1. Władza w gminie należy do mieszkańców, którzy podejmują rozstrzygnięcia bezpośrednio (w głosowaniu powszechnym) lub za pośrednictwem organów gminy.

3. Rozstrzygnięcia w głosowaniu powszechnym podejmowane są poprzez wybory oraz referendum.

4. Zasady oraz tryb przeprowadzenia wyborów i referendum są określone w odrębnych przepisach.

5. Działalność organów gminy jest jawna. Ograniczenia jawności mogą wynikać wyłącznie z ustaw.

6. Jawność działania organów gminy obejmuje w szczególności prawo obywateli do uzyskiwania informacji, wstępu na sesje rady gminy i posiedzenia jej komisji, a także dostępu do dokumentów wynikających z wykonywania zadań publicznych, w tym protokołów posiedzeń organów gminy i komisji rady gminy.

7. Za udostępnianie dokumentów, o których mowa w ust. 5, odpowiedzialny jest sekretarz gminy.

8. Udostępnianie dokumentów polega na umożliwieniu ich przeglądania, sporządzania z nich notatek i odpisów.

9. Udostępnianie dokumentów i udzielanie informacji odbywa się w siedzibie urzędu gminy na ustny wniosek obywatela, z zastrzeżeniem ust. 10.

10. W przypadku, gdy udostępnienie dokumentów wymaga ich wyszukiwania (np. w archiwum), wniosek winien być złożony na piśmie.

11. Wnioski o udostępnienie lub udzielenie informacji winny być załatwione bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w ciągu 14 dni od daty ich złożenia.

12. W razie gdy informacja nie może być udostępniona z uwagi na ochronę tajemnicy państwowej lub służbowej – odmowa jej udostępnienia winna być sformułowana na piśmie, nie później niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku.

1. Rada jest organem stanowiącym i kontrolnym gminy z wyłączeniem spraw rozstrzyganych przez mieszkańców w drodze referendum.

2. Organem wykonawczym gminy jest zarząd.

1. Rada wybiera ze swojego grona przewodniczącego i wiceprzewodniczącego w głosowaniu tajnym, bezwzględną większością głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady.

2. Funkcji określonych w ust. 1 nie można łączyć ze stanowiskiem wójta, z funkcją członka zarządu i członka komisji rewizyjnej.

3. Odwołanie przewodniczącego lub wiceprzewodniczącego następuje na wniosek co najmniej 1/4 ustawowego składu rady, w trybie określonym w ust. 1.

4. Przewodniczący uprawniony jest do:

5. Wiceprzewodniczący pomaga przewodniczącemu w wykonywaniu jego zadań, a w szczególności zastępuje go podczas jego nieobecności lub działa z jego upoważnienia.

1. Rada obraduje na sesjach zwoływanych przez przewodniczącego w miarę potrzeby, nie rzadziej jednak niż raz na kwartał.

2. Pierwszą sesję nowo wybranej rady zwołuje przewodniczący poprzedniej kadencji w ciągu 7 dni po ogłoszeniu zbiorczych wyników wyborów do rad na obszarze całego kraju lub w przypadku wyborów przedterminowych w ciągu 7 dni po ogłoszeniu wyników wyborów do rady.

3. Na wniosek zarządu lub co najmniej 1/4 ustawowego składu rady przewodniczący obowiązany jest zwołać sesję w ciągu 7 dni od daty złożenia wniosku.

4. Na wniosek wójta przewodniczący rady zobowiązany jest wprowadzić do porządku obrad projekt uchwały, jeśli wnioskodawcą jest zarząd gminy, a projekt wpłynął do rady co najmniej 7 dni przed dniem rozpoczęcia sesji rady.

5. Sesje rady są jawne, wstęp na salę obrad mają wszyscy zainteresowani.

6. Rada może postanowić o wyłączeniu jawności. Wyłączenie jawności obrad może wynikać jedynie z odpowiednich ustaw.

1. W sprawach: odwołania rady przed upływem kadencji, samoopodatkowania mieszkańców na cele publiczne rozstrzyga się wyłącznie w drodze referendum lokalnego.

