§ 3

Uzasadnienie wyboru celu szczegółowego

Integracja dolnośląska: z przyczyn historycznych Dolny Śląsk jest pod względem wewnętrznej spoistości w gorszej sytuacji niż inne regiony Polski o podobnym potencjale. Dla stabilnego rozwoju całego województwa fundamentalne znaczenie ma rozwijanie i kultywowanie, a niekiedy wręcz kreowanie więzi regionalnych, tylko regiony spoiste wewnętrznie i ze społecznością świadomą wspólnoty celów mają szanse na sprostanie konkurencji.

                        Integracja dolnośląska obejmować musi więc szerokie spektrum działań. Przede wszystkim jest to budowanie tożsamości i wzmacnianie więzi mieszkańców z regionem. Tożsamość dolnośląska powinna stanowić ważny element tożsamości polskiej, nawiązując do wielokulturowości ludności, która zasiedliła te ziemie, przybywając z różnych stron Polski, i wynikającej z tego swoistej „otwartości” Dolnoślązaków. Cecha ta jest szczególnie ważna w kontekście misji regionu – łączenia Polski z Europą, otwierania się na świat i sąsiadów.

                        Naturalnym podłożem tożsamości powinna być duma i patriotyzm lokalny, osiągnięcia gospodarcze i społeczne. Integracja dolnośląska powinna obejmować działania służące promocji dolnośląskich dokonań, osiągnięć, produktów, firm, zarówno w dziedzinie gospodarki, jak również kultury, edukacji, turystyki i sportu.

                        Warunkiem integracji jest zapewnienie spójności rozwoju województwa – zwłaszcza zaś wspieranie obszarów problemowych przy wykorzystaniu energii rozwojowej ośrodków dynamicznego wzrostu, w tym poprzez integrację lokalnych rynków pracy. Konieczne są zatem działania wzmacniające policentryczną organizację układu osadniczo-gospodarczego Dolnego Śląska, głównie poprzez modernizację systemu komunikacyjnego oraz sieci usług publicznych w regionie, obejmujących między innymi usługi handlowe, finansowe, edukacyjne, zdrowotne itp. Infrastrukturalne inwestycje scalające województwo obejmują także zaspokojenie potrzeb sprawnego obiegu wiadomości i idei poprzez wprowadzenie regionu w przestrzeń informacyjną, a więc wykorzystanie najnowszych zastosowań teleinformatyki.

                        Ostatnim, choć wcale nie najmniej istotnym, obszarem działań na rzecz integracji Dolnego Śląska jest kreowanie współpracy wewnątrzregionalnej dla realizacji ważnych przedsięwzięć. Harmonijny rozwój województwa wymaga współdziałania samorządów różnego szczebla oraz partnerów gospodarczych.

Renesans cywilizacyjny: przeszkodą w wypełnianiu przez Dolny Śląsk misji wiązania Polski z Europą, a także zapewnienia odpowiednich warunków życia mieszkańców, jest wciąż jeszcze pewne zapóźnienie cywilizacyjne, objawiające się niedostatkami infrastrukturalnymi, zanieczyszczeniem środowiska i krajobrazu czy też zaniedbaniem otoczenia. Trwające wiele dziesiątek lat chroniczne niedoinwestowanie dolnośląskiej infrastruktury spowodowało jej głęboką zapaść. Jest to szczególnie bolesne, gdyż kontrastuje wyraźnie z osiągnięciami wcześniejszych mieszkańców tych ziem, jak również naszych sąsiadów.

                        W renesansie cywilizacyjnym priorytetową rolę odgrywa edukacja – kształtowanie nawyków cywilizacyjnych i umiejętności ich zaspokajania to najprostszy i najtańszy sposób poprawy obecnego stanu rzeczy. Dlatego też istotne jest wyrównywanie szans edukacyjnych w regionie oraz zapewnienie powszechnego dostępu do oświaty, zwłaszcza dla dzieci i młodzieży z małych miejscowości oraz ze środowisk biednych i patologicznych. Potrzebny jest zróżnicowany system edukacji, rozwijający rozmaite predyspozycje i przygotowujący do różnych zawodów.

Renesans cywilizacyjny obejmuje także uporządkowanie spraw związanych z publiczną przestrzenią – począwszy od kwestii estetyki krajobrazu i utrzymywania czystości, poprzez problemy racjonalnego wykorzystania i udostępniania walorów środowiska przyrodniczego, aż po zagadnienia związane ze sztuką, konsumpcją kultury oraz praworządnością i publicznym bezpieczeństwem.

Społeczeństwo obywatelskie: samorządy nie mogą ograniczać się jedynie do zarządzania, ich głównym zadaniem jest pełnienie roli rzecznika i lidera mieszkańców. Jest to jednak możliwe tylko wtedy, gdy zaplecze samorządu stanowi ukształtowana społeczność obywatelska. Równocześnie realizacja generalnego celu strategii może nastąpić tylko poprzez szerokie zaangażowanie i współpracę regionalnych aktorów, działających na różnych poziomach i układach kompetencyjnych.

                        Naturalnym zalążkiem takiej społeczności są związki, stowarzyszenia i organizacje mieszkańców. Zaspokojenie potrzeb mieszkańców, ekspresja ich aspiracji i realizacja inicjatyw możliwa jest przy otwartości na aktywność obywatelską i jej wspieranie przez organy samorządowe. Dlatego też podstawą w realizacji tego celu powinno być stworzenie mechanizmów regulujących zasady i sposoby współpracy między organami administracji publicznej, przedsiębiorstw, mediów, organizacji reprezentujących interesy mieszkańców oraz obywatelskich inicjatyw, tak by w jak największym stopniu wykorzystano potencjał do społecznego współdziałania w zakresie wspólnego dobra.

                        Należy zauważyć, że sukces regionu zależeć może w pewnej mierze również od pozyskiwania środków zewnętrznych. Niezbędne przy tym nieformalne lobby regionalne funkcjonujące w różnych strukturach, tworzone może być jedynie przez społeczność nawykłą do aktywności obywatelskiej.

Innowacyjna gospodarka:  fundamentem rozwoju Dolnego Śląska musi być sukces gospodarczy. W sytuacji, gdy tradycyjne gałęzie regionalnej gospodarki (z małymi wyjątkami) przeżywają kryzys lub podlegają gwałtownej restrukturyzacji, najbardziej realne szanse na zmianę pozycji konkurencyjnej regionu leżą w innowacyjnej przedsiębiorczości. Warunkiem jej rozwoju jest wsparcie polityczne, infrastrukturalne i kapitałowe dla pojawiających się talentów technologicznych i organizacyjnych. Patronowanie narodzinom regionalnego systemu innowacyjnego jest głównym zadaniem samorządu w sferze gospodarczej. Celem jest gospodarka oparta na wiedzy.

                        Regionalna polityka inwestycyjna winna nastawić się na wyszukiwanie i obsadzanie luk na wąskich i wyspecjalizowanych rynkach. Należy przy tym starannie wyważać korzyści krótko- i długookresowe

                        Pod względem geologicznym Dolny Śląsk został szczodrze obdarowany przez naturę. Stwarza to wyjątkowe szanse dla rozwoju przemysłu bazującego na surowcach mineralnych i turystyki. W gospodarce globalnej posiadanie zasobów naturalnych nie gwarantuje jeszcze sukcesu rozwojowego, dlatego zmian wymagają dotychczasowe sposoby wykorzystywania tych atutów.

