278

278

ROZPORZĄDZENIE WOJEWODY DOLNOŚLĄSKIEGO

z dnia 23 marca 2001 r.

w sprawie ustanowienia planu ochrony Parku Krajobrazowego Doliny Bobru

i jego otuliny

Na podstawie art. 13a ust. 6 ustawy z dnia 16 października 1991 r.
o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 114, poz. 492 z późn. zm.) rozporządza się, co następuje:

§ 1

1. Ustanawia się plan ochrony Parku Krajobrazowego Doliny Bobru i jego otuliny, na który składają się: operat generalny wraz z operatami szczegółowymi
i mapy tematyczne.

2. Plan ochrony Parku Krajobrazowego Doliny Bobru
i jego otuliny zawiera:

– zmianę obszaru oraz granic parku i otuliny,

– zasady ochrony środowiska przyrodniczego i kulturowego oraz udostępnienia dla turystyki i zagospodarowania przestrzennego, w tym zakazy
i ograniczenia obowiązujące na terenie parku,

– ustalenia dla miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, studiów uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz wytyczne do operatów urządzania gospodarstw leśnych.

3. Szczegółowy opis oraz przebieg granic parku i jego otuliny przedstawia załącznik nr 1 do niniejszego rozporządzenia.

4. Ustalenia planu ochrony Parku Krajobrazowego Doliny Bobru i jego otuliny zawiera załączniku nr 2 do niniejszego rozporządzenia.

§ 2

Ustalenia zawarte w planie ochrony Parku Krajobrazowego Doliny Bobru i jego otuliny są wiążące dla miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego
i decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (art. 13a ust. 4 ww. ustawy) oraz zawierają wytyczne do uwzględnienia w planach urządzania lasów (art. 24a ust.10 ww. ustawy).

§ 3

Tracą moc: § 2 uchwały nr VIII/47/89 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Jeleniej Górze z dnia 16 listopada 1989 r. w sprawie utworzenia parku krajobrazowego pod nazwą “Park Krajobrazowy Doliny Bobru” (Dziennik Urzędowy Województwa Jeleniogórskiego Nr 16
z dnia 21 listopada 1989 r.) oraz § 1 – 6 rozporządzenia nr 56/92 Wojewody Jeleniogórskiego z dnia
31 grudnia 1992 r. w sprawie ogólnych zasad zagospodarowania i wykorzystania Parku Krajobrazowego Doliny Bobru wraz z otuliną oraz wprowadzenia stosownych ograniczeń, zakazów i nakazów na tym terenie (Dziennik Urzędowy Województwa Jeleniogórskiego Nr 1 z dnia 4 stycznia 1993 r.).

§ 4

Nadzór nad realizacją ustaleń planu ochrony Parku Krajobrazowego Doliny Bobru i jego otuliny powierza się Dyrektorowi Dolnośląskiego Zespołu Parków Krajobrazowych we Wrocławiu.

§ 5

Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Dolnośląskiego.

WOJEWODA DOLNOŚLĄSKI

WITOLD KROCHMAL

Załącznik nr 1 do rozporządzenia Wojewody Dolnośląskiego z dnia 23 marca 2001 r. (poz. 278)

Ustala się obszar i granice Parku Krajobrazowego Doliny Bobru oraz jego otuliny, utworzonego uchwałą
nr VIII/47/89 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Jeleniej Górze z dnia 16 listopada 1989 r. w sprawie utworzenia parku krajobrazowego pod nazwą “Park Krajobrazowy Doliny Bobru”, ogłoszoną w Dzienniku Urzędowym Województwa Jeleniogórskiego z dnia 21 listopada 1989 r. (Nr 16, poz. 207), zwanego dalej “parkiem” wg opisów zawartych w poz. 1, 2, 3 i 4 niniejszego załącznika.

1. Obszar parku o powierzchni 12.295 ha obejmuje 32 miejscowości (obręby), przy czym 8 z nich wchodzi w całości w jego granice. Są to następujące miejscowości: w gminie Wleń: Marczów, Nielestno, Pilchowice, Radomice oraz miasto Wleń, w gminie Lubomierz: Maciejowiec i Pokrzywnik oraz w gminie Jeżów Sudecki: Wrzeszczyn.

2. Obszar otuliny parku o powierzchni 11.465 ha obejmuje część terenów gmin: Wleń, Jeżów Sudecki, Lubomierz, Lwówek Śląski, Stara Kamienica i Świerzawa oraz fragmenty miast: Jelenia Góra i Lwówek Śląski.

3. Granica parku ma następujący przebieg: od mostu kolejowego zlokalizowanego nad rzeką Bóbr w zachodniej części miasta Jelenia Góra w górę rzeki do ujścia rzeki Kamiennej, następnie w górę tej rzeki okalając Wzgórze Krzywoustego do miejsca, gdzie następuje rozdzielenie trasy torów kolejowych relacji Jelenia Góra – Gryfów Śląski i Jelenia Góra – Szklarska Poręba, następnie na odcinku około
500 m wzdłuż trasy torów kolejowych relacji Jelenia Góra – Gryfów i na wiadukcie kolejowym nad ul. Sobieskiego w Jeleniej Górze granica dalej prowadzi na zachód wzdłuż drogi krajowej nr 297
w kierunku miejscowości Rybnica i około 1400 m za skrzyżowaniem tej drogi z drogą prowadzącą do miejscowości Siedlęcin granica skręca z drogi krajowej 297 i prowadzi zachodnimi i południowymi obrzeżami oddziałów leśnych o numerach: 270, 269, 268, 273, 276, 275, 277, 278, 279 i 280 Nadleśnictwa “Lwówek Śląski” w Lwówku Śląskim, dalej prowadzi w kierunku miejscowości Barcinek
z ominięciem od wschodu jej zabudowy, następnie w kierunku północno-zachodnim wzdłuż zachodnich obrzeży oddziałów leśnych o numerach 181 i 180 Nadleśnictwa “Lwówek Śląski” w Lwówku Śląskim, dalej do drogi prowadzącej z miejscowości Pasiecznik do miejscowości Maciejowiec i dalej wzdłuż
tej drogi około 500 m w kierunku północno-
-wschodnim, następnie granica skręca w kierunku północno-zachodnim i prowadzi po zachodnich obrzeżach oddziałów leśnych o numerach: 195, 196, 197, 198, 193 i 190 Nadleśnictwa “Lwówek Śląski” w Lwówku Śląskim, dalej od północnego zachodu obejmuje oddziały leśne o numerach:
189, 188 oraz 187 Nadleśnictwa “Lwówek Śląski” w Lwówku Śląskim i następnie prowadzi w kierunku miejscowości Wojciechów, od której na wschód granica dalej przebiega w kierunku północnym
po zachodnim obrzeżu oddziału leśnego nr 185 Nadleśnictwa “Lwówek Śląski” w Lwówku Śląskim oraz zachodnim i północnym obrzeżem oddziału
leśnego nr 184 Nadleśnictwa “Lwówek Śląski”
w Lwówku Śląskim, kierując się w kierunku wschodnim, następnie granica skręca polami i łąkami na północ w kierunku oddziału leśnego nr 95 Nadleśnictwa “Lwówek Śląski” w Lwówku Śląskim, gdzie prowadzi jego zachodnim obrzeżem oraz dalej zachodnimi obrzeżami oddziałów leśnych o numerach: 91, 92 i 88 Nadleśnictwa “Lwówek Śląski”
w Lwówku Śląskim, dalej okala od północy oddziały leśne o numerach 88 i 91 Nadleśnictwa “Lwówek Śląski” w Lwówku Śląskim i następnie prowadzi wzdłuż zachodnich obrzeży oddziałów leśnych
o numerach: 90, 89 i 87 Nadleśnictwa “Lwówek Śląski” w Lwówku Śląskim, gdzie od północy
i wschodu okala ten kompleks, stąd dochodzi do drogi polnej prowadzącej do zachodnich krańców miejscowości Łupki i dalej tą drogą do drogi powiatowej nr 1120 prowadzącej z Jeleniej Góry do Pławnej, następnie wzdłuż tej drogi i jednocześnie zachodnimi obrzeżami oddziałów leśnych o numerach: 52, 43, 42, 41 i 40 Nadleśnictwa “Lwówek Śląski” w Lwówku Śląskim oraz północno-
-zachodnimi obrzeżami oddziałów leśnych o numerach: 37, 36, 35, 10 i 8 Nadleśnictwa “Lwówek Śląski” w Lwówku Śląskim, dalej do zachodniego obrzeża oddziału leśnego nr 7 Nadleśnictwa “Lwówek Śląski” w Lwówku Śląskim i na północ w kierunku przysiółka Zadole, omijając od wschodu jego zabudowania, następnie granica prowadzi drogą polną w kierunku północnym do punktu wysoko-ściowego 248,4 m n.p.m. i dalej na północ drogą polną do punktu wysokościowego 234,5 m n.p.m., skąd skręca na północny zachód i okalając od zachodu oddział leśny nr 269 Nadleśnictwa “Lwówek Śląski” w Lwówku Śląskim, prowadzi wzdłuż południowo-zachodnich oraz północnych obrzeży oddziałów leśnych o numerach: 270 i 271 Nadleśnictwa “Lwówek Śląski w Lwówku Śląskim znajdujących się w południowej części miasta Lwówek Śląski, stąd odbija na północny wschód, przecinając rzekę Bóbr oraz oddział leśny nr 263 Nadleśnictwa “Lwówek Śląski” w Lwówku Śląskim, i dalej prowadzi drogą polną w kierunku miejscowości Płakowice, omijając od południa jej zabudowania, następnie okala od północnego wschodu oddziały leśne o numerach 259 i 261 Nadleśnictwa “Lwówek Śląski” w Lwówku Śląskim i biegnie drogą polną w kierunku miejscowości Dworek z ominięciem od południa jej zabudowań, dalej wzdłuż drogi prowadzącej z miejscowości Dworek w kierunku miejscowości Sobota z ominięciem od zachodu jej zabudowań, następnie wzdłuż drogi powiatowej
nr 12507 do miejscowości Górczyca z ominięciem od zachodu jej zabudowań i dalej prowadzi łąkami oraz polami do miejscowości Przeździedza, obejmując od wschodu jej zabudowania, stąd do wschodniego krańca oddziału leśnego nr 21 Nadleśnictwa “Lwówek Śląski” w Lwówku Śląskim i dalej granica prowadzi na południe polami i łąkami do oddziałów leśnych o numerach 23 i 27 Nadleśnictwa “Lwówek Śląski” w Lwówku Śląskim, gdzie wzdłuż ich wschodnich obrzeży kieruje się do drogi polnej prowadzącej z miejscowości Wleń do miejscowości Bystrzyca, dalej tą drogą na wschód na odcinku około 300 m, następnie granica skręca na południe, okalając od wschodu oddział leśny nr 33 Nadleśnictwa “Lwówek Śląski” w Lwówku Śląskim i przecinając drogę asfaltową prowadzącą z miejscowości Wleń do miejscowości Bystrzyca, kieruje się na południe wzdłuż wschodnich obrzeży oddziałów leśnych o numerach: 136, 137 i 138 Nadleśnictwa “Lwówek Śląski” w Lwówku Śląskim, następnie od południa obejmuje oddział leśny
nr 139 Nadleśnictwa “Lwówek Śląski” w Lwówku Śląskim i omijając od zachodu zabudowania miejscowości Modrzewie, prowadzi dalej wzdłuż wschodnich obrzeży oddziałów leśnych o numerach: 152 i 153 Nadleśnictwa “Lwówek Śląski”
w Lwówku Śląskim, następnie granica kieruje się na zachód do drogi prowadzącej z miejscowości Czernica do miejscowości Nielestno i po przecięciu jej obejmuje od południa oddział leśny nr 158 Nadleśnictwa “Lwówek Śląski” w Lwówku Śląskim i dalej od wschodu oraz południa obejmuje oddział leśny nr 157 Nadleśnictwa “Lwówek Śląski” w Lwówku Śląskim, następnie granica dochodzi do drogi polnej, którą biegnie do miejscowości Strzyżowiec (rejon szkoły podstawowej), gdzie przecina drogę powiatową nr 12503 i omijając od zachodu zabudowania tej miejscowości, kieruje się na południe, z ominięciem terenów b. Zakładów “Bacutil”, następnie granica przecina trasę torów kolejowych relacji Jelenia Góra – Wleń i łukiem od zachodu omija wysypisko śmieci w miejscowości Siedlęcin, dalej biegnie wzdłuż trasy torów kolejowych relacji Jelenia Góra – Wleń do skrzyżowania jej z drogą powiatową
nr 12503, następnie wzdłuż tej drogi w kierunku miasta Jelenia Góra i około 150 m przed skrzyżowaniem jej z drogą prowadzącą do miejscowości Jeżów Sudecki skręca na południe i prowadzi po wschodnim skłonie wzgórza Gapy, dochodząc do trasy torów kolejowych relacji Jelenia Góra – Gryfów Śląski (Szklarska Poręba), dalej wzdłuż tej trasy granica prowadzi w kierunku południowo-zachodnim do mostu kolejowego nad rzeką Bóbr w zachodniej części miasta Jelenia Góra (tj. punktu zamknięcia granicy parku).

