 |
61 804,71 |
Szczawienko |
104 |
638 |
29 360,00 |
Nowe Miasto |
319 |
1 995 |
89 649,14 |
Biały Kamień |
301 |
1 613 |
73 304,02 |
Stary Zdrój |
253 |
1 536 |
70 289,48 |
RAZEM |
1 780 |
10 849 |
504 863,23 |
1.3 Lokale socjalne, lokale do wynajmu na czas nieoznaczony – w tym lokale zamienne do realizacji potrzeb mieszkaniowych wynikających z rozbiórek budynków i wycofania z eksploatacji – do wynajmu na czas trwania stosunku pracy, lokale zamienne do przekwaterowania na czas trwania remontu oraz inne lokale do wynajmu
Ustawa o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego nakłada na gminę obowiązek tworzenia warunków do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych wspólnoty samorządowej. W szczególności przepis art. 4 ust. 2 ustawy zobowiązuje gminę do zapewnienia lokali socjalnych i zamiennych, a także do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych gospodarstw domowych o niskich dochodach. Dla racjonalnego gospodarowania zasobem mieszkaniowym i realizacji zadań ustawowych Gminy należy część lokali Gminy Wałbrzycha wyłączyć ze sprzedaży. Jak wynika z opracowań Instytutu Gospodarki Mieszkaniowej, ilość ta nie może być niższa niż 3% wszystkich mieszkań w mieście, tj. nie mniej niż 1398 lokali mieszkalnych. Aby zaspokoić potrzeby w tym zakresie potrzebnych, jest ok. 2500 mieszkań obecnie (zalicza się tu: obecnie istniejące lokale o czynszu socjalnym w ilości 906 oraz lokale wyszczególnione w Tabeli VIII – wiersz “Z lat ubiegłych” oraz “Rok 2002”), natomiast na lata 2003 – 2007 dodatkowo ok. 2200 mieszkań ogółem.
Poniżej przedstawiona jest tabela – zestawienie zbiorcze budynków stanowiących własność Gminy Wałbrzych, w których lokale przeznacza się na lokale socjalne, po ich opuszczeniu przez dotychczasowych najemców.
Do zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych mieszkańców Wałbrzycha z substancji istniejącej wykorzystywane są lokale socjalne odzyskiwane z tzw. “ruchu ludności” i lokale zamienne. Średnio rocznie do dyspozycji Gminy drogą “ruchu ludności” trafia ok. 200 mieszkań o różnej powierzchni i standardzie. Liczba osób starających się o przydział mieszkania wciąż rośnie. Jest to spowodowane postępującą dekapitalizacją budynków ponad 50-letnich i starszych, występującymi na terenie miasta szkodami górniczymi, zakładaniem rodzin przez osoby należące do pokolenia wyżu demograficznego końca lat 70. oraz zubożeniem społeczeństwa.
I. Lokale do wynajmu na czas oznaczony:
Lokal socjalny powinien nadawać się do zamieszkiwania ze względu na wyposażenie i stan techniczny, którego powierzchnia pokoi przypadająca na członka gospodarstwa domowego najemcy nie może być mniejsza niż 5 m2, a w wypadku jednoosobowego gospodarstwa domowego 10 m2. Na lokale socjalne przeznaczone są lokale o obniżonej wartości użytkowej, w szczególności z gorszym wyposażeniem technicznym (bez łazienki, sanitariatu, centralnego ogrzewania).
Umowę najmu lokalu socjalnego zawiera się z osobą:
1. uprawnioną do otrzymania lokalu socjalnego na mocy orzeczenia wyroku sądowego,
2. spełniającą łącznie kryterium dochodowe do najmu lokalu socjalnego i inne – o których była mowa wcześniej,
3. niespełniającą kryterium dochodowego do najmu lokalu socjalnego, nieposiadającą tytułu prawnego do innego mieszkania, które utraciły swój lokal, będący i niebędący własnością Gminy, w wyniku klęski żywiołowej czy pożaru.