                        Regionalne systemy innowacyjne bazują na dynamicznej gospodarce sprawnie współpracującej z instytucjami badawczo-rozwojowymi. Na Dolnym Śląsku taki układ musi dopiero powstać. Istotnym atutem są tu dobre uczelnie wyższe, które mogą stać się zalążkiem systemu innowacyjnego. Wymaga to jednak modyfikacji modelu ich funkcjonowania w kierunku odejścia od struktur instytucjonalnych w kierunku zadaniowych zespołów interdyscyplinarnych i porzuceniu kryteriów formalnych na rzecz pragmatycznych.

Otwarcie na świat: konkurencyjny rozwój Dolnego Śląska musi być oparty przede wszystkim na wyjątkowości lokalnych atutów. Ich wykorzystanie wymaga jednak rozbudowanych kontaktów z krajowymi i zagranicznymi partnerami gospodarczymi oraz centrami kultury i technologii. Uruchomienie wewnętrznych czynników rozwoju regionu oraz budowa odpowiednich struktur organizacyjnych warunkowane jest pozyskiwaniem zasobów Unii Europejskiej oraz ich racjonalnym wykorzystywaniem. Znacznym utrudnieniem może być tutaj deficyt kadr znających zasady funkcjonowania międzynarodowych agend i obytych w realiach europejskich instytucji.

                        Osobną kwestią determinującą „otwarcie na świat” województwa jest jego komunikacyjna dostępność. Pomimo optymalnego, jak na polskie warunki, położenia Dolnego Śląska gwałtownie potrzebne są w tej materii inwestycje i działania organizacyjno-administracyjne wprowadzające Dolny Śląsk w przestrzeń europejską – port lotniczy, kolej, powiązania drogowe oraz dostępność (także ekonomiczna) do sieci teleinformatycznych.

                        Dla realizacji celu niezbędna jest także promocja regionu, umożliwiająca „sprzedanie” atutów województwa oraz pozyskanie partnerów do współpracy. Dobrym sposobem na popularyzację Dolnego Śląska jest rozwój turystyki i przyciągnięcie zagranicznych turystów bogactwem atrakcji przyrodniczych, krajobrazowych oraz kulturowych. Wymaga to jednak dużego nakładu środków w celu zabezpieczenia adekwatnej bazy (standardów) oraz urozmaicenia oferty wypoczynkowej.

                        Otwarcie na świat w pierwszym rzędzie przekłada się na współpracę z sąsiadami, w tym głównie aktywizację gospodarczą pogranicza. Partnerami dla Dolnego Śląska, szczególnie ważnymi z racji wspólnych problemów i projektów infrastrukturalnych (jak np. A4, A3, Odra 2006) są inne województwa w kraju. W perspektywie akcesji do UE szczególną rolą regionu może być współpraca ze Wschodem, zwłaszcza w aspektach związanych z przekazywaniem wzorców europejskich wzbogaconych o polskie doświadczenia.

§ 4

Oczekiwane efekty realizacji kontraktu

1) Podstawowe rezultaty kontraktu

2) Podstawowe wskaźniki oddziaływania kontraktu

Priorytet 2: Infrastruktura techniczna (B)

                        a)        działania w ramach priorytetu (cele operacyjne)

2.1. Rozwój infrastruktury transportowej o znaczeniu wojewódzkim (B1)

2.2. Rozwój infrastruktury technicznej o charakterze użyteczności publicznej (B2)

                        Cele operacyjne przewidywane do realizacji w ramach infrastruktury technicznej regionu jako jednego z priorytetów odnoszą się ściśle do sfery gospodarczej określonej w Strategii. Cele te ponadto skorelowane są z następującymi celami szczegółowymi: integracja dolnośląska (poprzez wyrównywanie różnic w infrastrukturalnych warunkach bytu lokalnych społeczności), innowacyjna gospodarka (poprzez wzrost atrakcyjności inwestycyjnej w wyniku tworzenia infrastrukturalnych podstaw stymulowania rozwoju gospodarczego, m.in. na obszarach specjalnych stref ekonomicznych), renesans cywilizacyjny (poprzez uzupełnienie infrastrukturalnego wyposażenia terenów wiejskich oraz zmniejszenie uciążliwości hałasu i zanieczyszczeń komunikacyjnych) oraz otwarcie na świat (m.in. dzięki wzrostowi dostępności komunikacyjnej). Przewidywane zatem cele operacyjne w zakresie infrastruktury technicznej wspomagać będą istotnie osiągnięcie generalnego celu rozwoju regionu dolnośląskiego określonego jako stworzenie kompleksu uwarunkowań sprawiających, że na Dolnym Śląsku da się żyć w spokoju ducha, w zgodzie z ludźmi i w harmonii z naturą.

                        b) uzasadnienie wyboru priorytetu

                        Infrastruktura techniczna to kompleks urządzeń umożliwiających prowadzenie działalności gospodarczej, a z drugiej strony wyznaczający w istotnej mierze poziom warunków bytowych lokalnych społeczności. Zakres i stopień infrastrukturalnego wyposażenia województwa dolnośląskiego jest wyraźnie zróżnicowany.

                        W sferze infrastruktury technicznej szczególne miejsce zajmują różne formy transportu. Modernizacja i rozbudowa sieci transportowej to warunek dalszego rozwoju połączeń motywowanych rozległymi układami rynków zaopatrzenia i zbytu, dojazdów do pracy, usług edukacyjnych, zdrowotnych, administracyjnych itd. Także wielodziedzinowy rozwój współpracy przygranicznej warunkowany jest dogodnością połączeń komunikacyjnych. W wielu dolnośląskich miastach wzrost natężenia ruchu kołowego oraz wzrost rozmiarów przewozów towarowych pojazdami wielkogabarytowymi spowodowały niewydolność lokalnych systemów komunikacyjnych. W większości przypadków ruch drogowy o charakterze międzynarodowym, ponad- i regionalnym prowadzony jest bowiem przez obszary zabudowane (głównie rejony śródmiejskie). Stwarza to wysoką uciążliwość dla mieszkańców oraz obniżenie poziomu bezpieczeństwa. Nieodzowna staje się zatem budowa obwodnic miejskich i obejść miejscowości wraz z niezbędnymi obiektami inżynierskimi. Ponadto parametry techniczne i nośność wielu dróg i obiektów inżynierskich nie są dostosowane do potrzeb wynikających z wielkości i struktury ruchu. Nieodpowiedni stan techniczny dotyczy także sieci kolejowej. Rozwój międzynarodowych połączeń lotniczych Wrocławia jest zaś ograniczony m.in. technicznymi możliwościami obsługi samolotów.

                        Rozbudowy i modernizacji wymaga ponadto sfera gospodarki wodno-ściekowej. W wielu rejonach województwa występują znaczne zasoby wód wysokiej jakości mogących stanowić potencjalne źródło zaopatrzenia miejscowej ludności i gospodarki w wodę. Nadal jednak wiele gospodarstw domowych (zwłaszcza na wsi) w województwie dolnośląskim zaopatrywanych jest w wodę ze studni indywidualnych. Wynika to z niedorozwoju sieciowego systemu dostarczania wody. Sprawność systemów odprowadzania i oczyszczania ścieków decyduje o czystości środowiska naturalnego, a także o atrakcyjności turystycznej miejscowości regionu dolnośląskiego. Brak kompleksowych rozwiązań w sferze zaopatrzenia w wodę oraz odprowadzania i oczyszczania ścieków odczuwany jest zatem nie tylko przez lokalne społeczności, lecz także przez środowisko naturalne i sferę gospodarczą.