4. Granica otuliny parku ma następujący przebieg: od mostu kolejowego nad rzeką Bóbr w zachodniej części miasta Jelenia Góra w górę rzeki do ujścia rzeki Kamiennej, następnie w górę tej rzeki, okalając Wzgórze Krzywoustego, do miejsca, gdzie następuje rozdzielenie trasy torów kolejowych relacji Jelenia Góra – Gryfów Śląski i Jelenia Góra – Szklarska Poręba, dalej wzdłuż trasy torów kolejowych relacji Jelenia Góra – Gryfów Śląski do skrzyżowania jej w miejscowości Rybnica z drogą krajowej
nr 297 (Jelenia Góra – Pasiecznik) i dalej wzdłuż tej drogi, z ominięciem od północnego wschodu zabudowań w miejscowości Rybnica, dalej ponownie granica prowadzi wzdłuż drogi krajowej nr 297 do miejscowości Barcinek i następnie w kierunku miejscowości Pasiecznik, gdzie przed pierwszymi jej zabudowaniami granica skręca od drogi i prowadzi łąkami oraz polami powyżej zabudowań tej miejscowości w kierunku na północny zachód i północ do drogi wojewódzkiej nr 297 (Pasiecznik – Lwówek Śląski), dalej biegnie wzdłuż tej drogi w kierunku miejscowości Wojciechów, przed którą skręca
z drogi na łąki i pola, omijając od wschodu jej zabudowania, następnie granica ponownie prowadzi na odcinku około 1 km wzdłuż drogi wojewódzkiej
nr 297, dalej odchodzi od drogi i prowadzi łąkami oraz polami w kierunku miejscowości Golejów
z pominięciem od wschodu jej zabudowań, następnie ponownie powraca do drogi wojewódzkiej
nr 297, wzdłuż której biegnie na odcinku około 1 km w kierunku miejscowości Pławna Średnia, a następnie, omijając od wschodu zabudowania tej miejscowości, prowadzi łąkami i polami w kierunku miejscowości Mojesz z ominięciem od wschodu jej zabudowań, dalej granica prowadzi w kierunku miasta Lwówek Śląski, gdzie przy pierwszych południowych jego zabudowaniach przecina drogę wojewódzką nr 297 i prowadzi w odległości około 600 m od drogi na północ w kierunku centrum miasta Lwówek Śląski do mostu na rzece Bóbr, dalej wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 364 do miejscowości Płakowice, obejmując od północy jej zabudowania, następnie granica biegnie do pierwszych zabudowań w miejscowości Bielanka i dalej skręca na południe w kierunku miejscowości Pieszków, obejmując od wschodu jej zabudowania, następnie granica prowadzi łąkami i polami w kierunku południowo-
-wschodnim do ostatnich zabudowań w miejscowości Dłużec, skąd dalej polami w kierunku południowym i południowo-zachodnim do miejscowości Radomiłowice, obejmując od wschodu jej zabudowania, następnie wzdłuż drogi powiatowej nr 12507 do miejscowości Bełczyna z ominięciem od zachodu jej zabudowań, dalej granica przebiega wzdłuż drogi powiatowej nr 12505 z ominięciem od zachodu zabudowań miejscowości Rząśnik, a od północy zabudowań miejscowości Janówek, dalej granica ponownie przebiega wzdłuż drogi powiatowej
nr 12505 i dochodząc do miejscowości Czernica, obejmuje od południa jej zabudowania, dalej kieruje się na południe, obejmując oddział leśny nr 242 Nadleśnictwa “Lwówek Śląski” w Lwówku Śląskim, następnie granica prowadzi do miejscowości Płoszczynka, obejmując jej zabudowania, dalej dochodzi do skrzyżowania z drogą powiatową nr 12504, skąd wzdłuż tej drogi prowadzi w kierunku miejscowości Jeżów Sudecki i z ominięciem od zachodu jej zabudowań dochodzi do skrzyżowania z drogą powiatową nr 12503, następnie od tego punktu granica biegnie na południe wzdłuż ulicy Grunwaldzkiej w Jeleniej Górze do wiaduktu kolejowego prowadzącego nad tą ulicą, stąd skręca na południowy zachód wzdłuż trasy torów kolejowych relacji Jelenia Góra – Gryfów (Jelenia Góra – Szklarska Poręba) i dochodzi do mostu kolejowego nad rzeką Bóbr w zachodniej części miasta Jelenia Góra (tj. punktu zamknięcia granicy otuliny parku i granicy parku).

Załącznik nr 2 do rozporządzenia Wojewody Dolnośląskiego z dnia 23 marca 2001 r. (poz. 278)

USTALENIA PLANU OCHRONY PARKU KRAJOBRAZOWEGO DOLINY BOBRU I JEGO OTULINY

I. CELE OCHRONY PARKU

1. Zgodnie z art. 24. ust. 1, 2 i 3 ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 października 1991 r. (Dz. U.
nr 114, poz. 492 z późniejszymi zmianami):

park krajobrazowy jest obszarem chronionym
ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne
i kulturowe, a celem jego utworzenia jest zachowanie, popularyzowanie i upowszechnianie tych wartości w warunkach racjonalnego gospodarowania,

grunty rolne, leśne i inne nieruchomości znajdujące się w granicach parku krajobrazowego pozostawia się w gospodarczym wykorzystaniu,

wokół parku może być utworzona otulina zabezpieczająca park przed szkodliwym oddziaływaniem czynników zewnętrznych.

2. Działania na rzecz ochrony i kształtowania Parku Krajobrazowego Doliny Bobru podporządkowuje się realizacji celów:

ekologicznych (dla umożliwienia trwałego użytkowania zasobami środowiska przyrodniczego obszaru),

kulturowych (dla zachowania ciągłości historycznej
i harmonii w kształtowaniu istniejących na tym obszarze funkcji),

społecznych (dla poprawy warunków życia mieszkańców i użytkowników parku, rozwoju turystyki, wypoczynku, a także nauki i dydaktyki).
II. ZASADY I METODY OSIĄGNIĘCIA CELÓW OCHRONY PARKU

II.1. ZASADY I METODY OSIĄGNIĘCIA CELÓW EKOLOGICZNYCH

Umożliwienie trwałego użytkowania zasobami środowiska przyrodniczego obszaru parku i jego otuliny wymaga prowadzenia polityki polegającej na:

uzyskaniu równowagi ekologicznej wszystkich składników przyrodniczych parku, a w szczególności związanej z:

– ochroną konserwatorską unikalnych zasobów
i cech środowiska przyrodniczego,

– wzmożoną ochroną ekosystemów, zasobów
i cech środowiska oraz węzłów i korytarzy ekologicznych, które mają wpływ na odtwarzanie zasobów przyrody,

– zahamowaniem procesów niszczących, prowadzeniem rekultywacji i wzbogacaniem obszarów zubożonych i zdegradowanych,

ukierunkowaniu rozwoju społeczno-gospodarczego tak, aby uwzględnić uwarunkowania wynikające
z potrzeb ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego.
II.2. ZASADY I METODY OSIĄGNIĘCIA CELÓW KULTUROWYCH

Zachowanie ciągłości historycznej w rozwoju sieci osadniczej oraz ochrona dóbr kultury wymaga realizacji polityki polegającej na ochronie istniejących zasobów kulturowych i walorów krajobrazowych oraz harmonizowaniu z nimi współczesnej zabudowy.
II.3. ZASADY I METODY OSIĄGNIĘCIA CELÓW SPOŁECZNYCH

Zakłada się, że poprawa warunków życia mieszkańców parku zostanie osiągnięta poprzez:

dążenie do uzyskania równowagi ekologicznej,

poprawę jakości powietrza, wód, stanu powierzchni ziemi i zieleni,

zachowanie wartości przyrodniczych i kulturowych, które stanowią atrakcyjne walory dla rozwoju turystyki i rekreacji,

prowadzenie racjonalnej gospodarki zasobami przyrody,

kształtowanie harmonijnego krajobrazu,

uwzględnienie w rozwoju społeczno-gospodarczym uwarunkowań wynikających z potrzeb ochrony
i kształtowania środowiska przyrodniczego, zasobów kulturowych i fizjonomii krajobrazu.
III. ZASADY OCHRONY PARKU KRAJOBRAZOWEGO DOLINY BOBRU I JEGO OTULINY

III.1. STRATEGIA OCHRONY PARKU

III.1.1. Główne problemy parku

Waloryzacja zasobów przyrodniczych i kulturowych parku oraz analiza zagrożeń upoważnia do stwierdzenia, ze głównymi problemami parku są:

utrzymywanie się znacznego zanieczyszczenia wód, głównie Bobru, objawiającego się obniżeniem wskaźnika pH, wzrostem stężeń siarczanów oraz podwyższoną koncentracją metali ciężkich i niestabilnym składem głównych jonów;

niepełne wyeliminowanie emisji zanieczyszczeń
z kotłowni i palenisk domowych powodujących negatywne skutki dla funkcjonowania całego kompleksu przyrodniczego parku oraz poszczególnych ekosystemów;

utrzymywanie się skutków przekształceń naturalnych ekosystemów parku w wyniku wielowiekowego użytkowania tych obszarów przez człowieka,
w szczególności ekosystemów leśnych, prowadzących do ich zubożenia i uproszczenia.
III.1.2. Strategiczne cele parku i generalne zasady ich osiągnięcia

1. Strategicznymi celami są:

• skuteczna ochrona naturalnych lub zbliżonych do naturalnych ekosystemów parku oraz wzbogacenie ich różnorodności biologicznej i zachowanie złożoności układów ekologicznych;

• odtworzenie zniszczonych lub uszkodzonych fitocenoz i zoocenoz, w tym szaty leśnej dla rekonstrukcji naturalnych procesów ekologicznych;

• ograniczenie zagrożeń antropogenicznych, głównie poprzez minimalizacje agresywnych wobec środowiska form przestrzennego zagospodarowania parku i jego bezpośredniego otoczenia;

• kontynuacja badań naukowych i rozwój monitoringu dla uzupełniania wiedzy o zasobach przyrodniczych parku oraz wypracowania skutecznych form ich ochrony i wzbogacania.

2. Dla realizacji wyżej wymienionych celów przyjmuje się dodatkowo następujące zasady:

minimalizowania ingerencji człowieka w naturalne układy ekologiczne na obszarze parku;

kompleksowego działania dla odtworzenia uszkodzonych i zniszczonych ekosystemów;

popierania przyjaznych dla środowiska form udostępnienia parku dla ruchu turystycznego;

kreowania pozytywnego stosunku społeczeństwa, zwłaszcza społeczności lokalnych do potrzeb ochrony zasobów przyrodniczo-kulturowych parku.
III.2. ZASADY OCHRONY ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO

III.2.1. Zasady ochrony przyrody nieożywionej i gleb

1. Przedmiotem ochrony przyrody nieożywionej na terenie parku i jego otuliny są następujące obiekty:

skały o wyróżniających się cechach petrograficznych, mineralogicznych i genetycznych;

interesujące struktury sedymentacyjne, świadczące o ich genezie;

interesujące struktury tektoniczne i ich odwzorowanie w terenie;

skałki pojedyncze lub grupowe;

miejsca interesujących zjawisk, uwarunkowanych procesami geologicznymi;

udokumentowane złoża surowców mineralnych;

ślady dawnego górnictwa.

2. Głównym celem ochrony form powierzchni ziemi jest zachowanie ich w naturalnej postaci, w jakiej zostały uformowane przez naturę, oraz zapewnienie warunków do ich przeobrażeń. Pozwoli to na możliwość poznania i obserwacji naturalnych procesów rzeźbotwórczych oraz ich efektów. Wszelkie ingerencje
w naturalny krajobraz należy minimalizować w taki sposób, aby nie doprowadzić do jego zniszczenia. Ochrona przyrody nieożywionej winna być skierowana na następujące działania:

• dokumentacyjne:

– przeprowadzenie pełnej dokumentacji lub waloryzacji obiektów wytypowanych w niniejszym operacie do ochrony;

– przeprowadzenie szczegółowej, uzupełniającej inwentaryzacji obiektów geologicznych;

• zachowawcze:

– wnioskowanie o objęcie wytypowanych obiektów ochroną indywidualną, w formie ustanowienia stanowisk dokumentacyjnych oraz pomników przyrody, a następnie oznaczenie ich w terenie;

– wnioskowanie o objęcie “Lwóweckich Skałek” ochroną rezerwatową;

– zachowanie wszystkich naturalnych form skalnych i odsłonięć geologicznych;

– zakaz uruchamiania nowych kopalń na terenie parku;

– ograniczenie eksploracji poszukiwaczy minerałów (głównie agatów w rejonie góry Folwarczna) do wymiarów niepowodujących degradacji środowiska naturalnego;

popularyzacyjne:

– eksponowanie wartości obiektów geologicznych poprzez wydawnictwa, organizowanie konkursów i wycieczek itp.;

– szczegółowe odtworzenie ścieżek spacerowo-
-dydaktycznych na “Lwóweckich Skałach”, a także rozważenie możliwości odtworzenia tzw. “Ogrodu Muz” w Borowym Jarze oraz wytyczenie tam szlaku turystycznego na prawym brzegu Bobru;

– odtworzenie punktu widokowego na “Zadorach” w Borowym Jarze, z możliwością dokonania niewielkiej, odsłaniającej wycinki drzew;

– w celu przybliżenia wartości dydaktycznych, naukowych jak i krajobrazowych góry Gniazdo – wytyczenie do obiektu dojściowego szlaku turystycznego (tzw. “biały szlak” poprowadzony od szlaku zielonego biegnącego przez Łupki);

– posadowienie tablic informacyjnych przy obiektach objętych już ochroną (pomniki przyrody
w Łupkach i Płakowicach) oraz dodatkowej tablicy w Łupkach o zakazie niszczenia porwaków piaskowca tkwiących w skale bazaltowej.

3. W obszarze parku zakłada się następujące szczegółowe zasady ochrony form geologicznych:

zachowanie naturalnych form i odsłonięć geologicznych, bez możliwości ingerowania człowieka
w te obiekty;

likwidację miejsc nielegalnego składowania śmieci w nieczynnych kamieniołomach;

zachowanie ochrony złóż kruszyw naturalnych “Dębowy Gaj” i “Winna Góra”, bez możliwości podjęcia ich eksploatacji;

wyegzekwowanie i przeprowadzenie rekultywacji terenów poeksploatacyjnych w Strzyżowcu;

wykonanie w oparciu o projekt rekultywacji terenów poeksploatacyjnych wyrobisk bazaltu w Pilchowicach oraz rozważenie możliwości zagospodarowania terenu na cele turystyczne, bez możliwości naruszenia istniejących form skalnych;

zachowanie ochrony złoża wapienia w Radomicach, bez możliwości wznowienia tam eksploatacji.

4. Na terenie parku wskazuje się do szczególnej ochrony w formie 1 rezerwatu oraz pomników przyrody lub stanowisk dokumentacyjnych 20 obiektów geologicznych. Są to:

grupa skalna “Lwóweckie Skały” - proponowany rezerwat (miasto Lwówek Śl.);

odsłonięcie “Marczowska Skała” (gmina Wleń);

masyw góry Gniazdo – na południowy zachód od Wlenia (gmina Wleń);

skałka “Zimna Skała”, Modrzewie (gmina Wleń);

skałki, brak nazwy, Janówek (gmina Jeżów Sudecki);

kamieniołom wapieni Radomice (gmina Wleń);

odsłonięcie“Diabelska Ściana”, Pilchowice – Nielestno (gmina Wleń);

odsłonięcie, brak nazwy, północny brzeg Jez. Pilchowickiego (gmina Wleń);

odsłonięcie na zachód, poniżej zapory pilchowickiej (gminy: Wleń i Lubomierz);

ścianki skalne “Ścianki” na lewym brzegu Kamienicy (gmina Lubomierz);

grupa skalna “Stanek” na lewym brzegu Bobru, przy ujściu Kamienicy (gmina Lubomierz);

ścianki skalne “Wysokie Skały” na prawym brzegu Bobru – naprzeciw “Stanka” (gmina Jeżów Sudecki);

grupa skalna “Piec” na wschód od Barcinka (gmina Stara Kamienica);

odsłonięcie skalne bez nazwy, na lewym brzegu Bobru poniżej zapory na Jez. Modrym (gmina Jeżów Sudecki);

masyw skalny “Wieżyca” naprzeciw gościńca “Perła Zachodu” w Borowym Jarze (gmina Jeżów Sudecki);

masyw skalny “Zamczysko” na prawym brzegu Bobru w Borowym Jarze (gmina Jeżów Sudecki);

skałka “Urwista” na lewym brzegu Bobru w Borowym Jarze (miasto Jelenia Góra);

grupa skalna “Zadory” na lewym brzegu Bobru
w Borowym Jarze (miasto Jelenia Góra);

skałki “Czyżynki” na północno-zachodnim skłonie góry Gapy (miasto Jelenia Góra);

skałka “Sośnik” na zachodnim skłonie góry Gapy (miasto Jelenia Góra).