Aby uzyskać docelowo zakładaną wielkość lokali socjalnych, planuje się prowadzenie następujących działań:
TAB. VI
Wykaz ilościowy istniejących obecnie lokali z czynszem socjalnym3
Rejon |
Ilość lokali |
Powierzchnia użytkowa (w m2) |
Śródmieście | 110 |
3 762,53 |
Nowe Miasto | 119 |
4 242,65 |
Podgórze | 170 |
6 132,45 |
Stary Zdrój | 152 |
5 540,11 |
Biały Kamień | 97 |
3 514,94 |
Sobięcin | 82 |
2 886,81 |
Szczawienko | 49 |
1 757,33 |
RAZEM |
|
27 836,82 |
TAB. VII
Prognoza wielkości zasobu mieszkaniowego wraz z lokalami socjalnymi
Lata |
Ilość lokali mieszkalnych |
Stan na koniec roku |
|||
ogółem |
w tym lokale socjalne |
wyburzenia |
sprzedaż |
||
2002 |
19 651 |
906 |
80 |
700 |
18 871 |
2003 |
18 871 |
9684 |
81 |
600 |
18 190 |
2004 |
18 190 |
1 018 |
72 |
600 |
17 518 |
2005 |
17 518 |
1 092 |
72 |
500 |
16 946 |
2006 |
16 946 |
1 142 |
117 |
500 |
16 329 |
2007 |
16 329 |
1 192 |
95 |
500 |
15 734 |
Razem |
– |
– |
517 |
3 400 |
– |
-----------------------------
3
Wykaz adresowy w załączeniu.4
Wielkość prognozowana wynikająca ze zgłoszeń lokali do zasiedlenia.Lokale do wynajmu na czas trwania stosunku pracy osobom uznanym za niezbędne dla miasta Wałbrzycha5 to lokale dla osób o wysokich kwalifikacjach zawodowych, umożliwiających rozwijanie podstawowych funkcji miasta Wałbrzycha, o których mowa w uchwale Rady Miejskiej w sprawie zasad wynajmu. Umowę najmu lokalu zawiera się na czas świadczenia stosunku pracy.
II. Lokale do wynajmu na czas nieoznaczony:
Lokal zamienny do wymiany z urzędu. Warunki zamieszkiwania kwalifikujące wnioskodawcę do ich poprawy w drodze wymiany z urzędu to :
– zły stan techniczny lokalu lub budynku kwalifikujący do wycofania z eksploatacji lub rozbiórki wg kwalifikacji wynajmującego,
– położenie lokalu w budynku powyżej pierwszego piętra i zajmowanego przez osobę niepełnosprawną ruchowo,
– nieprzystosowanie lokalu pod względem wielkości, struktury i wyposażenia dla zamieszkującej w nim osoby niepełnosprawnej.
W ramach wymiany z urzędu może być przydzielony wyłącznie lokal o porównywalnym standardzie z dotychczas zajmowanym i na podobnych warunkach umowy najmu. Lokal zamienny zapewnia właściciel lokalu. Gmina zapewnia lokale zamienne dla najemców lokali będących własnością Gminy oraz w zakresie wynikającym z art. 32 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 71, poz. 733), tj. gdy najemca zamieszkiwał w lokalu, za który w dniu wejścia w życie ustawy opłacał czynsz regulowany, a właściciele wypowiedzieli im najem w związku z koniecznością rozbiórki lub remontu budynku.
Do remontu – to lokale w złym stanie technicznym udostępniane osobom, które spełniają kryteria do otrzymania lokalu mieszkalnego na czas nieoznaczony. Remont lokalu mieszkalnego odbywa się na koszt własny przyszłego najemcy na warunkach określonych w umowie z zarządcą o udostępnienie lokalu z przeznaczeniem na remont.