                        Ponadto w województwie dolnośląskim widoczne są dalsze możliwości wykorzystania gazoenergetyki, a z drugiej gaz sieciowy jest mało upowszechniony, zwłaszcza na terenach wiejskich. Zgodnie z założeniami polityki ekologicznej i energetycznej państwa, zasadne są zatem działania polegające na budowie i rozbudowie gazowych sieci przesyłowych i rozdzielczych w celu większego upowszechnienia tego źródła energii, zwłaszcza dla celów grzewczych. Wpłynie to m.in. na poprawę stanu naturalnego środowiska tak istotnego w atrakcyjnym, uzdrowiskowo-wypoczynkowym regionie dolnośląskim.

                        Rozbudowa układu infrastruktury technicznej przyczyni się ponadto do stworzenia wielu miejsc pracy tak w fazie realizacji przedsięwzięć remontowych, modernizacyjnych i inwestycyjnych, jak i w okresie eksploatacji urządzeń i sieci infrastrukturalnych.

                        Rozwój infrastruktury technicznej jako jeden z priorytetów dalszego rozwoju regionu w pełni odpowiada priorytetom programu wsparcia na lata 2001–2002 dotyczącym w szczególności rozbudowy i modernizacji infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności województw oraz wsparcia obszarów wymagających aktywizacji i zagrożonych marginalizacją. Priorytet ten jest ponadto zbieżny z celami szczegółowymi Strategii Rozwoju Województwa, a mianowicie służy otwarciu na świat (poprzez poprawę dostępności komunikacyjnej regionu) oraz przyczynia się do renesansu cywilizacyjnego (m.in. poprzez wyrównanie infrastrukturalnych warunków bytu ludności).

                        c) spodziewane rezultaty priorytetu

–   wzrost długości oraz poprawa stanu nawierzchni dróg publicznych;

–   skrócenie przeciętnego czasu przejazdu środkami komunikacji;

–   spadek natężenia ruchu w rejonach śródmiejskich większych miast;

–   wzrost liczby budynków mieszkalnych podłączonych do sieci wodociągowej i kanalizacyjnej;

–   wzrost zasięgu obsługi oczyszczalni ścieków;

–   poprawa stanu czystości wód i powietrza;

–   utworzenie nowych miejsc pracy.

Priorytet 3:   Środowisko (C)

                        a)        działania w ramach priorytetu (cele operacyjne)

                                   3.1. Ochrona i poprawa stanu środowiska (C1)

                                   3.2. Poprawa zabezpieczeń przeciwpowodziowych (C2)

                        Wskazany cel operacyjny przewidywany do realizacji w zakresie ekologii regionu jako jednego z priorytetów odnosi się ściśle do sfery przestrzennej określonej w Strategii. Cel ten ponadto skorelowany jest z następującymi celami szczegółowymi: renesans cywilizacyjny (poprzez działania chroniące lokalne ekosystemy oraz poprawę środowiskowych warunków życia lokalnych społeczności oraz turystów i kuracjuszy), innowacyjna gospodarka (poprzez tworzenie infrastrukturalnych warunków w sferze gospodarki wodno-ściekowej prowadzenia działalności gospodarczej) oraz otwarcie na świat (m.in. dzięki tworzeniu środowiskowych i infrastrukturalnych warunków dla rozwoju funkcji turystycznej i uzdrowiskowej w regionie). Przewidywany zatem cel operacyjny w zakresie środowiska wspomagać będzie w istotnej mierze osiągnięcie generalnego celu rozwoju regionu dolnośląskiego określonego jako stworzenie kompleksu uwarunkowań sprawiających, że na Dolnym Śląsku da się żyć w spokoju ducha, w zgodzie z ludźmi i w harmonii z naturą.

                        b)        uzasadnienie wyboru priorytetu

                        Dolny Śląsk to region znacznego skażenia środowiska, o czym świadczą jedne z najgorszych w kraju wskaźniki dotyczące emisji i imisji zanieczyszczeń pyłowo-gazowych, stanu czystości rzek czy powierzchni gruntów zdegradowanych i zdewastowanych.

Jakość środowiska naturalnego i jego poszczególnych komponentów to wyznacznik poziomu funkcjonowania w wielu sferach społecznych i gospodarczych regionu dolnośląskiego.

Zmniejszenie stężenia zanieczyszczeń pyłowych i gazowych w powietrzu to jeden z podstawowych celów określonych w „II Polityce Ekologicznej Państwa”. Niska emisja zanieczyszczeń powietrza pochodzi głównie z lokalnych kotłowni i palenisk indywidualnych, szczególnie na terenach wiejskich. W miejscowościach uzdrowiskowych i wypoczynkowych wywiera ona wpływ na spadek ich atrakcyjności, a co za tym elementem ograniczającym ich rozwój. Alternatywą wobec paliw tradycyjnych jest wykorzystanie takich źródeł energii, jak gaz, energia geotermalna, energia wód płynących, energia wiatru i energia słoneczna. Obowiązek uwzględniania wzrostu wykorzystania odnawialnych źródeł energii w polityce społeczno-gospodarczej i politykach sektorowych wynika nie tylko z polityki UE, ale również z rezolucji Sejmu RP z dnia 8 lipca 1999 roku.

                        Czystość środowiska wodnego w znacznym stopniu zależna jest od sprawności infrastrukturalnych systemów odprowadzania i oczyszczania ścieków. Inwestycje w tym zakresie służyć zatem będą poprawie stanu wód w regionie.

Województwo dolnośląskie charakteryzuje się dużym zróżnicowaniem przyrodniczym i krajobrazowym. Wysokie walory przyrodnicze zostały potwierdzone poprzez utworzenie licznych obszarów chronionych, choć ciągle jeszcze wiele obszarów cennych przyrodniczo nie zostało objętych ochroną prawną.

                        Intensywna gospodarka prowadzona do niedawna w części obszarów Dolnego Śląska spowodowała ustąpienie lub wyginięcie niektórych gatunków roślin i zwierząt, przekształcenie powierzchni ziemi i degradację krajobrazu. Ograniczenie zanieczyszczeń i uciążliwości występujących na tych obszarach pozwala obecnie planować działania naprawcze i rewitalizacyjne, które będą polegać na likwidacji zbędnych obiektów i zalesianiu terenów zdegradowanych. Zgodnie z „II Polityką Ekologiczną Państwa” i „Krajową Strategią Ochrony Żywych Zasobów Przyrody” podstawową zasadą w dziedzinie ochrony przyrody w skali regionalnej jest ochrona ekosystemów, ich krajobrazowych układów oraz różnorodności biologicznej i krajobrazowej.

                        Gospodarka odpadami w województwie dolnośląskim nie jest prowadzona kompleksowo, a nadto na ogół nie uwzględnia nowoczesnych sposobów gromadzenia i utylizacji. Stąd też niezbędne jest uwzględnienie wytycznych polityki ekologicznej państwa oraz podstawowych zasad obowiązujących w Unii Europejskiej.

                        Dolny Śląsk należy do regionów skomplikowanych hydrograficznie, a zarazem lepiej wyposażonych w liczne – choć przestarzałe – systemy urządzeń melioracji podstawowych i szczegółowych, w tym również zabezpieczenia przeciwpowodziowe. Większość z nich przekroczyła okres żywotności technicznej. Około 45% gruntów rolnych i leśnych województwa jest zmeliorowanych. Produkcja rolnicza jest w dużym stopniu uzależniona od melioracji użytków rolnych, które wpływają na wzrost plonów (średnio 20–30%). Konieczna staje się dalsza rozbudowa i modernizacja urządzeń i budowli melioracyjnych.

Bardzo zróżnicowane są przepływy w głównych ciekach województwa dolnośląskiego. Stąd też jednym
z warunków zmniejszenia zagrożeń powodziowych (a także skutecznej walki z suszą) jest powszechna mała retencja wodna.