Ponadto wskazuje się na terenie parku do szczególnej ochrony indywidualnej następujące obiekty w drodze uznania ich jako zespoły przyrodniczo-krajobrazowe. Są to:

Wzgórze Krzywoustego (miasto Jelenia Góra);

Borowy Jar (miasto Jelenia Góra);

dolina potoku Wądół (gmina Stara Kamienica);

dolina potoku Więziec (gmina Stara Kamienica);

dolina Kamienicy (gmina Stara Kamienica);

dolina przełomowa – Jezioro Wrzeszczyńskie (gmina Jeżów Sudecki);

północny brzeg Jeziora Pilchowickiego (gmina Wleń);

dolina Maciejowickiego Potoku, tzw. “Dziki Wąwóz” (gmina Lubomierz);

dolina Chrośnickiego Potoku, inna nazwa Lipka (gmina Wleń / gmina Jeżów Sudecki);

dolina przełomowa Bobru między Wleniem a Marczowem (gmina Wleń).

5. Dla obszaru otuliny parku postuluje się maksymalne wprowadzanie przyjętych wyżej zasad ochrony przyrody nieożywionej, a w szczególności wskazuje się do ochrony następujące obiekty geologiczne i geomorfologiczne. Są to:

grupa skalna “Panieńskie Skały” (miasto Lwówek Śląski);

skałki bez nazwy na lewym brzegu Wilczycy (gmina Lwówek Śląski);

kamieniołom wapieni na prawym brzegu Wilczycy, położony w połowie drogi między Płóczkami Dolnymi a Mojeszem (gmina Lwówek Śląski);

kamieniołom wapieni Pławna Górna (gmina Lubomierz);

kamieniołom dolomitu na południe od drogi polnej
z Golejowa do Łupek (gmina Lubomierz / gmina Wleń);

kamieniołom na północnym zboczu góry Skowron (gmina Jeżów Sudecki);

kamieniołomy na górze Wapienna na północny wschód od Siedlęcina (gmina Jeżów Sudecki);

dolina potoku Więziec (gmina Lubomierz / gmina Stara Kamienica);

dolina Kamienicy (gmina Stara Kamienica / gmina Lubomierz);

dolina Chrośnickiego Potoku, inna nazwa Lipka (gmina Wleń / gmina Jeżów Sudecki).

W obszarze otuliny parku zakłada się ponadto następujące szczegółowe zasady ochrony form geologicznych:

prowadzenie bieżącej, sukcesywnej rekultywacji na terenie czynnego kamieniołomu bazaltu w Wojciechowie;

zachowanie naturalnych odsłonięć i skałek bez możliwości ingerowania człowieka w te obiekty.

6. Podstawowym założeniem działań ochronnych dla gleb na terenie parku jest wypracowanie takiej gospodarki, która nie ograniczy produkcji rolnej i jednocześnie nie doprowadzi do degradacji pokrywy glebowej. Zatem ochrona gleb powinna być ukierunkowana na następujące cele:

utrzymanie zdolności produkcyjnych gleb;

niedopuszczenie do zmniejszenia się areału gleb bardzo dobrych;

niedopuszczenie do zakwaszenia i zanieczyszczenia chemicznego gleb;

utrzymanie naturalnych zdolności retencyjnych pokrywy glebowej.

Do realizacji powyższych celów posłużyć mogą następujące zadania:

przeprowadzenie korekty granicy rolno-leśnej i darniowo-polowej;

wapnowanie i magnezowanie użytków rolnych wg zaleceń Okręgowych Stacji Chemiczno-Rolniczych we Wrocławiu;

rozpowszechnianie tzw. fitomelioracji;

informowanie rolników o potrzebach nawozowych gleb oraz o glebach wyłączonych z gnojowicowania;

rozpowszechnianie ekologicznych metod produkcji rolnej.
III.2.2. Zasady ochrony zasobów wodnych

1. Przedmiotem ochrony zasobów i ekosystemów wodnych parku i otuliny są przede wszystkim wody powierzchniowe, występujące na tych terenach w postaci obiektów punktowych (źródła), liniowych (rzeki) i obszarowych (zbiorniki wodne). Zasady postępowania ochronnego wobec tych obiektów zdeterminowane są położeniem w określonej części (strefie) przekroju poprzecznego doliny Bobru, obejmującego równiny zalewowe, terasy nadzalewowe i na ogół dość strome zbocza oraz wierzchowiny.

2. Nadrzędnym celem ochrony zasobów i ekosystemów wodnych parku i jego otuliny jest zachowanie na tym obszarze aktualnej struktury układu hydrograficznego, ukształtowanej zarówno w wyniku oddziaływania naturalnych procesów obiegu wody jak i zabudowy hydrotechnicznej koryta Bobru oraz prac regulacyjnych na jego dopływach. Szczegółowe cele ochrony dotyczą następujących zagadnień:

zapewnienie alimentowania obszaru parku i otuliny w wodę o odpowiedniej jakości oraz w ilości potrzebnej do pożądanego stanu ekosystemów wodnych i gwarantującej trwałe funkcjonowanie jego fizjocenozy;

zabezpieczenie doliny Bobru przed kolejnymi powodziami;

zachowanie i po części odtworzenie różnorodności gatunkowej zespołów organizmów wodnych, związanych z systemem wodnym parku, zdegradowanej przed kilkudziesięciu laty w wyniku oddziaływania ścieków z zakładów przemysłowych w Jeleniej Górze (dawna “Celwiskoza”);

identyfikacja konfliktów i zagrożeń dla pożądanego kształtowania zasobów i ekosystemów wodnych parku, zarówno wewnętrznych jak i zewnętrznych;

określenie uwarunkowań i zasad gospodarowania w ekosystemach wodnych parku zgodnie z potrzebami ich ochrony.

3. Równina zalewowa Bobru, czyli łożysko rzeki, obejmujące koryto rzeczne i terasy zalewowe, charakteryzuje się współwystępowaniem naturalnych i antropogenicznych mechanizmów, generalnie stabilizujących krajobraz pod względem ekologicznym w warunkach przestrzegania założonych normatywów korzystania ze środowiska przez człowieka. Ochrona najcenniejszych przyrodniczo i krajobrazowo obiektów hydrograficznych z tej strefy doliny Bobru wymaga skoordynowanych działań administracyjno-prawnych, a w odniesieniu do zagrożenia powodziowego także dodatkowych przedsięwzięć planistycznych i technicznych (zabezpieczenie Wlenia, dodatkowe zbiorniki retencyjne).

4. Terasy nadzalewowe Bobru, użytkowane najczęściej technogennie (osadnictwo, przemysł, komunikacja) są strefą znacznych antropogennych przemian bilansu wodnego oraz charakteru chemicznego i biologicznego wód podziemnych i powierzchniowych. Działania ochronne winny się koncentrować na usprawnieniu systemów oczyszczania ścieków.

5. Zbocza doliny Bobru oraz dopływów, jak też równiny wododziałowe, są strefą użytkowania biogenicznego (rolnictwo, leśnictwo), gdzie bezpośredniemu przekształceniu antropogenicznemu podlega szata roślinna, określająca procesy lokalnej retencji wód. Działania ochronne winny tu zmierzać do ograniczenia negatywnych skutków antropopresji (w tym melioracji wodnych).

6. Zadania ogólne ochrony zasobów wodnych parku
i otuliny dotyczą działań organizacyjnych, technicznych i edukacyjnych, służących wspomaganiu zarządzaniem gospodarką wodną w regionie jeleniogórskim i pozostają w ramach kompetencji organów władzy państwowej i instytucji samorządowych. Pożądane są jednak zmiany instrumentów zarządzania w zakresie ochrony przed powodziami (klęską żywiołową).

7. Szczegółowe zadania ochrony przeciwpowodziowej doliny Bobru, określone na podstawie doświadczeń
z 1997 roku, powinny dotyczyć następujących zagadnień:

poprawa skuteczności działania zbiornika Pilchowice poprzez zwiększenie rezerwy powodziowej, przebudowę obiektu itp.;

ponowne przeanalizowanie celowości realizacji wielozadaniowego zbiornika Wielki Wrzeszczyn, którego koncepcję opracowano przed 30 laty,
a ostatnio znowelizowano;

udrożnienie koryta Bobru na odcinku od Pilchowic do Lwówka Śląskiego dla zwiększenia jego przepustowości, zwłaszcza w rejonie Wlenia;

zwiększenie retencji w górnej części zlewni Bobru
i Kamienicy poprzez gruntowną modernizację i rozbudowę systemu suchych zbiorników przeciw-powodziowych;

modernizacja systemu obserwacji hydrologicznych i meteorologicznych oraz wdrożenie sprawnych systemów wczesnego ostrzegania;

postulowanie o prawne określenie i usankcjonowanie pasów ochronnych wzdłuż obiektów hydrograficznych, ze ściśle określonymi regułami zachowań człowieka w obrębie ekosystemu dolin rzek i potoków;

opracowanie bądź zweryfikowanie obligatoryjnych ocen zagrożenia powodziowego poszczególnych dolin rzecznych dla właściwego postępowania, zarówno w gospodarowaniu jak i w trakcie powodzi.

Powyższe zadania realizowane być powinny za pomocą środków administracyjno-organizacyjnych i technicznych administracji rządowej oraz organów samorządowych odpowiedzialnych merytorycznie za ochronę i zwalczanie skutków powodzi.

8. Zakres zadań związanych bezpośrednio z zachowaniem aktualnie najcenniejszych walorów hydrosfery parku i otuliny obejmuje:

pełną ochronę przed zanieczyszczeniem wód Bobru i jego dopływów;

ochronę źródeł potoków oraz ujęć wodnych (zwłaszcza płytkich wód podziemnych);

doprowadzenie do kompleksowego uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej we wszystkich obiektach położonych w parku i otulinie;

wspomaganie naturalnych procesów wzbogacania retencji oraz samooczyszczania się rzek i potoków przez racjonalną przebudowę składu gatunkowego drzewostanów i zalesianie;

ochronę oryginalnych obiektów hydrograficznych
o wyróżniających się cechach krajobrazu, w tym czterech przełomowych odcinków doliny Bobru, położonych:

– w Borowym Jarze na peryferiach Jeleniej Góry,

– między Siedlęcinem a Wrzeszczynem;

– między grupą skalną "Stanek" a "Wysokimi Skałami";

– pod Lwówkiem Śląskim (między Leśnicą a Skałką);

zorganizowanie sieci stacji monitoringu lokalnego środowiska wodnego.
III.2.3. Zasady ochrony lądowych ekosystemów nieleśnych i flory

1. Przedmiotem ochrony lądowych ekosystemów nieleśnych i flory w obszarze parku oraz jego otuliny są następujące zbiorowiska nieleśne oraz gatunki roślin:

zbiorowiska naskalne;

zbiorowiska pól uprawnych, zrębów i terenów ruderalnych;

zbiorowiska źródliskowe;

zbiorowiska szuwarowe;

zbiorowiska łąkowe i pastwiskowe;

zbiorowiska torfowiskowe;

zbiorowiska ubogich muraw bliźniczkowych;

ciepłolubne zbiorowiska okrajkowe;

zbiorowiska ziołorośli;

gatunki roślin objętych ochroną całkowitą i ochroną częściową oraz gatunki roślin zagrożonych i wymierających w Polsce, a także gatunki rzadkie i wymagające specjalnej troski.

2. Celem ochrony flory i ekosystemów nieleśnych parku i jego otuliny jest zachowanie wszystkich typów siedlisk oraz pełnej różnorodności świata roślin, a więc wszystkich gatunków występujących na tym terenie. Wiele z nich nie wymaga żadnych bądź prawie żadnych działań ochronnych ze strony człowieka. Należą do nich pospolite rośliny łąkowe oraz leśne o szerokiej amplitudzie ekologicznej czy ekspansywne rośliny synantropijne. Szereg jednak gatunków należy do roślin zagrożonych wskutek różnorakiej działalności człowieka i te wszystkie, bez wyjątku, powinny w przyszłości korzystać z różnych form ochrony. Aby zapewnić skuteczną ochronę ekosystemom nieleśnym i pełną różnorodność florystyczną parku i jego otuliny, zakłada się następujące działania:

zapewnienie trwałej ochrony najcenniejszym fragmentom ekosystemów nieleśnych z populacjami rzadkich i zagrożonych gatunków roślin przez utworzenie rezerwatów przyrody bądź użytków ekologicznych;

wnioskowanie o objęcie ochroną rezerwatową
w pierwszej kolejności obszarów najbardziej zagrożonych i szczególnie cennych, z populacjami gatunków zagrożonych w skali kraju: lasów pomiędzy Płoszczyną a Płoszczynką, "Dzikiego Wąwozu" koło Pilchowic, kamieniołomu koło Radomic;

zapewnienie ochrony w formie użytków ekologicznych w dalszej kolejności pozostałym obszarom
z cennymi zbiorowiskami roślinnymi i stanowiskami rzadkich gatunków roślin przewidzianych do ochrony;

zapewnienie ekosystemom łąkowym i pastwiskowym czynnej ochrony poprzez zachowanie dotychczasowych form użytkowania (koszenie, wypas); dla każdego obiektu powinien zostać opracowany projekt rezerwatu lub użytku ekologicznego określający szczegółowe zasady ochrony;

prowadzenie stałej kontroli najbardziej zagrożonych populacji w objętych ochroną obiektach;

w istniejącym rezerwacie “Góra Zamkowa” zabezpieczenie rzadkich gatunków rosnących na skałach przy ruinach zamku (irga czarna, berberys zwyczajny, bluszcz) przez ustawienie barierek uniemożliwiające przypadkowe ich zniszczenie;

przeprowadzenie szczegółowej dokumentacji zbiorowisk roślinnych parku wraz z dokumentacją kartograficzną roślinności rzeczywistej i potencjalnej;

uzupełnienie stanu wiedzy o florze parku i przeprowadzenie szczegółowej inwentaryzacji i dokumentacji dotyczącej rozmieszczenia wszystkich gatunków na jego obszarze; opracowanie dla parku lokalnej listy roślin zagrożonych i wymierających oraz dokładne oszacowanie zasobów populacji gatunków wymagających zabezpieczenia w pierwszej kolejności; stanowiska takich gatunków należałoby objąć stałą kontrolą, celem śledzenia zachodzących zmian;

podjęcie badań nad biologią i ekologią gatunków najbardziej narażonych i wymagających ochrony oraz przyczyn ich zanikania;

przeprowadzenie podstawowych badań nad zasobami roślin zarodnikowych parku: mszaków, porostów, śluzowców i grzybów, które obecnie są niedostatecznie zbadane.

3. Na terenie parku wskazuje się do szczególnej ochrony w formie rezerwatów lub użytków ekologicznych następujące obszary: lasy nad Jeziorem Pilchowickim, "Dziki Wąwóz", dolinę Chrośnickiego Potoku między Czernicą a Nielestnem, górę Gniazdo, lasy między Wleniem a Kleczą i górę Folwarczna oraz górę Dudek.