2. Referendum może być przeprowadzone również w innych ważnych dla gminy sprawach na zasadach określonych w odrębnej ustawie.

1. Do właściwości rady należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania gminy, o ile ustawy nie stanowią inaczej.

2. Do wyłącznej właściwości rady należy:

10) określanie wysokości sumy, do której zarząd może samodzielnie zaciągnąć zobowiązania,

11) podejmowanie uchwał w sprawie przyjęcia zadań z zakresu administracji rządowej, o których mowa w art. 8 ust. 2 i 2a ustawy o samorządzie gminnym,

12) podejmowanie uchwał w sprawie współdziałania z innymi gminami oraz wydzielania na ten cel odpowiedniego majątku,

13) podejmowanie uchwał w sprawie herbu gminy, nazw ulic, placów publicznych oraz wznoszenia pomników,

14) nadawanie honorowego obywatelstwa gminy,

15) podejmowanie uchwał w sprawach współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw oraz przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych i regionalnych.

16) podejmowanie uchwał w sprawie zasad udzielania stypendiów dla uczniów i studentów,

17) stanowienie w innych sprawach zastrzeżonych ustawami do kompetencji rady.

1. Rada ze swojego grona może powoływać komisje stałe i doraźne określając ich przedmiot działania i skład osobowy.

2. Do wykonywania uprawnień kontrolnych rada powołuje komisję rewizyjną. Zasady powoływania, organizację i tryb pracy komisji rewizyjnej określa załącznik nr 7 do statutu.

3. Liczbę członków komisji, ich skład osobowy określa rada w uchwale o powołaniu komisji.

4. Radny może być członkiem nie więcej niż dwóch stałych komisji rady.

5. Członkowie komisji wybierają ze swego grona przewodniczącego komisji.

6. Posiedzenia komisji są jawne.

1. Komisje stałe działają w oparciu o plany pracy zatwierdzone przez radę.

2. Sprawozdania z działalności komisji przedkładane są radzie na sesji.

3. Posiedzenie komisji zwołuje przewodniczący właściwej komisji z własnej inicjatywy lub na wniosek przewodniczącego rady.

4. Posiedzenie komisji jest zwoływane także na wniosek co najmniej 1/3 jej członków.

5. Wspólne posiedzenia komisji zwołuje przewodniczący rady w porozumieniu z przewodniczącymi komisji.

1. Posiedzenie komisji jest prawomocne, gdy uczestniczy w nim co najmniej połowa składu komisji.

2. Komisja podejmuje uchwały zwykłą większością głosów, a w przypadku równej ilości głosów decyduje głos przewodniczącego.

1. Komisje mogą zapraszać na swoje posiedzenia przedstawicieli jednostek organizacyjnych, organizacji społecznych i zawodowych, samorządu mieszkańców, którzy mogą być pomocni w wykonywaniu zadań będących w zakresie działania danej komisji.

2. Informacje o terminie i tematyce posiedzenia komisji ogłaszane są na tablicach informacyjnych urzędu gminy i poszczególnych sołectw, co najmniej na 3 dni przed posiedzeniem.

1. Radny zobowiązany jest uczestniczyć w pracach wybranych przez siebie komisji.

2. Członek zarządu niebędący członkiem danej komisji może uczestniczyć w jej pracach z głosem doradczym.

1. Z posiedzenia komisji sporządza się protokół. Czynności te wykonuje pracownik biura rady.

1. Radny składa na pierwszej sesji po wyborach rady następujące ślubowanie: “Ślubuję uroczyście jako radny pracować dla dobra i pomyślności gminy, działać zawsze zgodnie z prawem oraz z interesami gminy, i jej mieszkańców, godnie i rzetelnie reprezentować swoich wyborców, troszczyć się o ich sprawy oraz nie szczędzić sił dla wykonywania zadań gminy".