                        Priorytet dotyczący środowiska regionu dolnośląskiego nawiązuje także bezpośrednio do nadal odczuwanych skutków powodzi z lipca 1997 roku. System zabezpieczeń przeciwpowodziowych jest stary i wyeksploatowany (pochodzi z lat 1915–1936). Około 380 km wałów przeciwpowodziowych wymaga odbudowy i modernizacji. Niezbędna jest ponadto przebudowa wałów na odcinkach o niekorzystnych warunkach hydraulicznych i morfodynamicznych, podwyższenie odporności nasypów na przelanie wody przez koronę wałów, a także odbudowa koryt rzecznych, murów oporowych. Niefunkcjonalne są ciągi komunikacyjne dla działań w okresie wezbrań powodziowych. Niezbędne jest również zakończenie odbudowy i modernizacja wielu budowli piętrzących wodę i suchych zbiorników przeciwpowodziowych. Ogólnie biorąc, konieczne jest stworzenie kompleksowego i sprawnego systemu ochrony przeciwpowodziowej regionu.

                        Działania podejmowane w ramach tegoż priorytetu oprócz poprawy warunków życia i pracy będą także służyć przyspieszeniu integracji z Unią Europejską, która wymaga od swoich członków rygorystycznego przestrzegania norm i przepisów w tym zakresie.

Środowisko i jego ochrona jako jeden z priorytetów dalszego rozwoju regionu w pełni odpowiada priorytetom programu wsparcia na lata 2001–2002 dotyczącym w szczególności rozbudowy i modernizacji infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności województw oraz wsparcia obszarów wymagających aktywizacji
i zagrożonych marginalizacją (głównie wiejskich). Priorytet ten jest ponadto zbieżny z celami szczegółowymi Strategii Rozwoju Województwa, a mianowicie służy otwarciu na świat (poprzez wzrost atrakcyjności turystycznej w wyniku poprawy stanu czystości poszczególnych komponentów środowiska) oraz przyczynia się do renesansu cywilizacyjnego (m.in. poprzez wyrównanie infrastrukturalnych warunków bytu ludności oraz rewitalizację środowiskową).

                        c) spodziewane rezultaty priorytetu

–   poprawa klas czystości rzek płynących przez region;

–   zmniejszenie emisji pyłów i gazów;

–   wzrost liczby budynków mieszkalnych podłączonych do sieci wodociągowej i kanalizacyjnej;

–   wzrost długości obwałowań przeciwpowodziowych;

–   wzrost pojemności obiektów małej retencji wodnej;

–   zmniejszenie liczby zachorowań mieszkańców regionu;

–   wzrost liczby turystów i kuracjuszy.

Priorytet 4:   Rozwój obszarów wiejskich (D)

                        a)        działania w ramach priorytetu (cele operacyjne)

4.1. Modernizacja rolnictwa (D2)

                        Wskazany cel operacyjny przewidywany do realizacji w zakresie rozwoju obszarów wiejskich regionu jako jednego z priorytetów odnosi się ściśle do sfery przestrzennej, a także gospodarczej określonej w Strategii. Cel ten ponadto skorelowany jest z następującymi celami szczegółowymi: integracja dolnośląska (poprzez wyrównywanie różnic przestrzennych w warunkach gospodarowania) oraz innowacyjna gospodarka (poprzez wspomaganie nowoczesnej gospodarki rolnej). Przewidywany zatem cel operacyjny w zakresie rozwoju obszarów wiejskich wspomagać będzie w istotnej mierze osiągnięcie generalnego celu rozwoju regionu dolnośląskiego określonego jako stworzenie kompleksu uwarunkowań sprawiających, że na Dolnym Śląsku da się żyć w spokoju ducha, w zgodzie z ludźmi i w harmonii z naturą.

                        b) uzasadnienie wyboru priorytetu

                        Obszary wiejskie województwa dolnośląskiego od lat borykają się z wieloma problemami. Problemy te wynikają przede wszystkim z trudności gospodarowania w rolnictwie, braku miejsc pracy w dziedzinach pozarolniczych, braku demograficznej stabilizacji, a także w relatywnie mniej korzystnych szeroko rozumianych warunkach bytu społeczności wiejskich.

                        Rolnictwo w regionie dolnośląskim charakteryzuje się wyraźnie zróżnicowanymi warunkami naturalnymi. Zdecydowanie największą rolę w tej dziedzinie odgrywa rolnictwo indywidualne. Problemem istotnie odczuwalnym jest m.in. brak systemowych powiązań między sferą produkcji rolniczej (roślinnej i zwierzęcej) a lokalnym i regionalnym przetwórstwem i dystrybucją produktów rolnych, a także niski poziom technologiczny dolnośląskiego rolnictwa. Brak jest przy tym efektywnych form samoorganizacji wsi i funkcjonowania regionalnych grup producenckich. Widoczna jest nadto potrzeba poprawy struktury agrarnej rolnictwa indywidualnego. Rolnictwo dolnośląskie wymaga, ogólnie biorąc, systemowego wsparcia, m.in. poprzez instrumentalne stymulowanie rozwoju (w tym doradztwo i szkolenia w zakresie kredytów, podatków, przepisów, mar­ketingu, reorientacji zawodowej, zarządzania produkcją itp.), wzrost zasięgu melioracji rolnych, rozwój sfery przetwórstwa rolno-spożywczego. Kwestie te wymagają priorytetowych rozstrzygnięć, tereny wiejskie zamieszkuje bowiem ok. 850 tys. ludności.

                        Tereny wiejskie regionu dolnośląskiego wyróżniają się na ogół dominacją funkcji rolniczych. Ta swoistego rodzaju monofunkcyjność miejscowości wiejskich jest jednak jedną z przyczyn sytuacji kryzysowych i problemowych w środowiskach wiejskich. Widocznym symptomem tychże sytuacji jest wysoka skala bezrobocia na wsi. W strukturze bezrobocia w regionie znaczący udział stanowią mieszkańcy wsi (ponad 36%). Stopa bezrobocia na terenach wiejskich Dolnego Śląska wyniosła w końcu 1999 roku 21,1%, a pod tym względem region ten plasował się na 4 miejscu w kraju (po województwach: warmińsko-mazurskim, pomorskim i zachodniopomorskim). W ostatnich latach nastąpił wyraźny rozwój funkcji pozarolniczych (w tym produkcyjnych, usługowych, turystycznych), lecz potrzeby restrukturyzacji ekonomicznej wsi są nadal poważne. Restrukturyzacja ta wiąże się bezpośrednio z koniecznością doskonalenia zawodowego ludności wiejskiej, rozwoju kształcenia na różnych poziomach edukacji zbieżnego z zapotrzebowaniem zgłaszanym przez rynkowo zorientowaną gospodarkę wiejską, potrzebą uzupełnienia podstawowej funkcji indywidualnych gospodarstw rolnych (np. o funkcje w zakresie produkcji zdrowej żywności, w zakresie obsługi ruchu turystycznego, w zakresie różnych form rekreacji itp.).

                        Dla istotnych zmian obecnego obrazu obszarów wiejskich oraz osiągnięcia znaczących postępów w restrukturyzacji wsi niezbędna jest ponadto eliminacja braków i niedociągnięć w zakresie infrastruktury technicznej i społecznej. Infrastrukturalne warunki bytu społeczności wiejskich są relatywnie mniej korzystne aniżeli ludności miejskiej województwa dolnośląskiego. Postęp w zakresie zurbanizowania terenów wiejskich regionu wymaga istotnych przedsięwzięć inwestycyjnych w sferze wiejskiej infrastruktury. W sferze tej pożądany jest w szczególności rozwój sieciowego systemu dostarczania wody i odprowadzania ścieków, a także ich oczyszczania. Niezbędny jest także rozwój zaopatrzenia energetycznego (zwłaszcza gazownictwa przewodowego w miejscowościach wiejskich o wysokiej koncentracji zabudowy). Postrzegane są ponadto jako konieczne zmiany w stanie wiejskiego drogownictwa i poprawa dostępności telefonii przewodowej.