4. Dla obszaru otuliny parku przyjmuje się maksymalne wprowadzenie przyjętych wyżej zasad ochrony ekosystemów nieleśnych i flory, a także objęcie ochroną przez utworzenie rezerwatów przyrody bądź użytków ekologicznych: lasów między Płoszczynką a Czernicą, Góry Wapiennej, kamieniołomu koło Radomic, stanowisk parzydła leśnego koło wsi Modrzewie, łąk na górze Tarczynka, łąk na górze Rozwalisko koło Wojciechowa, lasów na Sołtysiej Czubie, lasów koło Marczowa (przysiółek Chałupki), łąk w dolinie Srebrnej, murawy koło Strzyżowca oraz łąki koło Modrzewi.
III.2.4. Zasady ochrony ekosystemów leśnych

1. Przedmiotem ochrony ekosystemów leśnych są następujące zbiorowiska leśne położone na terenie parku i jego otuliny:

grąd środkowoeuropejski;

acidofilna dąbrowa z panującym dębem bezszypułkowym i domieszką buka;

kwaśna buczyna górska;

żyzna buczyna sudecka;

podgórski łęg jesionowy;

nadrzeczna olszyna górska;

jaworzyna górska;

zadrzewienia śródpolne i tereny lasów prywatnych.

2. Podstawowym i nadrzędnym celem ochrony lasów na obszarze parku jest przebudowa ekosystemów leśnych, czyli odtworzenie i przywrócenie im pierwotnego i naturalnego charakteru. Powinno to być działanie dalekosiężne, konsekwentnie prowadzące do odtworzenia na tym obszarze mieszanych zbiorowisk leśnych, z większym udziałem gatunków liściastych, szczególnie dębu, buka, jesionu, a także iglastych, modrzewia i jodły. Dla osiągnięcia tak wytyczonego celu konieczne są działania na rzecz sukcesywnie prowadzonej przebudowy drzewostanów, z wprowadzaniem gatunków docelowych, odtworzeniem lasów na powierzchniach wylesionych, lukowatych i mocno przerzedzonych. Elementami realizacji tego celu są m.in. następujące działania:

dbanie o stan sanitarny ekosystemów leśnych; aby ten cel osiągnąć, należy przeciwdziałać nadmiernemu pojawianiu się szkodników owadzich (tak pierwotnych, jak i wtórnych); należy dbać o higienę lasu, utrzymywać go w dobrym stanie zdrowotnym, stosując wszystkie dostępne metody profilaktyczne i zwalczające; należy dbać o wykonywanie cięć pielęgnacyjnych o odpowiedniej intensywności i właściwym czasie wykonywania; należy również zlikwidować zaniedbania w cięciach trzebieżowych, jeżeli takowe mają miejsce;

zminimalizowanie nadmiernych strat wyrządzanych przez zwierzynę płową, głównie sarnę; należy doprowadzić stan ilościowy zwierzyny płowej do poziomu wyrządzanych przez nie szkód gospodarczo znośnych (najmniejszych); należy tak kształtować stan pogłowia jeleniowatych, aby utrzymywała się w populacjach właściwa struktura wiekowa
i płciowa; należy również zwiększyć naturalną bazę zerową dla jeleniowatych poprzez zakładanie poletek zgryzowych, zerowych i zaporowych z całym wachlarzem atrakcyjnych roślin;

wyeliminowanie skażeń transgranicznych i lokalnych; aby powstrzymać procesy degradacyjne uwidaczniające się w ekosystemach leśnych; należy podjąć radykalne działania celem doprowadzenia do wyeliminowania imisji pyłów i gazów u źródeł ich powstawania;

zagospodarowanie nieużytków, gruntów rolnych, nieprzydatnych dla produkcji rolnej, przez ich zalesienie; dotyczy to przede wszystkim gruntów odłogujących przy granicy z lasami celem wyrównania granicy polno-leśnej, a także gruntów na obrzeżach zbiorników wodnych, wzdłuż brzegów potoków
i rzek, na stromych stokach i skarpach, urwiskach, zapadliskach, hałdach i terenach poeksploatacyjnych;

prowadzenie ochrony kolonii mrowisk oraz ochrony ptaków poprzez odpowiedni dobór i instalacje budek legowych, a jeżeli zachodzi tego potrzeba, to także przez ich dokarmianie (szczególnie zimą)
i stworzenie sztucznych pojników, jeżeli nie ma takowych w środowisku naturalnym;

w trakcie cięć uprzątających pozostawianie drzew charakterystycznie ukształtowanych, wyróżniających się walorami krajobrazowymi, a także obumierających, martwych, dziuplastych, jako nisze ekologiczne dla mikroorganizmów i organizmów świata faunistycznego, które jedynie w tych warunkach mogą bytować;

zachowanie naturalnych użytków ekologicznych, takich jak: torfowiska, wrzosowiska, bagna, mszary, trzęsawiska itp., w stanie nienaruszonym, zarówno dla ochrony ich różnorodności biologicznej, jak i podniesienia retencji, a także zachowania naturalnych formacji roślinnych, takich jak: olsy, lasy łęgowe, jako ekosystemów z właściwym sobie mikroklimatem w dolinach rzek;

dążenie do właściwego kształtowania – na granicy: las – woda, las – pole, las – łąka itp. – efektu stykowego, czyli strefy ekotonowej; jest to możliwe przez utworzenie na granicy lasu pasa ochronnego o szerokości około 20-30 m, złożonego z roślin zielnych, krzewinek, krzewów itp.;

stosowanie metod profilaktycznych (prelekcje, afisze, pogadanki itp.), dla skutecznej ochrony przeciwpożarowej;

nadanie priorytetu metodom profilaktycznym, biologicznym i mechanicznym nad metodą chemiczną.

3. Dla obszaru otuliny parku przyjmuje się maksymalne wprowadzenie przyjętych wyżej zasad ochrony eko-systemów leśnych, a także wprowadzanie w szerokim zakresie zalesień, głównie na glebach słabej jakości oraz zapewnienie odpowiedniej pielęgnacji założonych upraw.
III.2.5. Zasady ochrony fauny.

1. Przedmiotem ochrony fauny w obszarze parku są występujące tu wszystkie gromady zwierząt bezkręgowych i kręgowych.

2. Celem ochrony fauny na terenie parku jest zachowanie rzadkich gatunków chronionych zwierząt, zwłaszcza zagrożonych w Polsce, poprzez ochronę ich biotopów i nisz ekologicznych, a także najcenniejszych pod względem składu gatunkowego i bioróżnorodności zoocenoz. Dla realizacji wyżej wymienionych celów przyjmuje się następujące zadania:

ochronę gatunków szczególnie zagrożonych w Polsce (w tym na Śląsku), z wyznaczeniem stref ochronnych i egzekwowaniem ochrony w ich obrębie;

ochronę naturalnych ostoi zwierząt leśnych, tj. tzw. zwierzyny łownej, w tym jelenia, sarny, dzika, i łączących je korytarzy ekologicznych;

zachowanie lub przywrócenie utraconej bioróżnorodności środowiska przyrodniczego, poprzez utrzymanie lub wzbogacenie różnorodności siedlisk;

ochronę ekosystemów leśnych zbliżonych do naturalnych w formie rezerwatów lub użytków ekologicznych;

restytucję naturalnych zespołów lasu bukowego
w celu stworzenia odpowiednich warunków dla odnowy charakterystycznych dla nich zoocenoz;

łączenie izolowanych fragmentów lasów poprzez nowe zalesienia;

pozostawianie licznych przestoi oraz drzew dziuplastych;

zachowanie i odtwarzanie lasów łęgowych i olsów w dolinach rzek i na terenach podmokłych;

w lasach iglastych i młodych liściastych (bez wykształconych dziupli) wieszanie budek lęgowych;

zachowanie i odtworzenie polan śródleśnych;

ograniczanie stosowania chemicznych preparatów do walki z owadzimi szkodnikami lasu na rzecz preparatów biologicznych;

ograniczanie stosowania środków ochrony roślin, szczególnie tych zaliczanych do trucizn;

zachowanie i odtworzenie zadrzewień śródpolnych, szpalerów drzew, pasów zadrzewień i zakrzaczeń wzdłuż cieków i rowów melioracyjnych;

odbudowa zastawek na rowach melioracyjnych;

opracowanie programu wspomagania ekosystemu doliny rzecznej odpowiednią gospodarką wodną w zbiornikach zaporowych, ograniczanie okresu gromadzenia wody dla potrzeb energetyki, bezwzględne przestrzeganie wymaganych przepływów nienaruszalnych;

przeciwdziałanie erozji dennej w ciekach;

odtwarzanie warunków do migracji ryb w górę
i w dół rzek;

zachowanie istniejących, budowa sztucznych starorzeczy, połączenie części z nich z rzeką;

rozpoznanie okresowych dróg migracji płazów przez ruchliwe drogi i wykonanie tam przejść pod drogami;

zabezpieczenie przed penetracją ludzką miejsc zimowania nietoperzy;

zabezpieczenie miejsc występowania nietoperzy
i sów na wieżach kościelnych i pod dachami budynków poprzez unikanie prowadzenia prac remontowych w tych obiektach w okresie rozrodu i wychowania młodych oraz stosowania toksycznych środków do impregnacji drewna;

podejmowanie czynnej ochrony znaczących kolonii rozrodczych nietoperzy (np. w kościele Św. Mikołaja we Wleniu) w sposób uwzględniający biologię danego gatunku;

prowadzenie monitoringu przyrodniczego zagrożonych i rzadkich gatunków zwierząt;

przeciwdziałanie wypalaniu traw, szczególnie
w okresie wiosny.

3. Na terenie parku wskazuje się do szczególnej ochrony w formie użytków ekologicznych następujące obszary: dolina Bobru od ujścia potoku Jamna do Marczowa (ptaki i ryby), dolny odcinek Chrośnickiego Potoku (ptaki i ryby), kompleks leśny na północ od Marczowa (ssaki), kompleks leśny na północny wschód od Pokrzywnika (ssaki), góra Gniazdo (ptaki), łąka w Łupkach (płazy i gady), las w Kleczy (płazy i gady), stawy w Modrzewiu (płazy i gady).

4. Dla obszaru otuliny parku przyjmuje się maksymalne wprowadzenie przyjętych wyżej zasad ochrony fauny, a także objęcie ochroną przez utworzenie użytków ekologicznych: kompleksu leśnego na zachód od Przeździedzy (ssaki), kserotermicznych zakrzaczeń na stokach Wzgórza Golica (ptaki) oraz zespołu stawów w Przeździedzkim Lesie (płazy i gady).
III.3. ZASADY OCHRONY KRAJOBRAZU I DÓBR KULTURY

1. Przedmiotem ochrony środowiska kulturowego
w obszarze parku i jego otuliny są:

pojedyncze obiekty i zespoły obiektów zabytkowych ujęte w rejestrze Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków;

zabytkowe założenia pałacowo-parkowe;

historycznie ukształtowane układy zabudowy wiejskiej;

cmentarze i parki;

krzyże pokutne, kapliczki przydrożne, kolumny maryjne;

punkty i ciągi widokowe;

stanowiska archeologiczne.

2. Celem ochrony krajobrazu i wartości dóbr kultury jest utrwalenie tożsamości i odrębności kulturowej obszaru oraz ochrona i rehabilitacja historycznie ukształtowanych zespołów zabytkowych lub pojedynczych obiektów. Dla ochrony wartości kulturowych
w obszarze parku ustala się następujące zasady:

ochronę obszarów harmonijnie kształtowanego krajobrazu oraz rygorystyczne utrzymanie wyznaczonych w planach zagospodarowania przestrzennego gmin urbanistycznego rozwoju miejscowości;

bezwzględne zachowanie w niezmienionych gabarytach oraz wystroju obiektów ujętych w rejestrze Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków;

objęcie ochroną i rewaloryzację założeń parkowych, w tym poddanie szczególnej ochronie i rewaloryzacji założeń parkowych w Maciejowcu, Nielestnie, Dębowym Gaju i na Wleńskim Gródku;

łączne rozwiązywanie problemów i sposobów ochrony oraz odnowy zabytkowych założeń parkowych oraz towarzyszących im zabytkowych układów zabudowy;

ochronę stanowisk archeologicznych w obrębie rozpatrywanych obszarów eksploracji archeologicznej;

ochronę krzyży pokutnych oraz kapliczek przydrożnych;

ochronę obiektów hydrotechnicznych na rzece Bóbr, będących jednocześnie zabytkami techniki.

3. Podstawowymi chronionymi elementami środowiska kulturowego w obrębie otuliny parku są tereny osadnictwa wiejskiego z zachowanymi zespołami zabudowy regionalnej, obiektami sakralnymi i cmentarnymi, założeniami pałacowo-parkowymi (Czernica, Płakowice)
i komponowanymi ciągami komunikacyjnymi. Ważnymi elementami dziedzictwa są także ślady górnictwa
i osadnictwa w rejonie Płakowic.
III.4. ZASADY ROZBUDOWY URZĄDZEŃ DLA OCHRONY POWIETRZA, WÓD ORAZ PROWADZENIA GOSPODARKI ODPADAMI

1. Zasadnicze problemy poprawy stanu środowiska naturalnego w obszarze parku, jak i jego otulinie, wiążą się z koniecznością ograniczenia zanieczyszczeń powietrza i wód powierzchniowych. Zasięg przestrzenny programów ograniczenia szkodliwych emisji obejmuje zarówno woj. dolnośląskie, jak i przygraniczne rejony Niemiec i Czech. Podejmowane działania przez polskie instytucje rządowe, regionalne i lokalne (współpracujące ze swoimi odpowiednikami w Niemczech i Czechach) doprowadziły już do częściowego ograniczenia zanieczyszczeń powietrza i wód oraz uporządkowania gospodarki odpadami w tym regionie. Ma to bezpośrednie znaczenie dla stanu komponentów środowiska w parku i jego otulinie.

2. Celem ochrony powietrza w obszarze parku jest przeciwdziałanie presji zanieczyszczeń przemysłowych pochodzenia zarówno transgranicznego jak i lokalnego. Służą temu wspomniana wyżej działalność na rzecz ograniczenia transgranicznych zanieczyszczeń powietrza z dużych źródeł wysokiej emisji, położonych za granicami Polski, a także przyjęte do realizacji programy ograniczania szkodliwych emisji z emitorów lokalnych. Celem ochrony czystości wód jest wyeliminowanie zanieczyszczeń oraz zagrożeń jakości wód Bobru i jego dopływów przepływających przez tereny parku
i jego otuliny, czemu służy realizacja szczegółowych projektów technicznych.

3. W celu dalszego ograniczenia uciążliwości emisji
z obiektów potencjalnie uciążliwych dla parku należy przeprowadzić następujące działania:

wprowadzać zmianę struktury zużycia paliw, przejście na gaz ziemny i paliwa płynne, niskosiarkowe;

wprowadzać nowoczesne systemy grzewcze, wykorzystujące wyżej wymienione paliwa;

na terenie Lwówka Śląskiego należy uporządkować gospodarkę cieplną; w celu ograniczenia emisji zanieczyszczeń niezbędna jest modernizacja kotłowni lokalnych, ze zmianą paliwa, przy ul. Plater, Krawczyńskiego, Słowackiego, Sawickiej, Traugutta, Sienkiewicza, Morcinka i Partyzantów.