TAB. VIII
Analiza potrzeb mieszkaniowych (lokale socjalne, zamienne, do remontu, na czas nieoznaczony)
|
|
|
|
|
|
|
Z lat ubiegłych |
270 |
194 |
232 |
495 |
}7006 | – |
Rok 2002 | 66 |
80 |
30 |
205 |
– |
|
Rok 2003 | – |
81 |
50 |
92 |
138 + 420 |
|
Rok 2004 | – |
72 |
70 |
98 |
147 |
|
Rok 2005 | – |
72 |
90 |
100 |
150 |
|
Rok 2006 | – |
117 |
100 |
104 |
156 |
|
Rok 2007 | – |
95 |
110 |
108 |
162 |
|
RAZEM | 336 |
711 |
682 |
7827 |
1 173 |
Ubytek ilości mieszkań powinien być rekompensowany budową nowych mieszkań, finansowaną ze środków własnych oraz środków prywatnych, kredytów i pożyczek. Budowa nowych budynków przewidziana jest w Planie Inwestycyjnym Gminy Wałbrzych na lata 2001–2003 z szacunkowymi zadaniami inwestycyjnymi do roku 2010 – rozbiórka budowlana i budowa nowego budynku mieszkalnego przy ul. Staszica (okres realizacji na lata 2004–2007) oraz budowa budynku mieszkalnego przy ul. Daszyńskiego (okres realizacji na lata 2005–2008).
Po przystąpieniu do Unii Europejskiej istnieje możliwość wykorzystania funduszy strukturalnych.
-----------------------------
5
Zestawienie adresowe w załączeniu.6
Zakłada się, iż ok. 40% osób, które obecnie są umieszczone na liście do otrzymania lokalu socjalnego posiadających dochody uprawniające do otrzymania takiego lokalu, tj. ok. 280 lokali tej kwestii dotyczących, pozostanie na tej liście – wg nowej uchwały Rady Miejskiej w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu Gminy Wałbrzych i nowych kryteriów dochodowych. Pozostałe osoby (liczba dotycząca ok. 420 lokali) kwalifikować się będzie do otrzymania lokalu na czas nieoznaczony.7
Z wyłączeniem 420 lokali, o których mowa w powyższym przypisie.1.4 Zaopatrzenie w media
Ustalenie stopnia wyposażenia lokali mieszkalnych w podstawowe instalacje i urządzenia jest dość ważnym elementem oceny jakości zasobów gminnych. Wysoki udział mieszkań posiadających wc, łazienkę, gaz przewodowy czy centralne ogrzewanie stwarza możliwości ustalenia relatywnie wysokiego czynszu.
TAB. IX
Wyposażenie techniczne mieszkań stanowiących mieszkaniowy zasób Gminy Wałbrzych zarządzanych przez MZB sp. z o.o.
Rejon |
c.o. (%) |
łazienka (%) |
gaz (%) |
wc (%) |
Śródmieście | 3,92 |
21,69 |
96,71 |
37,57 |
Nowe Miasto | 3,67 |
3,67 |
93,74 |
50,27 |
Podgórze | 0,59 |
20,81 |
85,24 |
37,79 |
Stary Zdrój | 2,57 |
17,16 |
95,88 |
34,23 |
Szczawienko | 3,79 |
20,77 |
93,03 |
26,61 |
Sobięcin | 6,04 |
19,44 |
74,46 |
30,07 |
Biały Kamień | 5,20 |
23,60 |
88,10 |
31,11 |
Piaskowa G. – Podzamcze | 99,10 |
99,10 |
98,03 |
100,00 |
Ogółem |
10,28 |
26,89 |
90,62 |
41,12 |
TAB. X
Wyposażenie techniczne |
Ilość budynków |
% |
Instalacja wodno-kanalizacyjna (łazienka i wc.) | 267 |
100,00 |
Gaz | 233 |
87,27 |
c.o. | 5 |
1,87 |
100% zasobów, zarządzanych zarówno przez MZB sp. z o.o. jak i WTBS sp. z o.o., posiada instalację elektryczną.
Analizując zaprezentowane dane można wywnioskować, iż stan zasobów mieszkaniowych w Gminie wywiera znaczący wpływ na formułowanie polityki czynszowej, nie sposób bowiem pominąć informacji stąd płynących przy ustalaniu wysokości czynszu za lokale o tak zróżnicowanym standardzie.