                        W celu podniesienia standardu życia wiejskiego oraz jego zbliżenia do poziomu charakterystycznego dla miast niezbędne jest nadto uzupełnienie wyposażenia terenów wiejskich w zakresie kultury, edukacji oraz ochrony zdrowia. Dostępność do placówek infrastrukturalnych w tym zakresie jest w środowisku wiejskim regionu zróżnicowana, lecz na ogół relatywnie niska.

                        Obszary wiejskie jako jeden z priorytetów dalszego rozwoju regionu w pełni odpowiadają priorytetom programu wsparcia na lata 2001–2002 dotyczącym w szczególności restrukturyzacji bazy ekonomicznej regionów i tworzenia warunków jej dywersyfikacji oraz wsparcia obszarów wymagających aktywizacji i zagrożonych marginalizacją. Priorytet ten jest ponadto zbieżny z celami szczegółowymi Strategii rozwoju województwa, a mianowicie służy integracji dolnośląskiej (poprzez m.in. działania w zakresie osiągnięcia wysokiej spójności rozwojowej regionu), odzwierciedla proces wdrażania innowacji w gospodarce (poprzez restrukturyzację ekonomiczną wsi i rolnictwa) oraz przyczynia się do renesansu cywilizacyjnego (m.in. poprzez wyrównanie infrastrukturalnych warunków bytu ludności).

                        c)        spodziewane rezultaty priorytetu

–   poprawa warunków kształcenia w placówkach edukacyjnych na wsi;

–   wzrost wydajności rolniczej produkcji roślinnej;

–   wzrost produkcji i skupu żywca rzeźnego;

–   wzrost liczby pracujących w dziedzinach pozarolniczych na wsi;

–   zmniejszenie liczby bezrobotnych zamieszkałych na wsi;

–   wzrost liczby grup producenckich na wsi;

–   poprawa infrastrukturalnych warunków bytu ludności wiejskiej;

–   zmniejszenie liczby migrujących z terenów wiejskich.

Priorytet 5: Infrastruktura społeczna (E)

                        a)        działania w ramach priorytetu (cele operacyjne)

5.1. Poprawa jakości kształcenia i jego dostosowanie do potrzeb regionalnego rynku pracy (E1)

5.2. Stwarzanie warunków sprzyjających wzrostowi zatrudnienia (E2)

5.3. Przeciwdziałanie negatywnym zjawiskom społecznym (E3)

5.4. Restrukturyzacja ochrony zdrowia (E4)

5.5. Zmiany w stylu życia (E5)

                        Cele operacyjne przewidywane do realizacji w ramach infrastruktury społecznej regionu jako jednego z priorytetów odnoszą się ściśle do sfery gospodarczej, sfery socjalnej oraz sfery zasobów ludzkich określonej w Strategii. Cele te ponadto skorelowane są z następującymi celami szczegółowymi: integracja dolnośląska (poprzez wyrównywanie różnic w infrastrukturalnych warunkach bytu lokalnych społeczności w zakresie usług edukacyjnych i zdrowotnych), renesans cywilizacyjny (poprzez wzrost efektywności kształcenia i kierunkowe zespolenie edukacji z potrzebami lokalnych i regionalnego rynku pracy), społeczeństwo obywatelskie (m.in. poprzez wspomaganie systemu opieki nad osobami niepełnosprawnymi oraz wspieranie pozytywnych zmian w stylu życia, promując działalność wychowawczą realizowaną również przez organizacje pozarządowe) oraz innowacyjna gospodarka (poprzez przygotowywanie wysokokwalifikowanych kadr dla potrzeb gospodarki). Przewidywane zatem cele operacyjne w zakresie infrastruktury społecznej wspomagać będą istotnie osiągnięcie generalnego celu rozwoju regionu dolnośląskiego określonego jako stworzenie kompleksu uwarunkowań sprawiających, że na Dolnym Śląsku da się żyć w spokoju ducha, w zgodzie z ludźmi i w harmonii z naturą.

                        b) uzasadnienie wyboru priorytetu

                        Infrastruktura społeczna w regionie dolnośląskim to wielce zróżnicowany dziedzinowo, przestrzennie i jakościowo kompleks zagadnień obejmujących w szczególności sferę usług edukacyjnych i zdrowotnych, opieki społecznej oraz bezpieczeństwa publicznego. Wiele dotychczasowych problemów infrastruktury społecznej ma naturę ekonomiczną, organizacyjną bądź związana jest z dekapitalizacją obiektów i urządzeń oraz ich niedostosowaniem do rozmieszczenia ludności i jej potrzeb.

                        Sfera edukacji poddana została w ostatnich latach reformacyjnym zmianom, a wkrótce rozległym przemianom poddane będzie kształcenie zawodowe. W kształceniu zawodowym reforma edukacji spowodować ma ścisłe zespolenie szkolnictwa zawodowego z edukacją ustawiczną, a tym samym szkolnymi i pozaszkolnymi formami kształcenia. Jak dotychczas dolnośląskie szkolnictwo ponadgimnazjalne nie jest do tego w pełni przygotowane.

                        Wsparcia wymagają przede wszystkim działania w zakresie dostosowania kierunków kształcenia do potrzeb gospodarczych regionu, jak również w zakresie poprawy jakości kształcenia. Niezbędna staje się przy tym optymalizacja sieci placówek kształcenia zawodowego, poprawa ich wyposażenia dydaktycznego oraz przygotowanie odpowiedniej kadry (kształcenie ustawiczne nauczycieli).

                        W warunkach rosnącego bezrobocia w województwie dolnośląskim najważniejsze zadanie to stwarzanie warunków sprzyjających wzrostowi zatrudnienia. Aby działanie to przyniosło oczekiwane rezultaty, niezbędne jest stałe rozpoznawanie potrzeb kadrowych i wspieranie sektora małych i średnich przedsiębiorstw, który z uwagi na duże możliwości adaptacyjne stanowi istotną szansę łagodzenia skutków społecznych i ekonomicznych bezrobocia. Podmioty tego sektora zgłaszają obecnie blisko 80% ogólnego zapotrzebowania na kadry. Wiąże się z tym również konieczność prowadzenia przez służby zatrudnienia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych dla potrzeb koordynacji i modyfikacji zakresu kształcenia zawodowego i szkolenia bezrobotnych. Ważnym zadaniem staje się rozwiązywanie problemów bezrobocia wśród młodzieży oraz zapobieganie długotrwałemu bezrobociu. Źródłem bezrobocia młodzieży (absolwentów szkół), poza przyczynami gospodarczymi, jest również wspomniane uprzednio niedostosowanie rozmiarów i struktury kształcenia do potrzeb rynku pracy. Sprawia to, że znaczna część absolwentów szkół rozpoczyna karierę zawodową od statusu osoby bezrobotnej. Ludzie młodzi (w wieku do 24 lat) stanowią niemal 27% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych. Szczególnie ważne staje się zatem jak najwcześniejsze objęcie młodych ludzi programami ułatwiającymi im start zawodowy.

                        W dziedzinie infrastruktury społecznej szczególnie pilnie odczuwana jest potrzeba rozwoju usług społecznych dla osób dotkniętych ubóstwem i bezdomności oraz rehabilitacji społecznej i zawodowej osób starszych oraz niepełnosprawnych.