4. W celu poprawy jakości wód płynących przez obszar parku należy również dążyć do poprawy stanu czystości wód dopływających do jego granic, wnioskując o podjęcie działań, które doprowadziłyby do:

ograniczenia odprowadzania zanieczyszczeń mineralnych z terenu Czech do rzeki Bóbr;

skanalizowania wsi leżących w zlewni zbiornika Bukówka: Opawa, Paczyn, Niedamirów, Paprotki
i podłączenia ich zgodnie z wcześniejszymi założeniami na oczyszczalnię komunalną w Lubawce;

wybudowania kolektora sprowadzającego ścieki sanitarno-bytowe z osiedla Wojków (Kowary) na oczyszczalnię miejską w Kowarach;

uszczelnienia kanalizacji doprowadzającej ścieki na oczyszczalnię w Przedwojowie i w Lubawce;

odłączenia wody deszczowej wpływającej na oczyszczalnię przy ul. Linowej w Karpaczu;

dociążenia hydraulicznego i ładunkiem zanieczyszczeń oczyszczalni: w Janowicach Wielkich, Ogorzelcu, Mysłakowicach, Krzeszowie i Sędzisławiu;

zmodernizowania istniejących oczyszczalni w Karpaczu przy ul. Nadrzecznej, ul. Granitowej i przy Hotelu “Skalny”, przy Prewentorium Kolejowym
w Janowicach Wielkich oraz miejskiej w Janowicach Wielkich, w celu usunięcia związków biogennych ze ścieków do poziomu obowiązujących norm;

wybudowania nowych, wysokosprawnych oczyszczalni biologicznych w Chełmsku Śląskim i Marciszowie (obiekty są obecnie budowane);

zlikwidowania lokalnych, przydomowych, często
o złym stanie technicznym, urządzeń oczyszczających ścieki w stopniu niewystarczającym;

utrzymywania we właściwym stanie techniczno-
-eksploatacyjnym istniejących wysokosprawnych urządzeń oczyszczających ścieki;

wybudowania wysokosprawnej oczyszczalni komunalnej w Jeleniej Górze, a w dalszej kolejności wybudowania kolektorów sanitarnych w rejonie Osiedla Pomorskiego w Jeleniej Górze, Cieplic i Sobieszowa, którymi ścieki miałyby być odprowadzane na oczyszczalnię w Jeleniej Górze;

uporządkowania gospodarki ściekowej w Jagniątkowie, Jeżowie Sudeckim i Siedlęcinie oraz w miejscowościach gminy Lwówek Śląski, leżących wzdłuż cieków wodnych, z rozważeniem możliwości budowy oczyszczalni;

zmodernizowania oczyszczalni komunalnych
w Szklarskiej Porębie przy ul. Prusa i ul. Hoffmana, w celu zapewnienia usuwania związków biogennych ze ścieków;

zakończenia budowy oczyszczalni przy Szpitalu Kolejowym w Szklarskiej Porębie;

dociążenia hydraulicznie i ładunkiem zanieczyszczeń oczyszczalni w Piechowicach i w Starej Kamienicy.

5. Dla prowadzenia prawidłowej gospodarki odpadami komunalnymi w obszarze parku przyjmuje się następujące działania:

opracowanie programów gospodarki odpadami komunalnymi na terenach gmin;

opracowanie dla parku, na bazie wyżej wymienionych programów gminnych, kompleksowego programu gospodarki odpadami;

prowadzenie edukacji ekologicznej z zakresu racjonalnego postępowania z odpadami w szkołach, na łamach lokalnej prasy, w formie ulotek, broszur;

stworzenie warunków do selektywnej zbiórki, segregacji i składowania odpadów przydatnych do wykorzystania;

współdziałanie z jednostkami organizacyjnymi
i osobami podejmującymi zbieranie i zagospodarowywanie odpadów.

6. W celu wyeliminowania zagrożeń dla środowiska, spowodowanych odpadami, przyjmuje się w obszarze otuliny parku następujące działania:

w przypadku wysypiska komunalnego w Siedlęcinie zakłada się:

– przestrzeganie zasad i wytycznych odnośnie eksploatacji obiektu;

– utrzymywanie wysypiska w dobrym stanie technicznym, przeprowadzanie koniecznych prac konserwatorskich, np. czyszczenie rowów opaskowych;

– prowadzenie stałego monitoringu środowiska;

w przypadku nieczynnego wysypiska komunalnego w Mojeszu zakłada się:

– przeprowadzenie prac rekultywacyjnych zgodnie z opracowanym projektem rekultywacji.
III.5. ZASADY UDOSTĘPNIENIA DLA TURYSTYKI

1. Celem udostępnienia terenów parku i jego otuliny dla turystyki jest zaspokojenie potrzeb w zakresie wypoczynku, rekreacji i regeneracji sił witalnych mieszkańców regionu oraz przebywających tu turystów. Obok ochrony środowiska przyrodniczego, turystyka jest jedną z podstawowych funkcji parku, jej funkcjonowanie respektujące zasady zrównoważonego rozwoju będzie integrować działalność turystyczną z celami ochrony przyrody oraz życiem społecznym. Tym samym rozwijane będą takie formy aktywności turystycznej, które dostarczą turyście nie tylko bezpośredniego kontaktu z przyrodą, ale również z miejscową ludnością i jej kulturą. Służyć temu będzie utrzymanie istniejącego stanu zagospodarowania turystycznego obszaru parku i jego otuliny oraz znaczna rozbudowa istniejącej bazy dla obsługi ruchu turystycznego.

2. Zakłada się, że główne kierunki napływu ruchu turystycznego na tereny Parku Krajobrazowego Doliny Bobru, powiązane z istniejącym układem komunikacyjnym oraz położeniem ośrodków generujących ten ruch, pozostaną niezmienione. Dla parku i jego bezpośredniego otoczenia najistotniejsze znaczenie dla rozrządu ruchu turystycznego posiadają następujące ośrodki: położony w centralnej części parku Wleń oraz na jego obrzeżach – Jelenia Góra i Lwówek Śląski.

3. Na terenie parku podstawową formą aktywności turystycznej będzie turystyka krajoznawcza, obejmująca turystykę pieszą, rekreację nad wodą, wędkarstwo i turystykę rowerową. Uzupełniającą formą będzie kajakarstwo, wykorzystujące m.in. przełomowe odcinki Bobru, hippika, skiring i narciarstwo biegowe. Zakłada się także zwiedzanie parku po specjalnie oznakowanych ścieżkach dydaktycznych. Dla osiągnięcia wymienionych wyżej celów planuje się realizację następujących zadań na obszarze parku:

zagospodarowanie terenów spacerowych w dwóch strefach: w rejonie Borowego Jaru koło Jeleniej Góry oraz w rejonie Góry Zamkowej koło Wlenia;

rozwój funkcji letniskowej i agroturystycznej z preferencją w następujących miejscowościach: Dębowym Gaju, Kleczy, Maciejowcu i Przeździedzy;

rozwój gospodarstw agroturystycznych, w zasadzie we wszystkich miejscowościach leżących na terenie parku, w tym w pierwszej kolejności w Kleczy, Radomicach, Pilchowicach i Marczowie;

wytrasowanie i zagospodarowanie ścieżek dydaktycznych: geologiczno-krajobrazowej, poprowadzonej przez "Lwóweckie Skały" i "Panieńskie Skały" koło Lwówka Śląskiego, ścieżki geologiczno-krajobrazowej poprowadzonej przez Marczowskie Skały, Górę Zamkową, Łupki, górę Gniazdo i Radomice, ścieżki geologiczno-krajobrazowej poprowadzonej wokół Jeziora Pilchowickiego i Wrzeszczyńskiego oraz ścieżki w Borowym Jarze;

utrzymanie w odpowiednim stanie oraz rozbudowa szlaków turystycznych, w tym szlaku poprowadzonego na całym odcinku wzdłuż doliny Bobru, a także przeprowadzenie niewielkiej korekty szlaku zielonego nad rzeką Bóbr w pobliżu "Dzikiego Wąwozu";

• przygotowanie odpowiedniej infrastruktury oraz stworzenie podstaw organizacyjnych dla uprawiania turystyki rowerowej, w tym wytrasowanie ścieżki rowerowej wokół jezior: Pilchowickiego
i Wrzeszczyńskiego;

utrzymanie i rozwój kajakarstwa na całym odcinku Bobru, od Wzgórza Krzywoustego po Lwówek Śląski;

utrzymanie i rozwój wypoczynku oraz rekreacji nad wodą, połączone z udostępnieniem i odpowiednim zagospodarowaniem strefy przybrzeżnej nad zbiornikami w Pilchowicach i Wrzeszczynie;

utrzymanie i rozwój wędkarstwa, związane z rzeką Bóbr oraz zbiornikami wodnymi w Pilchowicach
i Wrzeszczynie,

rozwój hippiki i skiringu, wynikający z dużych możliwości uprawiania ich na terenie parku i jego otuliny. Na terenie tym wykształciły się już ośrodki hippiki, świadczące o wysokiej predyspozycji terenu do tego typu wypoczynku, np. Ośrodek Rekreacyjny Jazdy Konnej w Czernicy w gminie Jeżów Sudecki, zaś potencjalne lokalizacje dalszych ośrodków tego typu dotyczą innych miejscowości znajdujących się na terenie parku i jego otuliny;

uzupełnienie istniejącej sieci obiektów z bazą turystyczną i gastronomiczną w miarę zachodzących potrzeb, głównie w jednostkach miejskich, np. we Wleniu,

rozbudowę sieci pól namiotowych, dla których proponuje się nową lokalizację w niezagospodarowanym zakolu Bobru we Wleniu;

zagospodarowanie punktów widokowych w następujących miejscach: Wzgórze Krzywoustego, Perła Zachodu, Wysokie Skały nad Jeziorem Pilchowickim, góra Wapienna nad Siedlęcinem, stacja kolejowa nad Jeziorem Pilchowickim, zapora na Jeziorze Pilchowickim, góra Wietrznik koło Kleczy, wzniesienie nad Kleczą, Zamek Lenno we Wleniu, góra Łopata pod Marczowem, Winna Góra koło Lwówka Śląskiego;

zagospodarowanie głównych węzłów szlaków pieszych: w Pokrzywniku (skrzyżowanie szlaku zielonego i żółtego);

rozbudowę systemu parkingów.

Realizacją powyższych zadań powinny zająć się przede wszystkim wyspecjalizowane organizacje
i przedsiębiorstwa turystyczno-wypoczynkowe (w tym PTTK), administracja samorządowa oraz inne zainteresowane jednostki.

4. W otulinie parku przyjmuje się intensywny rozwój zróżnicowanych form turystyki, m.in. krajoznawczej
iwędrówkowej, prowadzonych po oznakowanych szlakach i ścieżkach turystycznych oraz drogowych ciągach komunikacyjnych, turystyki rowerowej i sportów rowerowych, narciarstwa biegowego, skiringu oraz hippiki. Towarzyszyć im będzie obozowanie i biwakowanie w odpowiednio urządzonych miejscach. Dla osiągnięcia wymienionych wyżej celów planuje się realizację następujących zadań:

rozwój funkcji letniskowej i wypoczynku pobytowego w następujących miejscowościach: Modrzewiu, Radomiłowicach i Sobocie;

wytrasowanie ścieżki rowerowej poprowadzonej po zdemontowanej linii kolejowej Lwówek Śląski – Lubomierz oraz ścieżek poprowadzonych wzdłuż przebiegu mało uczęszczanych dróg łączących główne miejscowości położone wzdłuż doliny Bobru.

rozwój hippiki i skiringu, w zasadzie we wszystkich miejscowościach znajdujących się na terenie otuliny parku;

uzupełnienie istniejącej sieci obiektów z bazą turystyczną i gastronomiczną w miarę zachodzących potrzeb, głównie w Jeleniej Górze i Lwówku Śląskim;

rozwój gospodarstw agroturystycznych parku,
w tym w pierwszej kolejności w Tarczynie, Modrzewiu i Strzyżowcu;

rozwój ośrodków specjalistycznych, które w swoim programie będą nawiązywać do specyfiki miejsc oraz zainwestowania turystycznego; obok istniejących już ośrodków, takich jak: ośrodek misyjny Baptystów w Płakowicach czy Dom Pracy Twórczej w Maciejowcu, proponuje się zlokalizowanie ośrodków specjalistycznych w Modrzewiu oraz
w Barcinku, w obiektach po dawnym sanatorium;

zagospodarowanie głównych węzłów szlaków pieszych w Siedlęcinie (skrzyżowanie szlaku zielonego i żółtego);

udostępnianie dla turystyki obiektów energetyki wodnej na Bobrze w Pilchowicach, Wrzeszczynie
i Siedlęcinie wraz ze zorganizowaniem muzeum energetyki wodnej (np. w Pilchowicach);

rozbudowę systemu parkingów.
III.6. ZASADY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ORAZ KSZTAŁTOWANIA ZABUDOWY

1. Przedmiotem ustaleń dotyczących zagospodarowania przestrzennego parku i jego otuliny są następujące podstawowe elementy jego struktury funkcjonalno-
-przestrzennej:

kompleksy leśne;

kompleksy łąkowo-pastwiskowe i grunty orne;

kompleksy wód otwartych;

zespoły zabudowy mieszkaniowej, usługowej, przemysłowej i zagrodowej;

obiekty dla obsługi turystyki, w tym m.in. schroniska młodzieżowe, pensjonaty i hotele;

sieć szlaków turystycznych, tras rowerowych oraz ścieżek dydaktycznych;

sieć dróg wojewódzkich, gminnych i lokalnych;

sieci i urządzenia techniczne towarzyszące istniejącej zabudowie;

tereny powierzchniowej eksploatacji surowców.

2. Celem zagospodarowania przestrzennego terenów parku i otuliny jest zaspokojenie potrzeb jego użytkowników, przy bezwzględnym przestrzeganiu przyjętych w planie zasad ochrony przyrody i krajobrazu oraz zachowaniu właściwych standardów funkcjonalnych, technicznych i estetycznych zabudowy. Zagospodarowanie to związane jest przede wszystkim z funkcjonowaniem obiektów i urządzeń służących obsłudze turystyki oraz gospodarce rolnej i leśnej.

3. Dla osiągnięcia wyżej wymienionego celu zakłada się w szczególności:

utrzymanie oraz przeprowadzenie gruntownej modernizacji istniejącej zabudowy mieszkalnej, usługowej i inwentarskiej, przy utrzymaniu lub przeprowadzeniu nieznacznych zmian jej istniejących gabarytów oraz ukierunkowaniu modernizacji na uzyskanie wysokich standardów funkcjonalnych, technicznych i estetycznych;

budowę nowych obiektów mieszkalnych, usługowych i gospodarczych, przede wszystkim w obrębie istniejących ciągów zabudowy;

odsłonięcie wieży widokowej i tarasu widokowego w budynku gościńca “Perła Zachodu” poprzez prześwietlenie drzewostanu w najwyższych partiach skarpy nad Jeziorem Modrym;

rozbudowę bazy noclegowej i gastronomicznej dla aktywizacji funkcji turystycznej i uzdrowiskowej;

utrzymanie i rozbudowę istniejącego układu szlaków pieszych z przeprowadzeniem ewentualnych – lokalnych korekt ich przebiegu, wytrasowaniem
i oznakowaniem szlaków rowerowych i ścieżek dydaktycznych wraz z zagospodarowaniem głównych punktów widokowych i miejsc odpoczynku;
w pierwszej kolejności należy przewidzieć remont trasy spacerowo-rowerowej w parku leśnym wzdłuż Bobru od zabytkowej wieży widokowej na Wzgórzu Krzywoustego do gościńca “Perła Zachodu” nad Jeziorem Modrym;

utrzymanie istniejącego układu dróg wojewódzkich
i lokalnych (z istniejącymi i projektowanymi parkingami) oraz gospodarczych dróg leśnych, z możliwością ich rozbudowy w zależności od potrzeb;

utrzymanie i przeprowadzenie gruntownej modernizacji oraz rozbudowy sieci infrastruktury technicznej towarzyszącej istniejącej i projektowanej zabudowie;

prowadzenie racjonalnej gospodarki zasobami złóż surowców mineralnych w czynnej kopalni bazaltu
w Wojciechowie (otulina parku) przy zastosowaniu bieżącej, sukcesywnej rekultywacji.