2. Ślubowanie odbywa się w ten sposób, że po odczytaniu roty wywołani kolejno radni powstają i wypowiadają słowo “ślubuję”.

3. Radni nieobecni na pierwszej sesji rady oraz radni, którzy uzyskali mandat w czasie trwania kadencji, składają ślubowanie na pierwszej sesji, na której są obecni.

1. Radni winni współdziałać z jednostkami pomocniczymi gminy (sołectwami) i informować mieszkańców o poczynaniach władz samorządowych.

2. Radni zobowiązani są brać udział w pracach rady i jej organów oraz tych instytucji samorządowych, do których zostali wybrani lub desygnowani.

1. Z radnym nie może być nawiązany stosunek pracy w urzędzie gminy, w której radny uzyskał mandat.

2. Radny nie może pełnić funkcji kierownika gminnej jednostki organizacyjnej.

3. Przepis ust. 1 nie dotyczy radnych wybranych do zarządu, z którymi stosunek pracy nawiązywany jest na podstawie wyboru.

1. Radny korzysta z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych.

2. Rozwiązanie z radnym stosunku pracy wymaga uprzedniej zgody rady. Rada odmówi zgody na rozwiązanie stosunku pracy z radnym, jeśli podstawą rozwiązania tego stosunku są zdarzenia związane z wykonywaniem przez radnego mandatu.

3. Pracodawca obowiązany jest zwolnić radnego od pracy zawodowej w celu umożliwienia mu brania udziału w pracach organu gminy.

4. Radnemu przysługują diety oraz zwrot kosztów podróży służbowych wg zasad określonych uchwałą rady.

5. Na zasadach określonych przez radę prawo do diet oraz zwrotu kosztów podróży służbowej przysługuje również przewodniczącemu organu wykonawczego jednostki pomocniczej.

1) kluby łączą radnych o wspólnych celach działania,

2) kluby powinny liczyć co najmniej 5 radnych,

3) można należeć tylko do jednego klubu,

4) powstanie klubu następuje z chwilą doręczenia przewodniczącemu powiadomienia wraz z listą członków klubu i oświadczeniami o ich przystąpieniu do klubu,

5) przewodniczący klubu reprezentuje klub na zewnątrz,

6) działalność klubu nie może ograniczać uprawnień poszczególnych radnych zagwarantowanych w ustawach i niniejszym statucie.

1. O najistotniejszych sprawach gminy decydują jej mieszkańcy w głosowaniu powszechnym poprzez referendum.

2. Referendum może być zwołane w każdej sprawie ważnej dla gminy.

3. Do wyłącznej właściwości referendum należy podejmowanie rozstrzygnięć w sprawach:

4. Odwołanie rady przeprowadza się wyłącznie na wniosek mieszkańców, nie wcześniej jednak niż po upływie 12 miesięcy od dnia wyborów lub od dnia ostatniego referendum w sprawie odwołania rady gminy przed upływem kadencji.

1. Referendum przeprowadza się z inicjatywy rady lub na wniosek co najmniej 1/10 mieszkańców uprawnionych do głosowania.

2. Referendum jest ważne, jeżeli wzięło w nim udział co najmniej 30% uprawnionych do głosowania.

1. Wynik referendum jest rozstrzygający, jeżeli za jednym rozwiązaniem w sprawie poddanej pod głosowanie oddano więcej niż połowę głosów ważnych.

2. Wynik referendum w sprawie samoopodatkowania się mieszkańców na cele publiczne jest rozstrzygający, jeżeli za samoopodatkowaniem się oddano co najmniej 2/3 ważnie oddanych głosów.

1. Rada gminy podejmuje uchwałę o przeprowadzeniu referendum bezwzględną większością głosów swego ustawowego składu.

2. Uchwała podlega bezzwłocznemu opublikowaniu przez rozplakatowanie na terenie gminy oraz opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Województwa Dolnośląskiego.