Dostępność mieszkańców regionu do usług zdrowotnych jest wyraźnie zróżnicowana przestrzennie i środowiskowo. Obszary wiejskie województwa należą przy tym do rejonów szczególnie dotkniętych niedoborem usług w tym zakresie. Konieczne staje się zatem kształtowanie docelowej i optymalnej sieci dostępu ludności województwa dolnośląskiego do usług medycznych podstawowych, specjalistycznych i szpitalnych. Ponadto widoczna jest potrzeba szerokiej promocji zachowań prozdrowotnych, promocji stylu życia sprzyjającego zdrowiu oraz rozszerzenia działań w zakresie profilaktyki i wczesnego wykrywania zachorowań.

                        Relatywnie wysokie natężenie przestępczości kryminalnej w regionie dolnośląskim wiąże się z przygranicznym położeniem oraz wielkością ośrodków miejskich. Stąd też konieczne staje się podejmowanie wzmożonych i kompleksowych działań w sferze bezpieczeństwa publicznego, w tym opracowania i wdrożenia programów prewencyjnych. Jak dotychczas brak jest regionalnego systemu współdziałania służb i straży z pogotowiem ratunkowym medycznym i pogotowiami technicznymi w warunkach zagrożenia bezpieczeństwa publicznego, a nadto niedostateczne i zróżnicowane jest wyposażenie w ponadstandardowy sprzęt specjalistyczny jednostek służb i straży w regionie.

                        Rozwój infrastruktury społecznej jako jeden z priorytetów dalszego rozwoju regionu w pełni odpowiada priorytetom programu wsparcia na lata 2001–2002 dotyczącym w szczególności rozbudowy i modernizacji infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności województw, restrukturyzacji bazy ekonomicznej regionu i tworzenia warunków jej dywersyfikacji, rozwoju zasobów ludzkich oraz wsparcia obszarów wymagających aktywizacji i zagrożonych marginalizacją. Priorytet ten jest ponadto zbieżny z celami szczegółowymi Strategii rozwoju województwa, a mianowicie służy budowie społeczeństwa obywatelskiego (poprzez poprawę warunków funkcjonowania osób niepełnosprawnych i żyjących w ubóstwie) oraz przyczynia się do renesansu cywilizacyjnego (m.in. poprzez wyrównanie infrastrukturalnych warunków bytu ludności).

                        c)        spodziewane rezultaty priorytetu

–   poprawa warunków kształcenia w placówkach oświatowo-wychowawczych;

–   zmniejszenie liczby bezrobotnych w regionie (w tym absolwentów szkół);

–   rozwój przedsiębiorczości;

–   wzrost dostępności ludności do usług medycznych wysokiej jakości;

–   wzrost liczby miejsc w placówkach stacjonarnej pomocy społecznej;

–   zmniejszenie liczby zachorowań mieszkańców regionu.

Priorytet 6: Kultura (F)

                        a)        działania w ramach priorytetu (cele operacyjne)

                                   6.1. Dbałość o dziedzictwo kulturowe Dolnego Śląska (F1)

                                   6.2. Poprawa stanu infrastruktury technicznej służącej kulturze (F4)

                        Cele operacyjne przewidywane do realizacji w zakresie kultury regionu jako jednego z priorytetów odnoszą się ściśle do sfery zasobów ludzkich określonej w Strategii. Cele te ponadto skorelowane są z następującymi celami szczegółowymi: integracja dolnośląska (poprzez wyrównywanie różnic w infrastrukturalnych warunkach bytu lokalnych społeczności w zakresie usług kulturalnych), renesans cywilizacyjny (poprzez rewaloryzację zabytkowych obiektów oraz rewitalizację atrakcyjnych architektonicznie i urbanistycznie zespołów zabudowy) oraz otwarcie na świat (m.in. dzięki wspomaganiu dziedzictwa kulturowego jako jednego z czynników rozwoju funkcji turystycznej i uzdrowiskowej w regionie). Przewidywane zatem cele operacyjne w zakresie kultury wspomagać będą istotnie osiągnięcie generalnego celu rozwoju regionu dolnośląskiego określonego jako stworzenie kompleksu uwarunkowań sprawiających, że na Dolnym Śląsku da się żyć w spokoju ducha, w zgodzie z ludźmi i w harmonii z naturą.

                        b) uzasadnienie wyboru priorytetu

                        Dziedzictwo kulturowe województwa dolnośląskiego stanowi element atrakcyjnej oferty o charakterze kulturotwórczym, społecznym i gospodarczym, a nadto jest przedmiotem promocji regionu w Polsce i za granicą. Stąd też wynika potrzeba jego kompleksowej rewaloryzacji. Jednym z najważniejszych zadań prowadzonej przez władze województwa polityki kulturalnej jest dbałość o powstałe w regionie zasoby dziedzictwa kulturowego. W warunkach gospodarki rynkowej dorobek kulturalny stanowi swoistego rodzaju produkt regionu.

                        Zniszczenia wojenne oraz działania architektoniczne i budowlane o negatywnym charakterze dotknęły układy urbanistyczne wielu miast dolnośląskich. Pod względem liczby obiektów zabytkowych Dolny Śląsk zajmuje 1 miejsce wśród województw kraju (12,7% zarejestrowanych zabytków). Są wśród nich obiekty, których wartości artystyczne i historyczne bez wątpienia posiadają rangę europejską. Niejednokrotnie jednak obiekty te znajdują się w złym stanie technicznym. Szczególnie zaś wysoki stopień dekapitalizacji dotyczy zabytkowej zabudowy staromiejskiej stanowiącej mienie komunalne. Zły stan techniczny dotyczy także licznych założeń rezydencjalnych (w tym przede wszystkim we władaniu Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa).

                        Atrakcyjność dolnośląskiej oferty kulturalnej zależy w dużym stopniu od zawartości merytorycznej usług kulturalnych oraz sprzyjających warunków ich udostępniania ludności miejscowej oraz turystom i kuracjuszom. W regionie o wyraźnie rozwiniętych funkcjach turystycznych niebagatelne znaczenie mają wydarzenia kulturalne. W wielu rejonach województwa brak jest jednak odpowiedniej bazy, zaplecza technicznego oraz nowoczesnego wyposażenia niezbędnego do ich realizacji bądź prezentacji. Brak jest przy tym wielofunkcjonalnych obiektów pozwalających na organizację przedsięwzięć interdyscyplinarnych o charakterze kulturotwórczym i społecznym. Poprawa stanu infrastruktury technicznej w sferze kultury w znaczący sposób wpłynie na identyfikację tożsamości kulturalnej województwa i jego poszczególnych subregionów.

                        Wysoki poziom kultury ma także istotny wymiar gospodarczy. Brak jest jednak obecnie wspólnej oferty dolnośląskich instytucji kulturalnych oraz regionalnego systemu informacyjnego w tym zakresie.

                        Standard usług kulturalnych w regionie jest zróżnicowany, a dostępność do placówek infrastrukturalnych w tym zakresie jest zwłaszcza w środowisku wiejskim i w małych miastach regionu relatywnie niska.

                        Rozwój sfery kultury (w tym dziedzictwa kulturowego) jako jeden z priorytetów dalszego rozwoju regionu w pełni odpowiada priorytetom programu wsparcia na lata 2001–2002 dotyczącym w szczególności rozbudowy i modernizacji infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności województw, restrukturyzacji bazy ekonomicznej regionu i tworzenia warunków jej dywersyfikacji oraz wsparcia obszarów wymagających aktywizacji i zagrożonych marginalizacją. Priorytet ten jest ponadto zbieżny z celami szczegółowymi Strategii rozwoju województwa, a mianowicie służy integracji dolnośląskiej (poprzez tworzenie warunków dla wzmocnienia kulturalnej tożsamości regionu) oraz przyczynia się do renesansu cywilizacyjnego (m.in. poprzez rewaloryzację zabytkowej zabudowy oraz wyrównanie infrastrukturalnych warunków bytu ludności).