4. Przy modernizacji istniejącej oraz realizacji nowej zabudowy na terenie parku i jego otuliny przyjmuje się następujące zasady jej przeprowadzenia:

uzyskana będzie poprawa standardu zamieszkiwania i obsługi ludności oraz poprawa walorów architektoniczno-estetycznych w zagospodarowaniu wnętrz i wystroju zewnętrznym obiektów;

wyeliminowane zostaną zagrożenia dla stanu czystości wód, gleby i powietrza;

uporządkowane będzie jej najbliższe otoczenie;

wprowadzanie nowych obiektów lub rozbudowa istniejących realizowane będzie przy ich pełnym zharmonizowaniu z otoczeniem, m.in. przy zastosowaniu stromych dachów i wystroju zewnętrznego nawiązującego do lokalnych tradycji budowania.

5. Przy modernizacji i realizacji nowych elementów zagospodarowania szlaków pieszych, rowerowych
i ścieżek dydaktycznych uwzględnione będą następujące zalecenia:

wyżej wymienione elementy wykonywane będą
z miejscowych materiałów przy niezbędnym ujednoliceniu ich form;

wprowadzenie nowych form przestrzennych nawiązujących do rozwiązań przyjętych przy budowie urządzeń służących obsłudze ruchu turystycznego, np. ozdobnych (symbolicznych) bram do parku
(w miejscach b. licznie uczęszczanych), stanowisk informacji wizualnej (mapy – plansze informacyjne parku), stref odpoczynku lub wiat turystycznych, należy poprzedzić wstępnym opracowaniem kompleksowej koncepcji architektoniczno-plastycznej wyżej wymienionych obiektów;

ujednolicone będą oznaczenia lokalnego systemu informacji turystycznych wg specjalnie opracowanej i uzgodnionej koncepcji.
III.7. OGRANICZENIA I ZAKAZY OBOWIĄZUJĄCE
NA TERENIE PARKU

1. Na terenie parku zabrania się:

naruszania kształtu głównych elementów rzeźby terenu;

eksploatacji surowców mineralnych;

realizacji inwestycji szczególnie szkodliwych dla środowiska oraz mogących pogorszyć stan środowiska, z wyjątkiem inwestycji dla potrzeb lokalnych, ochrony przeciwpowodziowej oraz obsługi ruchu turystycznego;

budowy obiektów i ciągów komunikacyjnych
o znaczeniu ponadlokalnym, wiążących się z dużą dewastacją terenu;

składowania odpadów przemysłowych i komunalnych;

wysypywania, zakopywania i wylewania odpadów lub innych nieczystości oraz innego zanieczyszczania wód i gleb oraz powietrza;

zalesiania tzw. “nieużytków”, tj. łąk i pastwisk cennych pod względem przyrodniczym, bez uzgodnienia z organami ochrony przyrody;

naruszania stosunków wodnych oraz regulacji rzek i potoków niekorzystnie wpływających na cenne ekosystemy przyrodnicze, z wyjątkiem potrzeb służących ochronie przeciwpowodziowej i infrastrukturze technicznej bezpośrednio z nią związaną, po uprzednim uzgodnieniu z organami ochrony przyrody;

wykonywania melioracji wodnych bez uzgodnienia z organami ochrony przyrody;

zabijania, niszczenia i uszkadzania wszystkich gatunków flory i fauny, z wyjątkiem gatunków uniemożliwiających prowadzenie racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej, łowieckiej i rybackiej oraz zagrażających zdrowiu, życiu lub warunkom higienicznym życia człowieka i zwierząt hodowlanych;

niszczenia śródpolnych zadrzewień i zakrzewień jako naturalnej ostoi i miejsca żerowania różnych gatunków zwierząt;

dokonywania zmian w obiektach objętych ochroną konserwatorską bez uzgodnień z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków.

2. Wydawanie przewidzianych odrębnymi przepisami pozwoleń na działalność, której skutki dotyczą ograniczeń lub zakazów, wprowadzonych w odniesieniu do obszaru parku, wymaga uzgodnień z Wojewodą.
III.8. RAMOWY PROGRAM BADAŃ NAUKOWYCH, EDUKACJI EKOLOGICZNEJ, INFORMACJI
I PROMOCJI

1. Tereny parku i jego otuliny stanowią interesujący poligon dla prowadzania prac naukowych z wielu dziedzin. Wiele zagadnień, które dotyczą tego obszaru, nie zostało jeszcze poznanych albo znane są jedynie pobieżnie. W poszczególnych operatach ochronnych zawarte zostały szczegółowe propozycje badań, wśród których jako najważniejsze wymienić należy:

badania dotyczące genezy form geologicznych
i geomorfologicznych;

badania struktury i zasobności oraz stanu zanieczyszczenia gleb;

aktualizacja, opracowanie przebiegu wraz z przeprowadzeniem korekty granicy rolno-leśnej i darniowo-polowej;

badania zasobów wód powierzchniowych i ich jakości;

zorganizowanie sieci stacji monitoringu lokalnego środowiska wodnego;

opracowanie szczegółowej dokumentacji zbiorowisk roślinnych parku wraz z dokumentacją kartograficzną roślinności rzeczywistej i potencjalnej;

uzupełnienie stanu wiedzy o florze i faunie parku oraz przeprowadzenie szczegółowej inwentaryzacji i dokumentacji dotyczącej rozmieszczenia wszystkich gatunków na jego obszarze;

opracowanie dla parku i otuliny lokalnej listy gatunków zagrożonych i wymierających oraz dokładne oszacowanie zasobów populacji gatunków wymagających zabezpieczenia w pierwszej kolejności; stanowiska takich gatunków należałoby objąć stałą kontrolą celem śledzenia zachodzących zmian;

podjęcie badań nad biologią i ekologią gatunków najbardziej narażonych i wymagających ochrony
i badań przyczyn ich zanikania;

przeprowadzenie podstawowych badań nad zasobami roślin zarodnikowych parku (mszaki, porosty, śluzówce, grzyby), które nie są obecnie dostatecznie zbadane;

wykonanie dokumentacji i ustanowienie nowych form ochrony dla obiektów lub obszarów, które zostaną wskazane w inwentaryzacji przyrodniczej gmin;

badania archeologiczne dawnego osadnictwa;

badania natężenia ruchu turystycznego i jego preferencji w nawiązaniu do promowanych form rozwoju turystyki.

2. Działalność edukacyjna, prowadzona w odniesieniu do społeczności zamieszkującej tereny parku, jego otuliny i obszary przyległe, winna być skierowana na popularyzowanie walorów przyrodniczych, kulturowych
i rekreacyjnych tych terenów. Celem utworzenia parku było w pierwszej kolejności zachowanie walorów przyrodniczych i kulturowych w niezmienionej postaci oraz eliminacja ich zagrożeń, w drugiej kolejności udostępnienie tych walorów społeczeństwu. Przedkładanie udostępniania terenu parku nad ochronę jego walorów prowadzić może do ich degradacji. Problemy z tym związane nie są znane szerszemu ogółowi społeczeństwa, dlatego należy je szeroko propagować. Odbiorcami różnego typu szkoleń, akcji promocyjnych i seminariów organizowanych na terenie parku i otuliny oraz w jego otoczeniu powinni być w szczególności:

uczniowie szkół podstawowych i średnich;

członkowie i przedstawiciele społeczności oraz organizacji lokalnych;

władze samorządowe gmin;

pracownicy instytucji tutaj działających;

turyści przybywający na te tereny.

3. Działalności edukacyjnej, związanej z szerzeniem wiedzy o walorach parku i jego otoczeniu, powinny towarzyszyć działania o szerszym charakterze, służące podniesieniu świadomości ekologicznej mieszkańców gmin, na których obszarze położony jest park. Wśród rekomendowanych działań w tym zakresie wymienić należy:

współudział społeczności miejscowych w budowie lokalnych programów ekorozwoju i odnowy miejscowości;

promowanie pożądanych nawyków oszczędzania energii, wody i segregowania odpadów;

promowanie ruchu producentów i odbiorców “zdrowej żywności”.

4. Działalność edukacyjna winna być wspomagana przez szerokie prowadzenie działalności wydawniczej w zakresie obejmującym m.in. publikowanie:

wydawnictw naukowych przedstawiających rezultaty prac i badań prowadzonych na terenie parku przez pracowników naukowych wyższych uczelni,
a także wyniki prac magisterskich czy doktorskich;

wydawnictw popularnych (niekomercyjnych), wśród których znajdą się przewodniki turystyczne ogólne
i specjalistyczne;

monografii o Dolinie Bobru;

map turystycznych ogólnych i tematycznych,
np. geologicznych, a także panoram z wybitnych punktów krajobrazowo-widokowych;

wydawnictw popularnych (komercyjnych), wśród których znajdą się plakaty, widokówki oraz foldery reklamujące poszczególne obiekty, miejscowości itp.
III.9. RAMOWY PROGRAM DZIAŁALNOŚCI DOLNOŚLĄSKIEGO ZESPOŁU PARKÓW KRAJ-OBRAZOWYCH – ODDZIAŁ W JELENIEJ GÓRZE

1. Były Zarząd Parków Krajobrazowych w Jeleniej Górze, prowadzący od maja 1994 r. formalny nadzór nad parkiem, dbał o to, by nie występowały sprzeczności pomiędzy realizacją celów ochrony a funkcjonowaniem życia społeczno-gospodarczego na tym obszarze. Generalną politykę ochronną dla parku i problemy wymagające rozwiązania oraz zadania realizacyjne dla obecnego. Dolnośląskiego Zespołu Parków Krajobrazowych – Oddział Jelenia Góra – określa szczegółowo niniejszy plan ochrony. Zatwierdzenie jego będzie podstawą do koordynowania i nadzorowania na tym terenie czynności ochronnych, inwestycyjnych i kontrolnych.

2. Realizacja planu ochrony parku i jego otuliny będzie skoncentrowana głównie na następujących działaniach:

popularyzowaniu idei planu ochrony parku wśród społeczności miejscowej;

koordynowaniu i nadzorowaniu zadań związanych z realizacją ustaleń planu ochrony przez właściwe kompetencyjne jednostki;

interweniowaniu w przypadkach podejmowania przez jednostki administracyjne, podmioty gospodarcze i osoby indywidualne – działalności niezgodnej z planem ochrony;

prowadzeniu obserwacji skuteczności wykonywanych zabiegów ochronnych;

rejestrowaniu ważniejszych zdarzeń i procesów zachodzących w przyrodzie i zagospodarowaniu parku i jego otuliny.

Podstawą do realizacji wyżej wymienionych zadań jest rozporządzenie Wojewody Dolnośląskiego zatwierdzające niniejszy plan ochrony oraz wprowadzające ograniczenia i zakazy, które celowe są z punktu widzenia ochrony walorów przyrodniczych, krajobrazowych
i kulturowych parku.

3. Wyżej wymienione zadania Dolnośląski Zespół Parków Krajobrazowych – Oddział Jelenia Góra realizować będzie między innymi poprzez:

ochronę wartości przyrodniczych, tj.:

– wnioskowanie o objęcie różnymi formami ochrony obiektów przyrody ożywionej i nieożywionej, stanowisk flory i fauny, które wskazane są do ochrony w poszczególnych operatach szczegółowych;

– opracowanie i wytyczenie proponowanych
w operatach szczegółowych ścieżek przyrodniczo-dydaktycznych;

– oznakowanie obiektów, które zostaną objęte ochroną z mocy ustawy o ochronie przyrody;

– kontynuowanie prac związanych z dokładniejszym rozpoznaniem stanu zasobów przyrodniczych;

– nawiązanie współpracy z przyrodniczymi instytucjami naukowymi w zakresie prowadzenia prac naukowo-badawczych na tym terenie;

– inspirowanie młodzieży akademickiej studiującej kierunki przyrodnicze do podejmowania oraz pisania prac licencjackich i magisterskich, związanych tematycznie z terenami parku.

Zakłada się, że realizacja większości powyższych działań zostanie przeprowadzona do 2003 roku włącznie.

popularyzowanie walorów przyrodniczych, krajobrazowych i kulturowych, tj.:

– przygotowanie wydawnictw własnych i obcych (monografii, albumów, map tematycznych, przewodników itp.);

– organizowanie wystaw tematycznych;

– opracowanie filmów o walorach parku, jego krajobrazie, obiektach zabytkowych, przyrodzie
w różnych porach roku itp.;

– poszerzanie dokumentacji fotograficznej rejestrującej obiekty przyrodnicze, kulturowe i krajobrazowe.

Zakłada się, że realizacja tych zadań będzie prowadzona systematycznie.

edukację ekologiczną, tj.:

– zorganizowanie w siedzibie Dolnośląskiego Zespołu Parków Krajobrazowych – Oddział Jelenia Góra własnej placówki muzealnej oraz punktu edukacji ekologicznej;

– zorganizowanie na terenie przyległym do siedziby Dolnośląskiego Zespołu Parków Krajobrazowych – Oddziału w Jeleniej Górze miniarboretum;

– prowadzenie zróżnicowanych działań edukacyjnych skierowanych do ludności zamieszkującej obszar parku (prelekcje, wydawnictwa);

– prowadzenie działalności edukacyjnej skierowanej do młodzieży szkolnej poprzez organizowanie dla niej: konkursów, wycieczek po terenie parku, rajdów, tematycznych akcji.

Zakłada się, że działalność edukacyjna prowadzona będzie co najmniej dwa razy do roku, poprzez jedną
z wybranych wyżej form.

propagowanie turystyki i udostępniania obszarów chronionych, tj.:

– opracowanie nowej mapy przyrodniczo-
-turystycznej, uwzględniającej zmianę obszaru
i korektę przebiegu granic parku;

– propagowanie taniej turystyki pobytowej, szczególnie w gospodarstwach agroturystycznych;

– realizowanie rozwoju małej infrastruktury turystycznej (np. stref wypoczynkowych);

– współpraca z organizacjami turystycznymi i samorządowymi w zakresie ustalenia potrzeb rozwoju bazy turystycznej i propagowania walorów parku oraz rozwinięcia sieci informacji turystycznej (w miejscach najliczniej uczęszczanych przez turystów).

4. W związku z wprowadzoną korektą przebiegu granic parku, Dolnośląski Zespół Parków Krajobrazowych winien zabezpieczyć lub wydzielić środki finansowe na przeprowadzenie m.in. następujących działań:

wykonania oznakowania informacyjnego w terenie o przebiegu granicy parku (informacyjne tablice graniczne);

dokonania korekty przebiegu granic parku na posadowionych w terenie mapach – planszach;

wydania publikacji lub folderu dotyczącego parku, z uwzględnieniem – w ujęciu popularnym – celów
i zasad ochrony.
IV.1. USTALENIA DLA MIEJSCOWYCH PLANÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ORAZ STUDIÓW UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZA-GOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
IV.1.1. Ustalenia ogólne

1. Ustalenia planu ochrony dla miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego mają charakter wiążący dla obszaru parku i jego otuliny. W zakres tych ustaleń wchodzą:

układ przestrzenny parku oraz przebieg granic parku i jego otuliny;

zasady ochrony przyrody nieożywionej i gleb;

zasady ochrony zasobów wodnych;

zasady ochrony lądowych ekosystemów nieleśnych i flory;

zasady ochrony ekosystemów leśnych;

zasady ochrony fauny;

zasady ochrony walorów krajobrazu i dóbr kultury;

zasady rozbudowy urządzeń dla ochrony powietrza, wód oraz prowadzenia gospodarki odpadami;

zasady udostępnienia parku dla turystyki;

zasady zagospodarowania przestrzennego oraz kształtowania zabudowy.

2. Jako priorytetowe należy traktować zadania wspólne dla wszystkich jednostek osadniczych (miejscowości położonych na terenie parku i jego otuliny), których realizacja prowadzić będzie do poprawy stanu środowiska naturalnego, obejmując m.in.:

likwidację niskich źródeł emisji zanieczyszczeń powietrza poprzez budowę i modernizację sieci ciepłowniczych, modernizację lub przebudowę istniejących kotłowni, zmianę systemów grzewczych
i wprowadzenie zasilania gazem lub olejem opałowym;

racjonalizację gospodarki energią, w tym wykorzystanie energii wodnej oraz innych, niekonwencjonalnych źródeł energii;

poprawę stanu czystości wód i wyposażenie wszystkich miejscowości w oczyszczalnie ścieków (również przydomowych) oraz sieć kanalizacyjną;

likwidację dzikich wysypisk śmieci oraz racjonalizację gospodarki odpadami.

3. Dla umożliwienia realizacji powyższych zadań zapewni się priorytetowe ich traktowanie przez budżet państwa i państwowe fundusze celowe, w tym pomoc w uzyskaniu dotacji i kredytów na maksymalnie korzystnych warunkach (szczególnie w zakresie obniżenia pułapu środków własnych), przewidzianych regulaminami tych funduszy.

4. Dla przeprowadzenia prac związanych z modernizacją, rozbudową i budową obiektów budowlanych, zagospodarowaniem szlaków pieszych, rowerowych oraz innych uzupełniających elementów zagospodarowania turystycznego położonych na terenie parku, zakłada się uwzględnienie zaleceń zawartych w zasadach zagospodarowania przestrzennego i kształtowania zabudowy.

5. Ustalenie ochrony dla interesujących obiektów przyrody nieożywionej i krajobrazu oraz gatunków flory i fauny w formie uznania ich za rezerwat przyrody, pomnik przyrody, zespół przyrodniczo-krajobrazowy, użytek ekologiczny lub stanowisko dokumentacyjne, nastąpi po sporządzeniu odpowiedniej dokumentacji
i podjęciu stosownych decyzji przez upoważnione organy.
IV.1.2. Ustalenia szczegółowe dla terenów miasta Jelenia Góra

1. Dla planów miejscowych zagospodarowania przestrzennego oraz studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, sporządzanych dla terenów wchodzących w skład parku i położonych
w obszarze miasta Jeleniej Góry, ustala się jako wiążące następujące elementy:

objęcie ochroną w formie zespołów przyrodniczo-
-krajobrazowych następujących obiektów geomorfologicznych: Wzgórze Krzywoustego i Borowy Jar;

objęcie ochroną w formie stanowisk dokumentacyjnych lub pomników przyrody następujących obiektów geologicznych: skałka “Urwiska” na lewym brzegu Bobru w Borowym Jarze, grupa skalna “Zadory” na lewym brzegu Bobru w Borowym Jarze, skałki “Czyżynki” na północno-zachodnim skłonie góry Gapy i skałka “Sośnik” na zachodnim skłonie góry Gapy;

układ ścieżek dydaktycznych z wytyczeniem trasy: zielony szlak z Jeleniej Góry do Jeziora Modrego (po drodze “Wzgórze Krzywoustego”, grupa skalna “Zadory” i skałka “Urwista”, następnie przejście na drugą stronę rzeki, interesujące zbocza góry Gapy
z grupą skałek “Czyżynki”, "Progi" i “Sośniak”
i dalej powrót do Jeleniej Góry);

zagospodarowanie terenów spacerowych w rejonie Borowego Jaru;

układ pieszych szlaków turystycznych rozbudowany o szlak poprowadzony na całym odcinku wzdłuż lewego brzegu doliny Bobru;

układ szlaków (tras) rowerowych, wykorzystujący istniejącą sieć dróg;

układ szlaków dla narciarstwa biegowego, wykorzystujący istniejącą sieć szlaków pieszych;

trasy spływów kajakowych na całym odcinku Bobru;

tereny wędkarstwa związane z rzeką Bóbr;

tereny hippiki i skiringu;

remont i odtworzenie punktu widokowego (wieży) na Wzgórzu Krzywoustego.

2. Dla obszaru otuliny parku ustala się wprowadzenie rozwiązań służących ochronie zasobów środowiska przyrodniczego, krajobrazu i dóbr kultury oraz rozwojowi turystyki, w tym m.in.: odtworzenie lub urządzenie zagospodarowanych punktów widokowych, rozbudowę układu szlaków pieszych, budowę szlaków (tras) rowerowych oraz wykorzystanie ich dla hippiki
i narciarstwa biegowego.
IV.1.3. Ustalenia szczegółowe dla terenów gminy Jeżów Sudecki

1. Dla planów miejscowych zagospodarowania przestrzennego oraz studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, sporządzanych dla terenów wchodzących w skład parku i położonych na obszarze gminy Jeżów Sudecki, ustala się jako wiążące następujące elementy:

objęcie ochroną w formie zespołów przyrodniczo-
-krajobrazowych następujących obiektów geomorfologicznych: Borowy Jar, dolina potoku Wądół, dolina przełomowa (Jezioro Wrzeszczyńskie);

objęcie ochroną w formie stanowisk dokumentacyjnych lub pomników przyrody następujących obiektów geologicznych: ścianki skalne “Wysokie Skały” na prawym brzegu Bobru, odsłonięcie skalne (bez nazwy) na lewym brzegu Bobru (poniżej zapory Jeziora Modrego), masyw skalny “Wieżyca” naprzeciw gościńca “Perła Zachodu” w Borowym Jarze oraz masyw skalny “Zamczysko”;

objęcie ochroną w formie zespołu przyrodniczo-
-krajobrazowego lub użytku ekologicznego doliny Chrośnickiego Potoku (Lipki) między Czernicą
a Nielestnem z cennymi ekosystemami nieleśnymi
i walorami geomorfologicznymi;

zagospodarowanie terenów spacerowych w rejonie Borowego Jaru do gościńca “Perła Zachodu”;

układ ścieżek dydaktycznych z wytyczeniem trasy: zielony szlak z Jeleniej Góry do Jeziora Modrego (po drodze “Wzgórze Krzywoustego”, grupa skalna “Zadory” i skałka “Urwista”, odsłonięcia skalne przy gościńcu “Perła Zachodu”), następnie przejście na drugą stronę rzeki (interesujące masywy skalne “Wieżyca” i “Zamczysko”), dalej zbocza góry Gapy z grupą skałek “Czyżynki”, "Progi" i “Sośniak”
i powrót do Jeleniej Góry;

układ pieszych szlaków turystycznych rozbudowany o szlak poprowadzony na całym odcinku wzdłuż doliny Bobru;

układ szlaków rowerowych, wykorzystujący istniejącą sieć dróg, w tym wytrasowanie ścieżki rowerowej wokół jezior: Pilchowickiego i Wrzeszczyńskiego;

układ szlaków dla narciarstwa biegowego, wykorzystujący istniejącą sieć szlaków pieszych;

tereny wypoczynku pobytowego z funkcją letniskową oraz rozbudową gospodarstw agroturystycznych we wszystkich miejscowościach położonych na terenie parku;

trasy spływów kajakowych na całym odcinku Bobru;

tereny wypoczynku oraz rekreacji nad wodą, połączone z udostępnieniem i odpowiednim zagospodarowaniem strefy przybrzeżnej nad zbiornikami: Pilchowickim i Wrzeszczyńskim;

tereny wędkarstwa związane z rzeką Bóbr oraz zbiornikami wodnymi;

rozwój hippiki i skiringu, z dużymi możliwościami ich poszerzenia; (w gminie powstał już Ośrodek Rekreacyjny Jazdy Konnej w Czernicy, co świadczy o wysokiej predyspozycji terenu do tego typu wypoczynku);

zagospodarowane punkty widokowe w następujących miejscach: tarasy i wieża gościńca “Perła Zachodu”, "Wysokie Skały" nad Jeziorem Pilchowickim, góra Wapienna nad Siedlęcinem.

2. Dla obszaru otuliny parku ustala się wprowadzenie rozwiązań służących ochronie zasobów środowiska przyrodniczego, krajobrazu i dóbr kultury oraz rozwojowi turystyki, w tym m.in.:

objęcie ochroną, ze względu na występowanie fragmentów naturalnych zbiorowisk leśnych oraz runa leśnego bogatego w liczne chronione i rzadkie gatunki flory – lasów między Płoszczynką a Czernicą;

objęcie ochroną w formie stanowisk dokumentacyjnych lub pomników przyrody następujących obiektów geologicznych: skałki (bez nazwy) w Janówku, kamieniołom na północnym zboczu góry Skowron;

objęcie ochroną w formie użytku ekologicznego lub stanowiska dokumentacyjnego góry Wapiennej, jako interesującego obiektu geologicznego oraz ze względu na występowanie tu cennych ekosystemów nieleśnych;

urządzenie zagospodarowanych punktów widokowych, rozbudowę układu szlaków pieszych, budowę szlaków (tras) rowerowych oraz wykorzystanie ich dla hippiki i narciarstwa biegowego.
IV.1.4. Ustalenia szczegółowe dla terenów gminy Lubomierz

1. Dla planów miejscowych zagospodarowania przestrzennego, sporządzanych dla terenów wchodzących w skład parku i położonych na obszarze gminy Lubomierz, ustala się jako wiążące następujące elementy:

istniejące pomniki przyrody ożywionej: 2 buki pospolite w Maciejowcu;

objęcie ochroną w formie rezerwatu przyrody “Dzikiego Wąwozu”, ze względu na występujące tu walory geomorfologiczne oraz dobrze zachowane zbiorowiska leśne, a także liczne stanowiska chronionych i rzadkich gatunków flory;

objęcie ochroną w formie zespołu przyrodniczo-
-krajobrazowego doliny potoku Więziec z cennymi elementami geomorfologicznymi;

objęcie ochroną w formie stanowisk dokumentacyjnych lub pomników przyrody następujących obiektów geologicznych: zachodnie odsłonięcie skalne poniżej zapory Pilchowickiej, ścianki skalne “Ścianki” na lewym brzegu Kamienicy, grupa skalna “Stanek” – na lewym brzegu Bobru przy ujściu Kamienicy;

objęcie ochroną lub szczególnymi zasadami zagospodarowania terenów leśnych nad Jeziorem Pilchowickim oraz koło przysiółka Chałupki;

układ ścieżek dydaktycznych z wytyczeniem trasy: “Dziki Wąwóz” – zapora przeciwpowodziowa
w Pilchowicach – kamieniołom bazaltu w Pilchowicach – północny brzeg Jeziora Pilchowickiego;

układ pieszych szlaków turystycznych rozbudowany o szlak poprowadzony na całym odcinku wzdłuż doliny Bobru, a także przeprowadzenie niewielkiej korekty szlaku zielonego nad rzeką Bóbr w pobliżu “Dzikiego Wąwozu”;

układ tras rowerowych wykorzystujący istniejącą sieć dróg, w tym wytrasowanie ścieżki rowerowej wokół Jeziora Pilchowickiego;

układ szlaków dla narciarstwa biegowego, wykorzystujący istniejącą sieć szlaków pieszych;

tereny wypoczynku pobytowego z funkcją letniskową oraz rozbudową gospodarstw agroturystycznych we wszystkich miejscowościach położonych na terenie parku;

trasy spływów kajakowych na całym odcinku Bobru;

tereny wypoczynku oraz rekreacji nad wodą, połączone z udostępnieniem i odpowiednim zagospodarowaniem strefy przybrzeżnej nad zbiornikiem w Pilchowicach;

tereny wędkarstwa, związane z rzeką Bóbr oraz zbiornikami wodnymi;

tereny hippiki i skiringu w otoczeniu wsi letniskowych (Maciejowiec, Pokrzywnik);

zagospodarowane punkty widokowe;

zagospodarowanie głównego węzła szlaków pieszych w Pokrzywniku (skrzyżowanie szlaku zielonego i żółtego).

2. Dla obszaru otuliny parku ustala się wprowadzenie rozwiązań służących ochronie zasobów środowiska przyrodniczego, krajobrazu i dóbr kultury oraz rozwojowi turystyki, w tym m.in.:

• objęcie ochroną w formie stanowisk dokumentacyjnych lub pomników przyrody następujących obiektów geologicznych: kamieniołomu wapieni w Pławnej Górnej oraz kamieniołomu dolomitu na południe od drogi polnej z Golejowa do Łupek;

• objęcie ochroną w formie użytków ekologicznych następujących terenów z cennymi ekosystemami nieleśnymi: łąki na górze Rozwalisko i łąki w dolinie Srebrnej;

• urządzenie zagospodarowanych punktów widokowych, rozbudowę układu szlaków pieszych, budowę tras rowerowych oraz wykorzystanie ich dla hippiki i narciarstwa biegowego.
IV.1.5. Ustalenia szczegółowe dla terenów miasta
i gminy Lwówek Śląski

1. Dla planów miejscowych zagospodarowania przestrzennego oraz studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, sporządzanych dla terenów wchodzących w skład parku i położonych w obszarze miasta i gminy Lwówek Śląski, ustala się jako wiążące następujące elementy:

istniejący pomnik przyrody nieożywionej “Zimna Dziura” w Płakowicach;

istniejące pomniki przyrody ożywionej: 1 lipa szerokolistna w Radomiłowicach, 1 lipa drobnolistna “Sara” w Płakowicach, 3 dęby szypułkowe “Mocarze” w Sobocie, 1 leszczyna turecka “Sabina” w Sobocie i 1 dąb szypułkowy “Łowczy” w Dworku,

objęcie ochroną w formie rezerwatu przyrody grupy skalnej “Lwóweckie Skały” ze względu na występujące tu walory geologiczne;

objęcie jedną z form ochrony przyrody przełomowego odcinka Bobru pod Lwówkiem Śląskim (między Leśnicą a Skałką);

układ ścieżek dydaktycznych z wytyczeniem trasy: “Lwóweckie Skały” – “Panieńskie Skały” – skałki na lewym brzegu potoku Wilczyca w Mojeszu;

układ pieszych szlaków turystycznych;

układ szlaków (tras) rowerowych, wykorzystujący istniejącą sieć dróg;

układ szlaków dla narciarstwa biegowego, wykorzystujący istniejącą sieć szlaków pieszych;

tereny wypoczynku pobytowego z funkcją letniskową oraz rozbudową gospodarstw agroturystycznych;

tereny wędkarstwa związane z rzeką Bóbr;

utrzymanie i rozwój kajakarstwa na całym odcinku Bobru;

tereny hippiki i skiringu.