                        c) spodziewane rezultaty priorytetu

–   rewaloryzacja cennych architektonicznie i urbanistycznie układów i obiektów zabytkowych;

–   wzrost liczby miejsc i widzów w placówkach artystycznych;

–   wzrost liczby turystów w regionie;

–   wzrost liczby mieszkańców regionu i turystów korzystających z usług placówek kulturalnych i artystycznych.

§ 3

Wyszczególnienie działań realizowanych w ramach priorytetu

Priorytet 1:   Rozwój gospodarczy (A)

                        Działanie 1.1.            Rozwój sektora małej i średniej przedsiębiorczości

                        Działanie 1.2.            Rozwój turystyki

Priorytet 2:   Infrastruktura techniczna (B)

                        Działanie 2.1.            Rozwój infrastruktury transportowej o znaczeniu wojewódzkim

Zadanie 2.1.1. Obwodnica Śródmiejska Wrocławia, odcinek  od ul. Orzechowej do ul. Spiskiej – inwestycja powyżej 10 mln zł

Zadanie 2.1.2. Obwodnica Wałbrzycha, odcinek wschodni dł. 1500 m.b. z wiaduktem drogowym długości 67 m.b. - inwestycja powyżej 10 mln zł

                        Działanie 2.2.            Rozwój infrastruktury technicznej o charakterze użyteczności publicznej

                        Zadanie: 2.2.2. Budowa wodociągu grupowego Bychowo–Strupina – inwestycja wieloletnia

Priorytet 3:   Środowisko (C)

                        Działanie 3.1.            Ochrona i poprawa stanu środowiska

                        Zadanie: 3.1.4. Budowa Wrocławskiej oczyszczalni ścieków wraz z kanalizacją – inwestycja wieloletnia

                        Działanie 3.2.            Poprawa zabezpieczeń przeciwpowodziwowych

Priorytet 4:   Rozwój obszarów wiejskich (D)

                        Działanie 4.1.            Modernizacja rolnictwa

Priorytet 5:   Infrastruktura społeczna (E)

                        Działanie 5.1.            Poprawa jakości kształcenia i jego dostosowanie do potrzeb regionalnego rynku pracy

                        Działanie 5.2.            Stwarzanie warunków sprzyjających wzrostowi zatrudnienia

                        Działanie 5.3.            Przeciwdziałanie negatywnym zjawiskom społecznym

                        Działanie 5.4.            Restrukturyzacja ochrony zdrowia

Zadanie 5.4.1. Adaptacja z rozbudową Dolnośląskiego Centrum Onkologii we Wrocławiu – inwestycja wieloletnia samorządu województwa, inwestycja powyżej 10 mln zł

Zadanie 5.4.2. Budowa specjalnego ośrodka dla dzieci i młodzieży niewidomych i słabowidzących we Wrocławiu – inwestycja wieloletnia samorządu województwa, inwestycja powyżej 10 mln zł

Zadanie 5.4.3. Szpital Miejski Latawiec w Świdnicy – inwestycja wieloletnia

Zadanie 5.4.4. Szpital w Miliczu – inwestycja wieloletnia

                        Działanie 5.5.            Zmiany w stylu życia

Priorytet 6:   Kultura (F)

                        Działanie 6.1.            Dbałość o dziedzictwo kulturowe Dolnego Śląska

                        Działanie 6.2.            Poprawa stanu infrastruktury technicznej służącej kulturze

                        Zadanie 6.2.3            Modernizacja obiektu Opery Dolnośląskiej – inwestycja wieloletnia.

§ 4

Finansowy wkład w realizację priorytetu z podziałem na działania (wskaźnik wkładu)

Przedstawione kwoty nie obejmują środków pozostających w dyspozycji ministrów właściwych.

Wszystkie kwoty podane są w mln zł.

Priorytet 1 Rozwój gospodarczy (A):

Priorytet 2 Infrastruktura techniczna (B):

Priorytet 3 Środowisko (C):

Priorytet 4 Rozwój obszarów wiejskich (D):

Priorytet 5 Infrastruktura społeczna (E):

Priorytet 6 Kultura (F):

§ 5

Opis działań (zadań)

1) Działanie 1.1. – Rozwój sektora małej i średniej przedsiębiorczości

                        a) cele

–          ograniczenie rozmiarów bezrobocia,

–           utworzenie nowych miejsc pracy,

–           aktywizacja gospodarcza regionu, w tym obszarów wiejskich,

–           poprawa efektywności funkcjonowania sektora MŚP,

–           wzrost poziomu technologicznego w sektorze MŚP,

–           wzmocnienie warunków dla procesów innowacyjnych gospodarki regionu.

                        b) opis działań (zadań)

                        Brak regionalnego zintegrowanego systemu wspierania MŚP i rzemiosła jest szczególnie dotkliwy w warunkach wysokiego bezrobocia. Stąd też jako niezbędne uznano działania w zakresie organizacyjnego wsparcia rozwoju MŚP poprzez utworzenie Dolnośląskiego Inkubatora Naukowo-Technologicznego. Zadanie to wspierać będzie ekspansję firm do nowych (nowoczesnych) nisz rynkowych, wspomagać transfer technologii do MŚP, wskazywać nowoczesne wzorce zarządzania firmami w warunkach gospodarki rynkowej (know-how) oraz stymulować postawy proeksportowe MŚP. Instytucje takie jak ww. będą ponadto inspirować rozwój regionalnego systemu innowacyjnego oraz aktywizować współpracę regionalnej gospodarki (w tym zwłaszcza sektora małej i średniej przedsiębiorczości) i sfery naukowo-badawczej.

                        W zakresie stymulacji ekonomicznej regionu do realizacji zakwalifikowano zadanie dotyczące utworzenia Dolnośląskiego Funduszu Inwestycyjnego (etap I) – Regionalny Fundusz Poręczeń Kredytowych jako instrumentu wsparcia finansowego dla podmiotów gospodarczych. Fundusz ten służyć będzie przede wszystkim wspieraniu przedsięwzięć w zakresie wdrażania nowoczesnych technologii wśród podmiotów gospodarczych dolnośląskiego sektora MŚP. Wśród zadań ukierunkowanych na wsparcie rozwoju małej i średniej przedsiębiorczości jest także kompletacja produktów rolno-spożywczych Dolnośląskiego Centrum Hurtu Rolno-Spożywczego. Zadanie to aktywizować będzie wymianę towarową w branży spożywczej, a tym samym przyczyni się do rozwoju MŚP. Ogół zadań zakwalifikowanych do realizacji w sferze MŚP ukierunkowany jest na wzrost konkurencyjności dolnośląskich firm tak w kraju, jak i za granicą.

                        c) kryteria wyboru zadań w ramach działania:

I.   Zadania finansowane ze środków pomocowych UE wybierane będą zgodnie z procedurami obowiązującymi dla tych programów.

II.   Kryteria wyboru zadań dla pozostałych środków wydatkowanych w ramach Kontraktu Wojewódzkiego.

Kryteria wyboru zadań zostaną uszczegółowione na etapie wyboru zadań po zasięgnięciu opinii Komitetu Sterującego.

                        d) zakres geograficzny – lokalizacja: całe województwo.