2. Dla obszaru otuliny parku ustala się wprowadzenie rozwiązań służących ochronie zasobów środowiska przyrodniczego, krajobrazu i dóbr kultury oraz rozwojowi turystyki, w tym m.in.:

objęcie ochroną w formie stanowisk dokumentacyjnych lub pomników przyrody następujących obiektów geologicznych: grupa skalna “Panieńskie Skały”, skałki (bez nazwy) na lewym brzegu Wilczycy, kamieniołom wapieni położony na prawym brzegu Wilczycy, w połowie drogi między Płóczkami Dolnymi a Mojeszem;

urządzenie zagospodarowanych punktów widokowych, rozbudowę układu szlaków pieszych, budowę szlaków (tras) rowerowych oraz wykorzystanie ich dla hippiki i narciarstwa biegowego.
IV.1.6. Ustalenia szczegółowe dla terenów gminy Stara Kamienica

1. Dla planów miejscowych zagospodarowania przestrzennego oraz studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, sporządzanych dla terenów wchodzących w skład parku i położonych w obszarze gminy Stara Kamienica, ustala się jako wiążące następujące elementy:

objęcie ochroną w formie zespołów przyrodniczokrajobrazowych następujących obiektów geo-morfologicznych: dolina potoku Wądół, dolina potoku Więziec oraz dolina Kamienicy;

objęcie ochroną w formie pomnika przyrody grupy skalnej “Piec”, zlokalizowanej na wschód od Barcinka;

układ pieszych szlaków turystycznych;

układ szlaków (tras) rowerowych, wykorzystujący istniejącą sieć dróg;

układ szlaków dla narciarstwa biegowego, wykorzystujący istniejącą sieć szlaków pieszych;

tereny wypoczynku pobytowego z funkcją letniskową oraz rozbudową gospodarstw agroturystycznych;

tereny hippiki i skiringu w otoczeniu wsi letniskowych.

2. Dla obszaru otuliny parku ustala się wprowadzenie rozwiązań służących ochronie zasobów środowiska przyrodniczego, krajobrazu i dóbr kultury oraz rozwojowi turystyki, w tym m.in.: urządzenie zagospodarowanych punktów widokowych, rozbudowę układu szlaków pieszych, budowę szlaków (tras) rowerowych oraz wykorzystanie ich dla hippiki i narciarstwa biegowego.
IV.1.7. Ustalenia szczegółowe dla terenów gminy Świerzawa

Dla obszaru otuliny parku ustala się wprowadzenie rozwiązań służących ochronie zasobów środowiska przyrodniczego i krajobrazu oraz rozwojowi turystyki, w tym m.in.: urządzenie zagospodarowanych punktów widokowych, rozbudowę układu szlaków pieszych, budowę szlaków (tras) rowerowych oraz wykorzystanie ich dla hippiki i narciarstwa biegowego.
IV.1.8. Ustalenia szczegółowe dla terenów miasta
i gminy Wleń

1. Dla planów miejscowych zagospodarowania przestrzennego oraz studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, sporządzanych dla terenów wchodzących w skład parku i położonych
w obszarze miasta i gminy Wleń, ustala się jako wiążące następujące elementy:

istniejący rezerwat przyrody "Góra Zamkowa" we Wleniu (z jego walorami: leśnymi, florystycznymi, geologicznymi i historycznymi);

istniejący pomnik przyrody nieożywionej – kamieniołomy bazaltu z porwakami piaskowca w Łupkach;

istniejące pomniki przyrody ożywionej: 1 leszczyna pospolita w Kleczy i 1 cis pospolity w Bystrzycy;

objęcie ochroną w formie rezerwatu przyrody “Dzikiego Wąwozu”, ze względu na występujące tu walory geomorfologiczne oraz dobrze zachowane zbiorowiska leśne, a także liczne stanowiska chronionych i rzadkich gatunków roślin;

objęcie ochroną w formie rezerwatu przyrody kamieniołomu wapieni koło Radomic, ze względu na występujące tu walory geologiczne, interesujące murawy kserotermiczne wokół kamieniołomu oraz liczne stanowiska chronionych i rzadkich gatunków roślin;

objęcie ochroną rezerwatową wierzchołkowych partii góry Gniazdo ze względu na występujące tu interesujące zbiorowiska leśne i walory geologiczne;

objęcie ochroną, ze względów geomorfologicznych, w formie zespołu przyrodniczo–krajobrazowego przełomowej doliny Bobru między Wleniem a Marczowem;

objęcie ochroną w formie stanowisk dokumentacyjnych następujących obiektów geologicznych: odsłonięcie “Diabelska Ściana” w m. Pilchowice – Nielestno, odsłonięcie (bez nazwy) na północnym brzegu jeziora Pilchowickiego oraz odsłonięcie skalne na zachód od zapory w Pilchowicach;

objęcie ochroną w formie pomników przyrody następujących obiektów geologicznych: odsłonięcie “Marczowska Skała” oraz skałka “Zimna Skała”
w Modrzewiach;

objęcie jedną z form ochrony przyrody (zespół przyrodniczo-krajobrazowy lub użytek ekologiczny) doliny Chrośnickiego Potoku (Lipki) między Czernicą
a Nielestnem z cennymi ekosystemami nieleśnymi
i walorami geomorfologicznymi;

objęcie ochroną w formie użytków ekologicznych następujących terenów z cennymi ekosystemami nieleśnymi: enklawy śródleśne między Wleniem
a Kleczą, góra Folwarczna, murawa koło Strzyżowca, łąki koło Modrzewi, góra Dudek;

objęcie ochroną w formie użytków ekologicznych następujących terenów z cennymi obiektami faunistycznymi: dolina Bobru od ujścia potoku Jamna do Marczowa (ptaki i ryby), dolny odcinek Chrośnickiego Potoku (ptaki i ryby), kompleks leśny na zachód od Przeździedzy (ssaki), kompleks leśny na północ od Marczowa (ssaki), kompleks leśny na północny wschód od Pokrzywnika (ssaki), góra Gniazdo (ptaki), zespół stawów w Przeździedzkim Lesie (płazy i gady), łąka w Łupkach (płazy i gady), las w Kleczy (płazy i gady), stawy w Modrzewiach (płazy i gady);

układ ścieżek dydaktycznych z wytyczeniem tras: “Marczowska Skała” koło Wlenia – Góra Zamkowa we Wleniu – Łupki – góra Gniazdo – Radomice oraz “Dziki Wąwóz” – zapora i Jezioro Pilchowickie – kamieniołom bazaltu w Pilchowicach – północny brzeg jeziora Pilchowickiego;

układ pieszych szlaków turystycznych rozbudowany o szlak poprowadzony na całym odcinku wzdłuż doliny Bobru, a także przeprowadzenie niewielkiej korekty szlaku zielonego nad rzeką Bóbr w pobliżu “Dzikiego Wąwozu”;

układ szlaków (tras) rowerowych wykorzystujący istniejącą sieć dróg, w tym wytrasowanie ścieżki rowerowej wokół Jeziora Pilchowickiego;

istniejący i rozbudowywany układ szlaków dla narciarstwa biegowego, wykorzystujący istniejącą sieć szlaków pieszych;

tereny spacerowe odpowiednio zagospodarowane
z niezbędną infrastrukturą w rejonie Góry Zamkowej koło Wlenia;

tereny wypoczynku pobytowego z funkcją letniskową oraz rozbudową gospodarstw agroturystycznych we wszystkich miejscowościach położonych na terenie parku, w tym w pierwszej kolejności w: Kleczy, Radomicach, Pilchowicach i Marczowie;

trasy spływów kajakowych na całym odcinku Bobru;

tereny wypoczynku oraz rekreacji nad wodą, połączone z udostępnieniem i odpowiednim zagospodarowaniem strefy przybrzeżnej nad Jeziorem Pilchowickim;

tereny wędkarstwa związane z rzeką Bóbr oraz Jeziorem Pilchowickim;

tereny hippiki i skiringu w otoczeniu wsi letniskowych (Tarczyn, Klecza, Modrzewie, Nielestno, Pilchowice, Bystrzyca, Bełczyna, Marczów);

pola namiotowe z urządzonymi miejscami wypoczynku rozbudowane o nową lokalizację w zakolu Bobru obok Wlenia, poza granicami rezerwatu “Góra Zamkowa”;

punkty widokowe wraz z ich pełnym zagospodarowaniem w następujących miejscach: powyżej
i w obrębie stacji kolejowej nad Jeziorem Pilchowickim, zapora na Jeziorze Pilchowickim, góra Wietrznik koło Kleczy, wzniesienie (bez nazwy) nad Kleczą, wieża ruin zamku Lenno we Wleniu, góra Łopata pod Marczowem;

system parkingów istniejący i rozbudowywany
o nowe lokalizacje, m.in. przy Górze Zamkowej we Wleniu oraz w Strzyżowcu;

tereny udokumentowanych złóż surowców mineralnych: bazaltu “Pilchowice” w Pilchowicach, melafiru “Przeździedza” w Przeździedzy oraz wapieni “Pilchowice” w Radomicach;

2. Dla obszaru otuliny parku ustala się wprowadzenie rozwiązań służących ochronie zasobów środowiska przyrodniczego, krajobrazu i dóbr kultury oraz rozwojowi turystyki, w tym m.in.:

objęcie ochroną w formie użytków ekologicznych następujących terenów z cennymi ekosystemami nieleśnymi: stanowiska parzydła leśnego koło Modrzewi, łąki na górze Tarczynka, lasy na Sołtysiej Czubie;

objęcie ochroną w formie użytku ekologicznego kserotermicznych zakrzaczeń stoków Wzgórza Golica z cennymi obiektami faunistycznymi (ptaki);

objęcie ochroną w formie stanowiska dokumentacyjnego kamieniołomu dolomitu na południe od drogi polnej z Golejowa do Łupek;

urządzenie zagospodarowanych punktów widokowych, rozbudowę układu szlaków pieszych, budowę szlaków rowerowych oraz wykorzystanie ich dla hippiki i narciarstwa biegowego.
IV.2. WYTYCZNE DO OPERATÓW URZĄDZANIA GOSPODARSTW LEŚNYCH

1. Tereny leśne parku wraz z otuliną położone są przede wszystkim na terenie administrowanym przez Nadleśnictwo "Lwówek Śląski" we Lwówku Śląskim. Stan gospodarki oraz zasobów leśnych na tym obszarze, szczególnie w warunkach poważnego zagrożenia lasów sudeckich, należy ocenić jako dobry. Wytyczne z planu ochrony do operatu urządzania gospodarstwa leśnego zostały sformułowane w postaci wiążących ustaleń, które dotyczą praktycznie obszaru parku, przy akceptacji Nadleśnictwa "Lwówek Śląski" we Lwówku Śląskim. Problemy i zasady gospodarki w lasach komunalnych stanowiących własność Zarządu Miasta Jeleniej Góry – z uwagi na znikomy ich udział w powierzchni leśnej parku – zostały potraktowane łącznie. Wytyczne do operatów urządzania gospodarstw leśnych wiążą się ze wskazanymi w operatach szczegółowych: zasadami ochrony ekosystemów leśnych, przyrody nieożywionej i gleb, zasobów wodnych, lądowych ekosystemów nieleśnych i flory, fauny oraz walorów krajobrazowych. W zakres tych ustaleń wchodzą także propozycje dotyczące rozwoju turystyki (udostępniania terenów parku) oraz zagospodarowania przestrzennego.

2. Dla operatu urządzania gospodarstwa leśnego Nadleśnictwa "Lwówek Śląski" we Lwówku Śląskim, który będzie sporządzany dla terenów wchodzących w skład parku i jego otuliny, ustala się jako wiążące w zakresie ekosystemów leśnych następujące elementy:

dążenie w maksymalnym stopniu do prowadzenia
i kontynuowania gospodarki nasiennej opartej na zasadach genetyki i selekcji drzew leśnych,
w oparciu o wyłączone drzewostany nasienne (WDN) i gospodarcze drzewostany nasienne (GDN) w parku i otulinie;

wytypowanie w miarę możliwości, na terenie parku i otuliny, większej ilości drzew, które z uwagi na swoją jakość i dymensję odpowiadałyby cechom drzew doborowych;

pozyskanie nasion z wytypowanych, najwartościowszych drzew i drzewostanów na terenie parku i otuliny oraz zdeponowanie ich w Leśnym Banku Genów w Kostrzycy;

podjęcie na terenie parku i jego otuliny prób restytucji jodły (Abies alba) oraz pozostawianie –
z uwagi na reliktowość jej występowania na powierzchniach leśnych – każdego egzemplarza tego gatunku, pozyskiwanie zasobów nasiennych jodły;

wykonanie (szczególnie w obrębie lasów komunalnych) w pierwszej kolejności, odnowień na powierzchniach otwartych (halizny, zręby zaległe
i płazowiny);

dokonywanie, w prowadzonych odnowieniach na powierzchniach otwartych, jednoczesnej przebudowy składu gatunkowego drzewostanów, wprowadzanie gatunków odpowiadających typom siedliskowym lasu;

produkowanie wystarczającej ilości różnorodnego materiału sadzeniowego, w zależności od typologii siedlisk leśnych; w razie zwiększonego zapotrzebowania na materiał sadzeniowy zamawianie produkcji w szkółce kontenerowej Nadleśnictwa "Śnieżka" w Kowarach;

sadzenie (w odpowiedni technicznie sposób) modrzewia na większych powierzchniach jako zapory przeciw wiatrom wywalającym;

uwzględnienie nasadzeń jodły w składach gatunkowych nowo zakładanych upraw;

stosowanie podsadzeń w drzewostanach mocno przerzedzonych i lukowatych (w pierwszej kolejności zakładanie kęp jodłowych, a po kilku lub kilkunastu latach wprowadzanie pozostałych gatunków docelowych);

inicjowanie odnowień naturalnych;

dostosowanie częstotliwości zabiegów pielęgnacyjnych w nowo założonych uprawach do warunków terenowych (na bardzo zasobnych siedliskach wskazana jest nawet 2-3-krotna pielęgnacja w ciągu roku);

prowadzenie cięć pielęgnacyjnych (czyszczenia wczesne i późne – CW i CP, trzebieże wczesne
i późne TW i TP) jak w lasach gospodarczych;

przy użytkowaniu rębnym rębniami złożonymi, dla drzewostanów z udziałem dębu, buka, lipy, jaworu i klonu pospolitego stosowanie długiego i bardzo długiego okresu odnowienia, aby gatunki te pozostawały na powierzchni 140 i więcej lat.
V. OPRACOWANIA GRAFICZNE I TEKSTOWE

Operat generalny wraz z operatami szczegółowymi, mapy podstawowe sporządzone w skali 1: 25 000, które ustalają zasady ochrony i zagospodarowania terenu parku i jego otuliny, znajdują się w siedzibie Dolnośląskiego Zespołu Parków Krajobrazowych – Oddział w Jeleniej Górze