W przypadku zadań realizowanych z programu Phare CBC zakres geograficzny będzie zgodny z wymaganiami tego programu.

                        e) spodziewane efekty realizacji działania

                        f) harmonogram realizacji

                        g) finansowy wkład w realizację działania (wskaźnik wkładu) – w mln zł: 60,691, w tym:

Fundusze przedakcesyjne: 28,478 (17,784 z Phare ESC, 10,694 z Phare CBC),

Publiczne środki krajowe: 23,556 (13,542 z budżetu państwa, 1,200 z budżetów gmin, 8,814 z innych, w tym fundusze celowe),

Sektor prywatny: 8,657.

                        h) instytucja odpowiedzialna za wdrożenie działania: instytucje realizujące wybrane do kontraktu zadania w ramach tego działania oraz instytucje, których zadania zostaną wybrane do realizacji (przede wszystkim jednostki samorządu terytorialnego oraz MŚP, agencje rozwoju regionalnego, instytucje otoczenia biznesu).

                        i) podmiot(y) uprawniony(e) – w przypadku funduszy wspierających MŚP jeden podmiot (np. agencja rozwoju regionalnego) może być uprawniony do udzielania wsparcia innym podmiotom, m.in. MŚP.

                        j) warunki realizacji działania: realizacja działania będzie uzależniona od wysokości środków, które zostaną uzgodnione w wyniku negocjacji ze Wspólnotą Europejską oraz od współfinansowania zadań przez jednostki samorządu terytorialnego, inne w tym fundusze celowe i sektor prywatny; terminowe przekazywanie środków z budżetu państwa; spełnienie wymagań formalnoprawnych.

W przypadku zadań wybieranych na rok 2002 podmioty uzyskujące wsparcie muszą przedstawić wymaganą aktualną dokumentację zadania.

                        k) sumaryczny harmonogram przewidywanych płatności na działanie:

Harmonogram orientacyjny płatności z budżetu państwa na środki określone w kalkulacji limitów na województwo dolnośląskie jako dotacje na inwestycje i zakupy inwestycyjne realizowane przez podmioty uprawnione na podstawie porozumień z organami administracji rządowej.

Przyjęto założenia płatności: na rok 2001 po 50% na trzeci i czwarty kwartał (zadania będą realizowane po podpisaniu kontraktu); na rok 2002 po 25% na każdy kwartał.

2) Działanie 1.2. – Rozwój turystyki

                        a) cele

–           kształtowanie nowoczesnej i kompleksowej oferty turystycznej regionu,

–           wzrost zainteresowania dolnośląskimi produktami turystycznymi w kraju i za granicą,

–           aktywizacja gospodarcza regionu, w tym obszarów wiejskich,

–           poprawa wizerunku Dolnego Śląska jako regionu turystycznego.

                        b) opis działań (zadań)

                        W kreowaniu współczesnej oferty turystycznej i rekreacyjnej regionu dolnośląskiego szczególną rangę nadaje się formom i sposobom informowania obecnych i potencjalnych turystów, wczasowiczów i kuracjuszy. W warunkach rosnącej konkurencji na krajowym i międzynarodowym rynku usług turystycznych za pilne zadanie uznano opracowanie i dystrybucję informacji o atrakcyjnych walorach i osobliwościach przyrody, obiektach dziedzictwa kulturowego itp., które będą skutecznym narzędziem promocji segmentów regionalnego produktu turystycznego. Staną się także swoistymi kanałami szerokiego otwarcia województwa dla międzynarodowego ruchu turystycznego.

                        c) kryteria wyboru zadań w ramach działania:

                        Kryteria wyboru zadań dla środków wydatkowanych w ramach Kontraktu Wojewódzkiego.

Kryteria wyboru zadań zostaną uszczegółowione na etapie wyboru zadań po zasięgnięciu opinii Komitetu Sterującego.

                        d) zakres geograficzny – lokalizacja: całe województwo.

                        e) spodziewane efekty realizacji działania

                        f) harmonogram realizacji

                        g) finansowy wkład w realizację działania (wskaźnik wkładu) – w mln zł: 2,000, w tym:

Publiczne środki krajowe: 1,000 z budżetu państwa, 1,000 z innych, w tym fundusze celowe.

                        h) instytucja odpowiedzialna za wdrożenie działania: instytucje, których zadania zostaną wybrane do realizacji w ramach tego działania (organizacje turystyczne, agencje rozwoju regionalnego, jednostki samorządu terytorialnego i inne).

                        i) podmiot(y) uprawniony(e) – w przypadku zadań promujących turystykę i zabytki regionalne jeden podmiot, np. organizacja turystyczna, może być uprawniony do udzielania wsparcia innym podmiotom, m.in. jednostkom samorządu terytorialnego, biurom turystycznym i in.

                        j) warunki realizacji działania: realizacja działania będzie uzależniona od wysokości środków na współfinansowanie zadań przez fundusze celowe i sektor prywatny; terminowe przekazywanie środków z budżetu państwa; spełnienie wymagań formalnoprawnych. W przypadku zadań wybieranych na rok 2002 podmioty uzyskujące wsparcie muszą przedstawić wymaganą aktualną dokumentację zadania.

                        k) sumaryczny harmonogram przewidywanych płatności na działanie:

Harmonogram orientacyjny płatności z budżetu państwa na środki określone w kalkulacji limitów na województwo dolnośląskie jako dotacje na inwestycje i zakupy inwestycyjne realizowane przez podmioty uprawnione na podstawie porozumień z organami administracji rządowej. Przyjęto założenia płatności: na rok 2001 po 50% na trzeci i czwarty kwartał (zadania będą realizowane po podpisaniu kontraktu); na rok 2002 po 25% na każdy kwartał.

3) Działanie 2.1. – Rozwój infrastruktury transportowej o znaczeniu wojewódzkim

                        a) cele

–          aktywizacja gospodarcza regionu, w tym obszarów wiejskich,

–           poprawa dostępności komunikacyjnej regionu,

–           zmniejszenie uciążliwości akustycznej i środowiskowej transportu drogowego,

–           ograniczenie rozmiarów bezrobocia,

–           utworzenie nowych miejsc pracy,

–           poprawa wizerunku regionu.

                        b) opis działań (zadań)

                        Infrastruktura transportowa o znaczeniu wojewódzkim (zwłaszcza drogowa) wymaga rozbudowy i modernizacji. Szczególnie istotne są przy tym zadania dotyczące budowy obwodnic śródmiejskich i obejść drogowych miejscowości wraz z niezbędnymi obiektami inżynierskimi. Obwodnica Śródmiejska Wrocławia (odcinek od ul. Orzechowej do ul. Spiskiej) wraz z projektowaną drogą wojewódzką relacji Bielany – Łany – Długołęka (realizacja I etapu)  to zadania o wysokiej randze w modernizacji systemu obsługi komunikacyjnej Wrocławia i jego otoczenia. Wskazana droga wojewódzka będzie dopełnieniem systemu głównych szla­ków drogowych wrocławskiego węzła komunikacyjnego. Także Obwodnica Wałbrzycha (odcinek o dł. 1500 m.b. wraz z wiaduktem) będzie zadaniem o dużym znaczeniu dla lokalnego i subregionalnego układu komunikacyjnego. Kolejnymi zadaniami zakwalifikowanymi do realizacji w ramach rozwoju regionalnej infrastruktury transportowej jest budowa obwodnicy Nowej Rudy (w ciągu drogi wojewódzkiej nr 381), która wspomagać będzie funkcje gospodarcze (poprzez ułatwienie inwestowania na terenie podstrefy Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej).

                        c) kryteria wyboru zadań w ramach działania: